ChatGPT ve benzeri üretken yapay zeka uygulamaları (Genarative AI), internetteki popüler uygulamalardan çok daha hızlı bir şekilde yaygınlaştı. 30 Kasım 2022 tarihinde kullanıma açılan ChatGPT-3 sadece iki ayda 100 milyon kullanıcıya ulaştı. Popüler sosyal medya platformlarından Twitter bu sayıya 5 yılda, Facebook 4,5 yılda, Instagram 2,5 yılda, özellikle gençler arasında çok popüler olan TikTok ise 9 ayda ulaşabilmişti.

ChatGPT ve benzeri üretken yapay zeka uygulamalarının bu kadar hızlı benimsenmesi ve yaygınlaşması elbette sunduğu faydadan kaynaklanıyor. ChatGPT, OpenAI tarafından geliştirilen ve GPT (Generative Pre-trained Transformer) mimarisini kullanan bir yapay zeka büyük dil modeli (LLM). Kullanıcılar tarafından sağlanan istemlere (prompt) dayalı olarak insanların oluşturduğuna benzer metinler oluşturmak için tasarlandı. Çok büyük miktarda metin verisi üzerinde eğitildi ve verilen metnin bağlamını anlama ve tutarlı yanıtlar üretme yeteneğine sahip. Geçen Kasım ayında kullanıma açılan ChatGPT-3 175 Milyar parametreye sahipti ve o zamana kadarki en gelişmiş dil modeliydi. Bundan sadece üç ay sonra kullanıma açılan GPT-4 ise 6 kat fazla parametreye sahip. 

ChatGPT, insan benzeri konuşmalar yapma becerisiyle popülerlik kazandı ve sohbet robotları, müşteri hizmetleri ve dil öğrenimi gibi çeşitli uygulamalarda kullanıldı. Her geçen gün kullanım alanları genişliyor ve kullanıcılar ChatGPT’yi kullanmanın yeni ve yaratıcı yollarını keşfediyor. ChatGPT gibi dil modelleri, üretilen içeriğin kalitesini artırmada önemli adımlar attılar. Ancak, sundukları bilgilerin doğruluk derecesini ve bilgi kaynağı olarak Google vb. arama motorlarının yaptığı işe bir alternatif olup olmadığını anlamak kullanıcılar için oldukça önemli. Çünkü, ChatGPT'nin en büyük kısıtlamalarından biri verdiği bilginin doğruluğunu garanti edememesi. 

ChatGPT, bir metin üreticisi olarak, bağlamsal olarak uyumlu yanıtlar sağlamak üzere tasarlandı, ancak verdiği yanıtların gerçek olmayan bilgiler içermesi de hayli olası. Çünkü ChatGPT'nin eğitildiği veriler internetteki güvenilir ve güvenilmez kaynakları içeren geniş miktarda metinlerden oluşuyor. Model, eğitim sürecinde kaynakların doğruluğu arasındaki farkı ayırt edemiyor ve sonuç olarak yanlış bilgi veya yanlış iddialar öğrenebiliyor.

Bağlamsal olarak uygun yanıtlar üretebilme yeteneği nedeniyle, ChatGPT arama motorlarına alternatif olarak yanlış anlaşılabiliyor. Ancak ChatGPT, gerçek bilgi sağlama konusunda arama motorları ile aynı yeteneklere sahip değil. Örneğin Google, geniş bir kaynak yelpazesinden bilgi dizinlerini tarar ve doğru bilgileri bulmak için karmaşık algoritmalar kullanır. Böylece arama sonuçlarında doğruluk ve ilgililiği önceliklendirir. Arama motorları doğru bilgi sağlamak için tasarlanmıştır, ChatGPT ise aynı yeteneğe sahip değildir ve araştırma veya gerçekleri bulmak için arama motorlarına bir alternatif olamaz.

