“Yeni yıl” insanların kültürel olarak oluşturduğu bir kavram. Zaman sonsuza dek akıp giden bir kavram. 31 Aralık günüyle 1 Ocak günü arasında fiziksel olarak bir fark yok.

İnsan, ülke, insanlığın yaşamında 31 Aralık tarihinde yapılanlar, uygulanan sistemler 1 Ocak tarihine hiç değiştirilmeden uygulanıyorsa “Yeni Yıl” gibi bir kavramın yaşamda hiçbir karşılığı yok demektir.

Eski sorunlar durdukça, bunlara yeni sorunlar eklendikçe, takvim yapraklarının yeni bir yılın başladığını göstermesinin hiçbir önemi, anlamı yok.

Mutlu yıllar diliyoruz birbirimize

Geçirdiğimiz yılda mutsuz olmamıza neden olan kişiler, olaylar yerinde dururken yeni yılın nasıl mutluluk getireceğini hiç sorgulamaya yaklaşmıyoruz.

Kışın göbeğinde birbirlerini öldürmek için görevlendirilmiş insanlar, köprü altlarında battaniyelere sarılarak sabahlamaya çalışan insanlar, çocuklarına ekmek götüremediği için canına kıyan insanların yaşadığı bir toplumda, Dünya’da insan nasıl mutlu olabilir?

Ülkemizin, Dünyamızın birçok yerinde açlıktan ölenler, sağlık sorunlarına çözüm bulamayanlar, çocuklarını gereği gibi yetiştiremeyenler gözümüzün içine bakarken nasıl mutlu yıllar geçirebiliriz?

İnsanlık tarihi boyunca önemli olaylar, yeni bir yaşamın, yeni davranış biçimlerinin başlangıcı olarak benimsenmiş. Bunlarla ilgili önemli örnekleri aşağıda inceleyeceğiz.

Aşağıda 2 önemli kaynaktan yararlanılarak kullanılan 3 takvim türüyle ilgili bilgileri incelemekte yarar var.

Miladi Takvim

Günümüzde ne yaygın olarak kullanılan Miladi Takvim’in öyküsü şöyle:

“Miladi takvim ya da Gregoryen takvim, Roma İmparatoru Jül Sezar tarafından kabul edilen Jülyen takviminin yerine, Papa XIII. Gregorius tarafından yaptırılan bir takvimdir. İsa'nın doğduğu yılı milat olarak alan bu takvim, Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresi olan 365 gün 6 saatlik zamanı "1 yıl" olarak kabul eder. Günümüzde, dünyada en yaygın olarak kullanılan takvimdir”.(1)

Eski yılın 31 Aralık gecesi sona ermesinin, 1 Ocak’ta yeni bir yılın başlamasının, milattan önce 45 yılına uzanan bir öyküsü var.

“Eski Roma’da günlerin sayılmasında kargaşa yaşanırdı. Jül Sezar, milattan önce 45 yılında “Jülyen takvimi”ni uygulamaya koydurdu. Ve de yeni yılın başlangıcını 1 Ocak olarak belirledi. Papa Gregorius tarafından 1582 yılında düzenlenen “Gregoryen Takvim”de ise eski yıl 24 Mart gecesi bitiyor, yeni yıl 25 Mart günü başlıyordu. Gregoryen takvimde 1752 yılında düzeltme yapıldı. Yeni yıl 1 Ocak günü başlatılır oldu. 1 Ocak, İsa’nın doğum günü değildir. Yeni yıl kutlamalarının dini yanı yoktur. Bugün Hıristiyanların değil, Gregoryen (miladi) takvimi benimseyen her ırktan, dilden, dinden insanların yılbaşıdır”.(2)

Rumi Takvim

“Rumi takvim 19 Aralık 1427

Rumi takvim, Hicret'i (Gregoryen takvimi 622) başlangıç kabul eden güneş yılı esasına dayalı bir takvim. Dünya'nın Güneş etrafında dolanımını esas alan Şemsî Takvim düzeninde, 13 Mart 1840'ta uygulanmaya başladı. Kamerî takvim sisteminde bir yıl 354 gün, Şemsî takvim sisteminde ise Dünya'nın Güneş etrafında dolanımı esas alındığından bir yıl 365 gün olarak hesaplanır.

