Lombok


Bali-Lombok arası, pervaneli bir uçak ile, 20 dakika sürüyor. Alternatif olarak, Bali’den 40 km mesafe için 2 saatten biraz fazla süren feribotu da kullanmak isteyebilirsiniz ama Padang Bai feribot limanına aktarma ve indiğiniz yerden kalacağınız yere aktarma ile birlikte, uçaktan hiç de daha ekonomik ve hızlı olmuyor. Lombok’ta yollar daha düzgün ve daha az kalabalık. Bisikletliler var nadiren. Motorla çok güzel bir ada turu yapılabilir, yollar uygun. Deniz dalgalı değil, sörf değil yüzmek için daha elverişli.


Lombok’un yüzölçümü 4.500 km2 ve en yüksek noktası ise 3700 metre. Lombok Müslüman bir ada, havalimanı Bali’ye nispeten çok daha bakımsız, taksiye havalimanından ön ödemeli olarak biniyorsunuz ve bu dakikadan itibaren iki ada arasındaki farkı hissetmeye başlıyorsunuz. Bu ada daha bakir denilebilir ama Bali’deki keyifli ambiansı ve çeşitliliği beklememelisiniz. Mataram’a bağlı Senggigi Lombok’un en turistik yerlerinden biri, havalimanı ile liman arasında kalıyor diyebilirim. Lombok’ta 3,5 milyon insan yaşıyor. Batı Lombok’ta yer alan başkenti Mataram’da ise yarım milyon kişi yaşamakta.


Hollandalılar Lombok’a ilk kez 1674 yılında gelirler ve Sasak prensleriyle ilk antlaşmalarını yaparlar. Balililer bu adayı 1750’de tamamen ele geçirir ama Bali’de yaşanan iç savaşlar nedeniyle, Lombok dört ayrı krallığa bölünür ve 1838 yılında Mataram Krallığı diğerlerini hakimiyeti altına almayı başarır. Bali egemenliğine karşı Sasak isyanlarından birinde Sasak şefleri Hollandalılara elçi yollayarak tüm Lombok’a hükmetmelerini isterler. Bunun üzerine, Haziran 1894’de Hollanda generali ile Lombok şefleri arasında anlaşma imzalanır.


Hollanda büyük bir ordu gönderip Bali kuvvetlerini bastırır ve 1895’te Lombok tam bir Hollanda kolonisi haline gelir. İşin ilginç yanı, sadece 250 kişiden oluşan Hollanda güçler, arkalarına Bali ve Lombok aristokrasinin ileri gelenlerinin desteğini de alarak, 500.000 Lombok’luya hükmederler. Hollandalılar Lombok’ta onları Bali egemenliğinden kurtaranlar ve özgürleştirenler olarak hatırlanıyor. 1942 yılında İkinci Dünya Savaşı sırasında Japonlar adayı işgal ederler ama savaş durumunun son bulmasından ardından ise geri çekilirler. Hemen sonrasında yine kısa bir süre Hollanda egemenliğine girdikten sonra, Endonezya bağımsızlığını kazanır ama Lombok hiçbir zaman Bali ve Java’nın refah seviyesine ulaşamaz.


1980’lerde turizm başlar, fakat 1990’larda ülkede baş gösteren ekonomik kriz Lombok’u da fena etkiler ve 2000 yılıyla birlikte isyanlar ve provokasyonlar ile boğuşur durur. 2002-2005 Bali bombalamaları ve ayrıca Sars salgınıyla beraber, turizm adeta çöker fakat son yıllarda 2008’den itibaren yine hız kazanmaya başlamıştır. 2011 yılında uluslararası havalimanı inşa edilir.


Lombok’un %85’i Sasak ve bunlar 2000 yıl önce Java’dan gelmişler, %15 ise Balililer. Tabii geldiklerinde önemli oranda Hindu ve bir kısım Budist ile karşılaştılar. Muhtemelen 17. yüzyılda Müslüman tüccarları sayesinde İslam ile tanıştılar ve yeni din adada hızla yayıldı. İlk cami 1634 yılında yapıldı.