ChatGPT'nin kısıtlamaları göz önüne alındığında, model tarafından sağlanan bilgiye güvenmeden önce bilgileri doğrulamak büyük önem taşır. Doğrulama, ChatGPT tarafından sağlanan bilgilerin, haber ve bilgi sağlayan diğer resmi kaynaklar, kamu web siteleri, saygın haber kaynakları gibi güvenilir kaynaklarla bilgiyi karşılaştırmayı içerir. Doğrulama, özellikle yanlış bilgi ve sahte haberlerin hüküm sürdüğü bu dönemde, bireylerin ve kuruluşların doğru bilgilere dayalı bilinçli kararlar vermelerine yardımcı olur. Ayrıca, yanlış bilgi yayılmasını önlemek için doğrulama yapmak çok önemlidir, çünkü yanlış ve sahte bilgilerin yayılmasının ciddi sosyal, politik ve ekonomik sonuçları olmaktadır.

Örneğin okuduğunuz bu yazı büyük oranda ChatGPT-4 tarafından oluşturuldu. Ancak, ChatGPT’nin oluşturduğu cümlelerin hepsini elden geçirdim, metinlerin yaklaşık üçte birini değiştirdim, birçok bilgiyi güvenilir bir kaynaktan teyit ettim ve bazı tekrar içeren paragrafları iptal edip yerine yenilerini yazdım. Dolayısıyla ChatGPT benim için bir metin yazmadı, bir metin yazmamı kolaylaştırdı. Dolayısıyla üretici yapay zeka uygulamalarını bir bilgi kaynağı olarak değil, işimizi kolaylaştıran bir asistan olarak görmeliyiz. ChatGPT bu metni yazma süremi yaklaşık üçte iki oranında kısalttı ki, bu tek başına müthiş bir şey. 

ChatGPT, insan benzeri metin yanıtları üretme konusunda önemli adımlar atan etkileyici bir dil modeli olsa da, sunduğu bilgilerin doğruluğu ve arama motoru alternatifi olarak kullanımı konusundaki kısıtlamaları tanımak çok önemli. Özellikle iki alanda bu kısıtların farkına varmak yaşamsal öneme sahip. Birincisi eğitimde üretici yapay zeka araçlarının kullanımı, diğeri ise internet içeriklerinin üretken yapay zeka uygulamaları ile üretilmesi. Bugün birçok öğrenci ödevlerini ChatGPT kullanarak yapmaya başladı. ChatGPT’yi bir çeşit hesap makinesi gibi kullandıkları için, ödevlerini birkaç dakika içinde tamamlıyorlar. Öğretmenlerin çoğu bunu fark edemiyor, fark etseler bile bunun önüne geçemiyorlar. Öğrenciler bir şey öğrenmek şöyle dursun, yalan yanlış bilgileri ödev olarak sunuyorlar. Eğitimde yapay zeka araçlarının kullanılması oldukça önemli bir konu, ancak elbette bu şekilde değil. Kısa süre içinde öğretmenlerin ve öğrencilerin üretken yapay zeka araçlarını bilinçli ve farkında olarak kullanmaya başlaması için gerekli adımların atılması bu yüzden oldukça önemli. 

İkinci olarak ise, ChatGPT ile yazılan makaleler, blog yazıları, sosyal medya paylaşımları ve her türlü metnin yanlış ve sahte bilgilerle dolu olacağı gerçeği. Günümüzde bile bilgi düzensizliğinin had safhada olduğunu düşünürsek, birkaç yıl içinde internette doğru bilgi bulmak, bir haberin gerçeğini öğrenmek giderek daha zor hale gelecek. ChatGPT ile oluşturulmuş yalan yanlış bilgilerin internete saçılması, bilgi düzensizliğini bir bilgi kaosuna dönüştürecek. Üstelik buna yine Midjourney, DALL-E gibi üretken yapay zeka araçları ile üretilmiş sahte videolar ve fotoğraflar da eklenecek. Ne gördüğümüze ne de duyduğumuza inanabildiğimiz bir bilgi ekosistemi oluşacak. 

ChatGPT'nin sorumlu kullanımını teşvik etmek için, kullanıcıları ChatGPT'nin kısıtlamaları hakkında bilgilendirmek, bilgileri doğrulamaya teşvik etmek ve yanlış bilgi veya tartışmalı içerik oluşturan durumlarda uyarı mesajları görüntülemek gibi önlemler alınmalı. ChatGPT'nin sınırlamalarını kabul ederek ve doğrulama sürecini öncelikli hale getirerek, doğru, güvenilir ve güvenli bir bilgi ortamına katkıda bulunulmalı. Bu her kullanıcının sorumluluğudur.