İnsan Hakları Derneği Onursal Başkanı Akın Birdal’ın “Sarı Zarf” adlı yapıtının adı, Dedesi tarafından Türkiye’ye gönderilen, henüz bulamadığı bir sarı zarftan esinlenerek verilmiş. Yapıt, insan hakları temelinde bir umut yolculuğunun dile getiriliş öyküsü. İnsan hak ve özgürlükleri savaşımının canlı tanıklığı.
Akın Birdal, alanda, toplumun savrulduğu inişli-çıkışlı süreçlerin içinde yaşadıklarını yazıya dökmüş.
Kendisinin de vurguladığı gibi, bu yaşam öyküsü Akın Birdal’ın öyküsü. Akın Birdal’ın yaşamı, toplum yaşamının, Dünya gerçeklerinin bir parçası. O da insana özgü duyguları, olumlu, olumsuzluklarıyla yaşamış. Sevmiş, sevilmiş. Acıları, sevinçleri yaşamış. Çok sevdiği 2 eşini, beklenmedik zamanlarda, yaşlarda kara toprağın bağrına yolcu etmiş. Eşlerini, Çocuklarını kendi yaşam sürecine ortak edebilmeyi başarmış. Bu acılara karşın toplumsal yaşama katılmayı ötelememiş. Bunca kişisel uğraşlar yanında, insan hak ve özgürlükleri, siyasal süreçler alanlarında bıkmadan, yorulmadan uğraş vermiş.
Uluslararası çalışmalar
Türkiyeli ve uluslararası alanda ün yapmış başka ülkelerin yazarları siyasetçileriyle ilişkiler kurmuş, dostluklar geliştirmiş. Uluslararası alanda destek bulan çok az sayıda insandan biri konumuna gelmiş. Yurtdışına çıkma yasakları konulduğu zamanları yaşamış.
Ülkeyi küresel ölçekte hak ve özgürlüklerle tanıştırmaya çabalamış, ülkeler arası barış elçiliği yapmanın yollarını aramış.
Türk-Kürt kardeşliğini örme çabaları
Akın Birdal, Türk ve Kürt halklarının kardeşliğini örecek en etkili arabuluculardan biri olmaya çalışan az sayıda insandan biri. Bu alanda belli başarılar sağlamış. Daha etkin görevler üstlenebilirdi. Günümüzde yine de üstlenebilir. Barış yoluyla kurulacak bir kardeşliğe arabuluculuk yapabilir.
Akın Birdal’ın çalışmaları, eylemleri kimine göre hak savunuculuğu, kimilerine göre PKK savunuculuğu olmuş. Bu suçlamalara aldırmamış. Bu topraklarda insan hakları savunuculuğunun kopmaz bir parçası olmuş. Baskılara, tehditlere, sindirme çabalarına karşı yılmadan, usanmadan kavga vermiş. Bu süreçler boyunca insan hak ve özgürlüklerinden, Kürt sorununun barışçıl yollarla çözülmesinden yana taraf olmuş. “Sarı Zarf” yapıtı bu süreçlerde yaşadıklarını anlatmakta. Devleti eleştirip PKK’yi eleştirmediğini ileri sürenler olabilir. Bunda haklılık payı da vardır. Doğrusuyla, yanlışıyla insanın olaylar, ülke sorunları karşısında, olayların akışına karşı bir yerde durması en doğal hakkı olmalı. Birdal’ı bu yönüyle değerlendirirsek, daha iyi anlarız kanısındayız.
Akın Birdal’ın yaşam boyu düzgün bir duruşu olmuş. Bu duruşu beğenmeyebilirsiniz, çok düzgün bulabilirsiniz. Doğrusuyla, yanlışıyla sürdürdüğü duruşuna saygı duymamanız olanaksız. Dürüst, onurlu yaşamanın bedelinin çok ağır olduğunu açık. Bu bedeli ödeyen insanlardan bir Akın Birdal.
Akıcı bir öykü, roman sıcaklığında
Sarı Zar adlı yapıtı bir yakınınızın sizi de ilgilendiren bir öyküsünü okur gibi okuyorsunuz, yalın bir dille yazılmış.
İnsan hak ve özgürlükleriyle uğraşanların birçok yerde kendisiyle ilgili bölümler bulduğu bir yapıt.
İnsanların değil silahların konuştuğu bir ülkede kardeşliği savunmak
İnsan hak ve özgürlükleri, Kürt sorunu gibi Türkiye’nin kırmızıçizgileri olan fay hatlarında hak savunuculuğu, siyaset yapmak kolay bir iş değil. Akın Birdal Bu konularda büyük emeği olan bir insan. Sarı Zarf, bu emeği ortaya koyan yapıtlardan biri.
50 yıla yakın bir birikimin belgelenmesi, birkaç isim, birkaç resim olmakla kalmıyor. Çalkantılı bir 50 yılın yaşanmışlığı yığınla acıyı da birlikte ortaya seriyor.
Ülkelerin gerçek tarihlerinin yazımında “anılarlar”ın önemi büyüktür. Resmi bilgilerin ötesinde bilgilerdir anılar. Akın Birdal’ın anıları da gerçek tarihin yazılışında önemli bir işlev görecektir.
Anı yazımı, gerçekçi tarih yazımının önemli kaynaklarından biri. Ülkelerin tarihlerinin yazılması, resmi görüşlerin yalanlarını çürüterek, gerçek yaşamların tanıklığıyla gerçekleşebilmekte.
Yapıtı o günleri yaşayan biri olarak okuduğunuzda, olaylar belleğinizin derinliklerinden fışkırıp gözlerinizin önüne seriliyor.
Akın Birdal, görüşleri, duruşuyla taraf. Taraf olarak olayların yorumlanması insana özgür bir tutum. PKK, Kürt Hareketinin yanlışlarını da eleştirisini de yapsa daha yansız, daha gerçekçi olabilirdi.
Silahların konuştuğu topraklarda insan hak ve özgürlüklerini, kardeşliği savunmak çok güç. Akın Birdal bu güçlüğü seçmiş. Oldukça başarılı da olmuş.
--------------------------------------------
Birdal, Akın, Sarı Zarf Bir Yaşam Öyküsü, A7 Kitap, 3. Baskı, Kasım 2018, 392 sayfa.
