İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin benimsenmesinin 70. Yılı kapsamında yapılan değişik etkinliklerden biri, 13.12.2018 tarihinde, İKV İstanbul AB Bilgi Merkezi’nin düzenlediği, “Teknoloji Çağında İnsan Hakları” başlıklı paneldi.
Panelin açış konuşmasını İKV (İktisadi Kalkınma Vakfı) Başkanı Ayhan Zeytinoğlu yaptı. Zeytinoğlu, konunun yaşamsal bir önemde olduğunun altını çizdi.
İKV Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Haluk Kabaalioğlu’nun yönettiği panelde, Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Bertil Emrah Oder, “Yapay Zekâ, Algoritmalar ve İnsan Hakları”, Özyeğin Üniversitesi’nden Dr. Özlem Armağan, “Yapay Zekâ ve Robotların İnsan Hakları Açısından Değerlendirilmesi”, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’nden Dr. Mehmet Bedii Kaya, "Yeni Nesil Dijital Haklar: Kişisel Verilerin Korunması Alanında Temel Sorunlar" konusunda birer sunum yaptılar.
Ülkemizde her alanda olduğu gibi “insan hakları” alanında da sorunlu gelişmeler yaşanmakta. Bu alanda kurulan hak arama örgütlerinin uğradıkları baskılar yanında, konuyla ilgili algı kaymaları yüzünden, uygulamada sorunlu gelişmelerin yaşandığı görülmekte.
En çok bağıranın, en çok sesi çıkanın doğru olduğu sanılan, sanal bir algılar kuşatması altında yaşamaktayız. Bu kuşatmalar altında, insan haklarının ele avuca sığmayan çiğnenmelerle karşı karşıya kaldığı görülmekte.
İnsan hakları konusu genellikle içinde bulunulan zamanda yaşanan kısıtlamalar ve geçmiş zamanda yapılan insan hak v e özgürlükleri alanında yapılan baskılar, kısıtlamalar yüzleşme çabalarıyla kendisini göstermekte.
İKV İstanbul AB Bilgi Merkezi’nin düzenlediği, “Teknoloji Çağında İnsan Hakları” konulu etkinlik, “insan haklarının gelecekte nelerle karşılaşacağı, nasıl biçimleneceğini” ele alması yönüyle ilginç bir etkinlikti. Gördüklerimizi, yaşadıklarımızı değil, henüz görmediklerimizi, gelecekte yaşayacaklarımızı ele alan konuşmalar dinledik.
Prof. Dr. Bertil Emrah Oder’in “Yapay Zekâ, Algoritmalar (Bir sorunu çözmek ya da belirlenmiş bir amaca ulaşmak için tasarlanan yol, izlenen işlem basamakları) ve İnsan Hakları”, Dr. Özlem Armağan’ın “Yapay Zekâ ve Robotların İnsan Hakları Açısından Değerlendirilmesi” başlıklı bildirileri, günümüzde giderek önem kazanan “Yapay Zeka” (Bir bilgisayarın ya da bilgisayar denetimindeki bir robotun çeşitli işleri, etkinlikleri, zeki canlılara benzer biçimde yerine getirme yeteneği) ve çalışma yaşamında insanın yerini almaya başlayan “robotlar” konularını dinleyenlere aktardılar. Her iki konuşmacı da yetkinlikle, önemli deneyim ve birikimlerimle konuyu ele alıp aydınlatmaya çalıştılar.
Konuşmacılar, dünyamızı, insanlığı nelerin beklediği, nelere hazırlıklı olunması gerektiği konularda uyarılarda bulundular. “Bizi ailemizden daha çok tanıyan” yapay zeka araçlarının toplumsal yaşamımıza gireceğini, yargıçların yerine geçerek yargılama yapacak yapay zeka araçlarıyla karşılaşmamızın olası olduğunu vurguladılar.
Geleceğin toplumsal yaşamını kuşatacak olan bu gelişmelerle ilgili yasal düzenlemelerin olmadığı, bu düzenlemelerin yapılmasının kaçınılmaz olduğu, ancak düzenlemeleri kimin, kimler adına yapacağının henüz bilinmediği dile getirildi.
İnsanlığın geleceğinin elimizdeki bilgilerle, bugünden kestirilemeyeceği, gelecekte insana özgü yeteneklerin, değerlerin nasıl olacağının bilinmediği, yeni gelişmelere gebe olunduğunun kaçınılmaz olduğu tartışıldı.
Ülkemizde sıkça gündeme gelen “Kişisel verilerin korunması” konusunda, Dr. Mehmet Bedii Kaya, "Yeni Nesil Dijital Haklar: Kişisel Verilerin Korunması Alanında Temel Sorunlar" konusunda yaptığı sunumda, kişisel verilerin korunmasının giderek karmaşık sorunlar yumağına döndüğü, korunmasının kolay olamadığı, gelecekte de olamayacağı konularını irdeledi.
Panel izleyicilerin oldukça ilginç sorularının yanıtlanmasıyla bitirildi.
Panelin konuşma ve tartışmalarının kitaplaştırılacağı konuşuldu. Bu gerçekleşirse yararlı bir iş yapılmış olacak.
Konuşmacılar, soldan sağa: Prof. Dr. Bertil Emrah Oder, Prof. Dr. Haluk Kabaalioğlu (Oturum Başkanı), Dr. Özlem Armağan, Dr. Mehmet Bedii Kaya.