“Rumi takvim milattan önce 45 yılında Roma İmparatoru Jül Sezar adına düzenlenen “Jülyen takvim”e dayanır. Yılbaşı 1 Mart olarak kabul edilir. Bir yıl 365 gündür. Rumi yıl, milattan sonra 584 yılında başlar. Bu nedenle Rumi yılı bulmak için miladi yıldan 584 çıkarılır. Her yıl 365 gün kabul edildiğinden, dört yılda bir, bir gün eklenerek zaman düzeltmesi yapılan miladi takvim ile günleri uyuşmaz. Osmanlı devletinde 1678 yılından itibaren resmi işlerde kullanıldı.

Cumhuriyet’in ilk yıllarında da Rumi takvim geçerli idi. 1925 yılında miladi takvime geçildi ama, Rumi takvime dayalı olarak “mali yıl” yakın zamana kadar 1 Mart’ta başlıyordu. Mali yıl daha yenilerde 1 Ocak tarihine kaydırıldı.

Tanzimat Dönemi'ne kadar Osmanlı Devleti'nde Hicrî takvim her sahada resmi takvim olarak kullanılıyordu. Yılbaşı 1 Muharrem'di. Tanzimat Dönemi'nde, 13 Mart 1840 Miladi tarihi, 1 Mart 1256 Cuma günü olarak Rumi takvimin yılbaşı kabul edildi. Bu tarihten sonra çift takvim uygulaması başladı, aynı anda hem Hicri takvim hem de Rumi takvim 1870 miladi yılına kadar birlikte uygulandı. Hicri takvim ay yılına göre, Rumi takvim ise güneş yılı esaslı hesaplandığı için, Hicri takvimde senenin son günü rumi takvimin çakışan senesinden her yıl 11 gün daha geriye düşüyordu. İkililiğin önlenmesi için o tarihten sonra artık sadece Rumi takvim kullanılmaya başlandı.”(3)

Hicri Takvim 7 Sefer 1433

Hicrî takvim (Arapça: التقويم الهجري; at-taqwīm al-hijrī), İslami, Müslüman ya da Arap takvimi[1][2], 1 yılı 354 ya da 355 gün olan ve 12 kameri aydan oluşan, İslam peygamberi Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicretini başlangıç yılı (1. yıl) kabul eden ve Ay'ın Dünya çevresinde dolanımını esas alan bir takvim sistemidir. Hicretin, Muharrem ayı yani takvimin başlangıç günü ya da ayıyla bir ilgisi yoktur.

Hicrî takvim, Ömer'in halifeliği zamanında Hicretten 17 sene sonra, Miladi 639'da,[3] toplanan bir meclis tarafından Ali'nin önerisiyle, Hicretin gerçekleştiği yıl 1 kabul edilerek oluşturulmuştur.(4)

“Halife Ömer zamanında, Hicret’in 17’nci yılında yürürlüğe konulan hicri takvim, Müslüman ülkelerde benimsenen bir takvimdir. Hazreti Muhammed’in ölümünden sonra günlerin hesaplanmasında ortaya çıkan kargaşayı önlemek amacıyla düzenlendi. Bu takvimde Hazreti Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göç yılı olan 622 yılı, takvimin başlangıç yılı kabul edildi. Miladi ve Rumi takvimlerdeki gibi yıl on iki aya bölündü. On iki aya muharrem, cemaziyülevvel, cemaziyülahir, safer, rebiyülevvel, rebiyülahir, recep, şaban, ramazan, sevval, zilkade, zilhicce isimleri verildi. Hicret’in muharrem ayında gerçekleştiği kabul edilerek, bu ay yılın ilk ayı olarak belirlendi. Hicri aylar 29 veya 30 gün sürer. Bu nedenle miladi ve hicri aylar arasında on günlük fark ortaya çıkar.”(5)

NOT: Değerli okurlarım, dostlarım, arkadaşlarım, 2022 yılının, bilincinizde, yaşamınızda, ülkemiz insanının, tüm insanlığın savaşsız, insan hak ve özgürlüklerine saygılı olma algısında değişim, dönüşüm getirmesini diliyorum.

-------------------------------------------------

(1) Vikipedi, özgür ansiklopedi

(2) Uras, Güngör, Hızır’a 124 gün var, Milliyet Gazetesi, 01.01.2012

(3) Rumi takvim – Vikipedi https://tr.wikipedia.org › wiki › Rumi_takvim

(4) Hicrî takvim – Vikipedi https://tr.wikipedia.org › wiki › Hicrî_takvim

(5) Uras, Güngör, Hızır’a 124 gün var, Milliyet Gazetesi, 01.01.2012