Birkaç yüzyıl boyunca İslam uygulamaları Hindu-Budist ve hatta animist inançlarla karışarak şekillenmiştir. 20. yüzyıldan itibaren ise özellikle devlet politikasının etkisiyle İslam’ın daha Ortodoks uygulamaları yaygınlaşmaya başladı. Adada halen bir Hindu azınlık bulunuyor ve sayıları 100.000 kadar. 1720’de yapılan Pura Meru gibi Hindu tapınakları halen ayakta duruyor. En yüksek noktası 3726 metre ile Mount Rinjani.


Gili Adaları


Önce taksi (havalimanı, Mataram veya Senggigi’den), sonra da kısa bir at arabası yolculuğuyla limana ulaştıktan sonra, Gili Trawangan’a public boat veya speed boat ile seyahat edebilirsiniz, Gili Air’e uğruyor önce, buraya kadar 7 dakika sürüyor. Gili Trawangan ise 25 dakika sürüyor. Bot seferleri sabah 07:00 başlıyor ve akşama doğru saat 17:00’de sona eriyor. Seferler Lombok’un Bangsal limanından yapılıyor. Burası tam bir mahşer yeri ama feribotun geliş saatini, içeride klimalı bir ortamda bekleyebilirsiniz.


Gili Trawangan oldukça eğlenceli bir ada, müthiş, İstanbul adaları gibi, sadece bisikletler ve at arabaları var yollarda. Gili Trawangan bisiklet turu için tek kelimeyle harika, yol adanın etrafında boydan boya dümdüz uzanıyor ve bir tam tur toplamda yaklaşık 1-2 saat kadar sürüyor. Merkezden uzaklaştıkça ilerlerde çok sayıda lüks tatil köyleri bulunuyor.


Gili Trawangan 15 km2 büyüklüğünde ve Bali’ye 35 km uzaklıkta, “air” su demek, gili ise “ufak” demek. Gili Trawangan 3 km uzunluğunda ve 2 km eninde bir ada. 2. Dünya Savaşında Japonların işgal edip üs olarak kullandıkları Gili Adalarında daimi yerleşim ancak 1970’lerde başlar. Bundan önce ise sadece mangrov ağaçlarının yetiştiği boş ve yabanıl adalarmış. Turizm 1980-1990’larda, feribot ulaşımı ise henüz 2005 senesinde başlar.


Gili Meno’da 500 kişi ve Gili Air’de ise 1800 kişi yaşıyor. Gili Trawangan’da yalnızca 1500 kişi yaşıyor ve en yüksek yeri 30 metre. Yani dümdüz, engebesiz bir ada. Gili Adalarında motorlu araç yasak, sadece cidomo adı verilen at arabaları var. Ve elbette çok sayıda bisiklet bulunuyor. Gün boyu bir bisikleti 10 liraya (50.000 rupi) kiralayabilirsiniz. Buraya gelen ilk yerleşimcileri Sulawesi’den adaya ulaşan balıkçılar ve çiftçiler olmuş.


Gili adalarının hiçbirinde motorlu araç ve polis gücü yok, bu da suç oranının ne kadar az olduğunu gösteriyor. Gili adaları gerçekten huzurlu ama denizi biraz akıntılı. Berrak suya daldığınızda bol miktarda mercan ve biraz şansınız varsa deniz kaplumbağası da görebilirsiniz. Dahası, ezan sesleri ile çılgın plaj eğlencelerinin uyumuna, gündelik mütedeyyin hayatlarına gayet doğallıkla devam eden kadınlarla bikinili Batılı tarzdaki kadınların aynı yolda birbirlerine gülümseyerek bisiklet sürmelerine bile tanık olacaksınız. Bali’ye kadar gelmişken, bu minik adaları ziyaret etmeden asla geri dönmeyin derim...