Diyanet İşleri Başkanlığı yapmış olduğu bazı açıklamalarla gündem olmakta, doğrusunu söylemek gerekirse, zaman zaman insanlara eğlenceli anlar yaşatmakta.
“Fiyatları Allah düzenler” açıklaması da oldukça tartışılan açıklamalarından biri oldu.
Diyanet'in açıklaması şöyle:
"Bugün, Din İşleri Yüksek Kurulumuz tarafından 2017 yılında hazırlanmış bir kurul fetvasında geçen hadis-i şerifin bazı medya mecralarında bağlamından kopartılarak gündeme taşınması üzerine aşağıdaki hususların kamuoyuyla paylaşılmasında fayda mülahaza edilmiştir:
Usul olarak, hadis rivayetleri, diğer deliller ile birlikte ve bağlamı dikkate alınarak anlaşılmalıdır. “Şüphe yok ki, fiyatları tayin eden, darlık ve bolluk veren, rızıklandıran ancak Allah’tır…” şeklinde nakledilen rivayette kastedilen, 2012 yılında Başkanlığımız tarafından yayımlanan “Hadislerle İslam” adlı eserde açıklandığı üzere şudur: Hz. Peygamber, ticârî işlemlerde spekülasyona, belirsizliğe ve taraflar arasında anlaşmazlığa yol açacak her tür muameleye mâni olduğu ve fiilî tedbir aldığı hâlde, fiyat konusunda sınırlama getirmeyi uygun bulmamıştır. Zira fiyatların sınırlandırılması, şehir dışından Medine çarşısına mal getirerek satan tüccarların, kendilerine başka pazarlar aramasına sebep olacak, dolayısıyla Müslüman şehir halkının sıkıntı yaşaması ve karaborsacılığa yenik düşmesi gibi bir sonuç oluşturabilecekti. Savaş şartlarının etkisini gösterdiği Medine çarşısını bir kez daha altüst edebilecek bir uygulama olacağı gerekçesiyle Hz. Peygamber’in kaçındığı fiyat sınırlaması, sonraki yüzyıllarda İslâm toplumlarında ortaya çıkan yeni şartlar doğrultusunda yeniden gündeme getirilmiş ve fiyatların aşırı derecede yükseltilmesini engelleyecek şekilde tedbirler alınmasına izin verilmiştir. İslâm alimleri, doğuracağı neticeler açısından bu uygulamanın, Hz. Peygamber’in dikkate aldığı maksatlara uygun olduğunu belirtmişlerdir. (Hadislerle İslam, V, 114. )
Ayrıca üzülerek belirtelim ki, ‘İslam dininin kesin bir kâr haddi koymadığının ve bunu piyasa şartlarına bıraktığının’ anlatıldığı cevap, bazı medya mecralarında dini değerlerin hedefe konulduğu, metin içerisinde yer alan hadis-i şerifin alaya alındığı bir noktaya taşınmıştır. Yüce dinimiz İslam’ın ilkelerinin bilgisizce alaya alınması, en hafif tabirle saygısızlıktır.
Bu konuda yazan, konuşan, yorum yapan herkesi son derece özenli ve dikkatli olmaya davet ediyoruz.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur."(1)
Açıklamasının eleştirilmesi üzerine yeni bir açıklama yapan Diyanet İşleri Başkanlığı: "Bazı medya mecralarında dini değerlerin hedefe konulduğu, metin içerisinde yer alan hadis-i şerifin alaya alındığı bir noktaya taşınmıştır. Yüce dinimiz İslam’ın ilkelerinin bilgisizce alaya alınması, en hafif tabirle saygısızlıktır… Yüce dinimiz İslam’ın ilkelerinin bilgisizce alaya alınması, en hafif tabirle saygısızlıktır. Bu konuda yazan, konuşan, yorum yapan herkesi son derece özenli ve dikkatli olmaya davet ediyoruz," diyerek kendisini haklı çıkarmaya, eleştiri yapanlara gözdağı vermeye çalıştı.
Diyanet İşleri’nin yayınladığı hadisle, bu hadisin açınımını yapmaya çalıştığı bilgiler çelişiyor.
Diyanet İşleri, din konusunda, “yazan, konuşan, yorum yapan herkesi son derece özenli ve dikkatli olmaya davet ediyoruz” diyor. Bu açıklamayı yaparken, işin başında kendisi özenli olsa daha iyi sonuç alınırdı. Bu algılamalara, yorumları yapmaya ortam sağlanmamış olurdu.
“Şüphe yok ki, fiyatları tayin eden, darlık ve bolluk veren, rızıklandıran ancak Allah’tır…” hadisinin anlaşılmayacak, yanlış anlaşılacak bir yanı yok. Çok net bir bilgi vermekte. “Fiyatları belirleyen (tayin eden) Allah”tır dendiğine göre, burada bir yanlış varsa, bu yanlışlık hadiste mi, hadisi yazan Diyanet İşleri yetkili kurumunda mı? Daha açık bir anlatımla, yanlışlık “hadiste mi”, “hadisi yazan ya da yorumlayanlarda mı?”
Hadiste, Hz. Muhammed’in fiyatların belirlenmesine karışmadığı, karışması durumunda Medine Çarşısı’na gelecek ürünlerin azalması gibi sonuçların ortaya çıkabileceği kaygısı taşıdığı belirtiliyor. Muhammed de bu hadisin doğru bir önerme getirmediğinin bilincinde olsa gerek.
“Fiyatları Allah yükselttiğine göre” ekonomik sistemlerde, mal ve hizmetlerin değerleriyle kedi kuyruğuyla oynar gibi oynayanların hiç suçları yok sayılır.
Türlü oyunlarla fiyatları istedikleri gibi şişirerek, geniş halk yığınlarını soyanları aklamak için bundan daha etkili bir yol, yöntem düşünülemez.
Özgür alım-satımların konusu olan mal ve hizmetlerin fiyatları, (Serbest Pazar Ekonomisinin işlediği yerlerde), mal ve hizmetleri almaya, satmaya uğraşanların istemleri üzerinden değer bulur. Bir mal ve hizmetin bedeli, alıcılarının ödedikleri karşılıklarla belirlenir.
Tüm dünyada dolaşımda bulunan mal ve hizmetlerin fiyatlarını belirleyen üretim, güç odakları var. İçinde bulunduğumuz 2022 yılı içinde, dünyada gıda, enerji üretimin durumu şöyle öngörülmekte:
“Küresel enflasyon, gıda ve enerji fiyatlarının yanı sıra devam eden arz-talep dengesizlikleri nedeniyle yukarı yönlü revize edildi ve bu yıl enflasyon gelişmiş ekonomilerde yüzde 6,6'ya, yükselen piyasa ve gelişmekte olan ekonomilerde yüzde 9,5'e ulaşması bekleniyor – sırasıyla yüzde 0,9 ve 0,8 puanlık yukarı yönlü revizyonlar. 2023 yılında, dezenflasyonist para politikasının ısırması ve küresel üretimin sadece yüzde 2,9 oranında büyümesi bekleniyor”.(2)
Gıda ve enerji fiyatlarının belirlenmesi, öngörülen üretimlerin gerçekleşmesine göre saptanacak. Bu saptamayı yapacak olan küresel güçler belli.
-------------------------------------
2. IMF | Dünya ekonomisinde her şey daha kasvetli ve daha belirsiz - bianet https://bianet.org/bianet/siyaset/265039-imf-dunya-ekonomisinde-her-sey-daha-kasvetli-ve-daha-belirsiz
