Cezaevi yönetmeliğindeki “Çıplak arama” ibaresinin, “Detaylı arama” olarak değiştirilmesine tepki gösteren ÖHD ve İHD’li hukukçular, "Uygulama değişmedikçe, yazılı metinlerin değişmesinin bir anlamı yoktur” dedi.
Cezaevleri girişindeki çıplak arama uygulamasına gelen tepkiler üzerine "Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"te değişikliğe gidildi. 12 Kasım’da Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikteki "Çıplak arama" ifadesi “detaylı arama” diye değiştirildi. Yönetmelikteki, “Arama ve sayımlar sırasında insan onuruna saygı esastır” maddesi de “Arama ve sayımlar sırasında insan onuruna ve haysiyetine saygı ile utanma duygusunun ihlal edilmemesi esastır. Bu kapsamda gerekli her türlü tedbir alınır” olarak değiştirildi.
Emrullah Acar ve Müjdat Can'ın Mezopotamay Ajansı'nda yer alan haberine göre, İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) Urfa Şube yöneticisi avukatlar, yazılı metnin değil, uygulamanın değişmesi gerektiğini söyledi.
‘UYGULAMA İŞKENCEDİR’
ÖHD Hapishane Komisyonu Koordinatörü Serdar Tüm, çıplak aramanın cezaevine ilk girişte ya da cezaevlerinde sevklerde yapılan arama olduğunu söyledi. Aramanın kapalı bir odada 3 gardiyan nezaretinde yapıldığını belirten Tüm, “Bu arama tutsaklara uygulanan bir işkencedir. Kıyafetler çıkarıldıktan sonra 3 defa çök-kalk yaptırıyorlar. Bu insan onuruyla bağdaşmayan işkence türüdür” diye konuştu.
‘BÜTÜN CEZAEVLERİNDE UYGULANIYOR’
“Yönetmelikte ‘Çıplak arama’ ibaresinin değiştirilmesi pastanın süsüdür” diyen Tüm, sadece uluslararası kamuoyuna Türkiye’deki cezaevlerinde "işkence yoktur" mesajının verilmesi için isim değişikliğinin yapıldığını söyledi. Tüm, "Bu uygulamanın aslında bir nevi perdelenmesi, örtbas edilmesi, uluslararası kamuoyunda kendilerini düze çıkarmak için değiştirilmiş bir ibareden başka bir şey değildir” dedi. Çıplak aramanın tepki çekmesinden dolayı iktidar cephesinin bu ibareyi değiştirmek zorunda kaldığını belirten Tüm, "Özlem Zengin (AKP Grup Başkanvekili) itiraz etmişti ama TBMM İnsan Hakları Komisyonu raporlarına yansıyan belgeler vardı. Çıplak arama Türkiye ve Kürdistan’daki hemen hemen bütün cezaevlerinde uygulanmaktadır” diye konuştu.
‘UYGULAMANIN DEĞİŞMESİ LAZIM’
Bu aramaların kameraların olmadığı kapalı odada gerçekleştiğini söyleyen Tüm, iktidarın samimi olması için bu uygulamayı yapanlar hakkında soruşturma başlatması gerektiğine işaret etti. Tüm, "Sadece isim değişince uygulama değişmez. Yazılı metinlerin ruhu yoktur. Yazılı metnin değişmesi, uygulamanın değişeceği anlamına gelmiyor. Uygulama değişmedikçe yazılı metinlerin değişmesinin bir anlamı yoktur. İsmi değişen uygulamada bir şeyin değişeceğini düşünmüyoruz. Biz çıplak aramaya, işkenceye karşı mücadelemize devam edeceğiz” şeklinde konuştu.
'İBARE DEĞİŞİKLİĞİ ÇÖZÜM DEĞİL'
İHD Şube Eşbaşkanı Mustafa Vefa ise, Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelikte sadece kelime değişikliğine gidildiğini söyledi. İşin özünün olduğu gibi cezaevlerinde durduğunu belirten Vefa, “Sadece çıplak aramayı çıkarıp detaylı aramayı eklemek, sadece kavramsal değişiklik yapmak sorunun çözümü değildir. Maddenin özünde kişinin onurunu rencide etmeyecek şekilde bir detaylı arama deniliyor. Ama bunun çerçevesi çizilmemiş. Yine oradaki görevli memurun inisiyatifine bırakılmış" dedi.
DÜZENLEME TEHLİKELİ
Kendilerine yapılan başvurularda duyduklarıyla dehşete kapıldıklarını ifade eden Vefa, insan hakları örgütleri olarak bu düzenlemeyi tamamen yetersiz ve tehlikeli bulduklarını söyledi.
HEKİM KONTROLÜNDE ARAMA
Kişilerin onurunu rencide edici her türlü arama şeklini onaylamadıklarını ifade eden Vefa, şöyle söyledi: “Bunun adına ister detaylı, ister çıplak arama denilsin. Cezaevine kabulde, o kişinin aranmasındaki temel amaç güvenlik değil de gelen kişiyi rencide etme amacı olduğu düşüncesindeyiz. Kişi zaten cezaevine kabulden önce birçok aramadan geçiriliyor. Hem kolluk aramasına hem hastane kontrolüne götürülüyor. Kişiye bir arama yapılacaksa bu hastanede hekimlerin kontrolünde arama gerçekleştirilebilir.”
