ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu’nun gündeminde Türkiye’ye hem Suriye operasyonu hem de S-400 alımı sebebiyle yaptırım uygulanmasını öngören tasarı var.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Beyaz Saray ziyaretinde görüştüğü beş Cumhuriyetçi senatörden biri olan Jim Risch, S-400 konusunda çok sabır gösterdiklerini ifade ederek, “Artık yolun sonuna gelindi” dedi.

Amerika'nın Sesi'nden Begüm Dönmez Ersöz’ün sorularını yanıtlayan Risch, "Erdoğan'a kendisini sapladığı bu çukurdan çıkaracak bir plan sunmuştuk" ifadesini kullanıyor.

Risch, 13 Kasım’da Beyaz Saray’da Başkan Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görüşmesinin ardından, müzakerelere şans vermek adına Türkiye’ye yönelik yaptırım tasarısı girişimini bir süreliğine askıya almıştı.

Ancak S-400 konusunda Türkiye’den “Vazgeçmeyeceğiz” açıklamalarının gelmesinin ardından, Risch, Senato Dış İlişkiler Komisyonu’na, 29 Ekim’de Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen yaptırım tasarısının bir benzerini getirme kararı aldı.

ABD’nin ulusal güvenliğini teşvik ve IŞİD’in canlanmasının önlenmesi” adını taşıyan yaptırım tasarısı Türkiye’nin Suriye operasyonu ağırlıklı.

Suriye operasyonu sebebiyle Milli Savunma Bakanı dahil olmak üzere üst düzey Türk yetkililerin yaptırım listesine alınması, Suriye’de Türkiye’nin kullanması muhtemel silah sevkiyatının yasaklanması öngörülüyor.

Türkiye’ye S-400 sebebiyle CAATSA yaptırımlarının uygulanması da tasarının diğer bölümünü oluşturuyor.

Jim Risch, S-400’lerin F-16’lar üzerinde test edildiği haberlerine atıfta bulunarak “Bir yılı aşkın bir süre S-400’lerden vazgeçilmezse yaptırım olacağını söyledim. Erdoğan’ın açıklamalarından hayal kırıklığına uğradım” diyor ve ekliyor:

“Beyaz Saray’da görüştüğümüzde konuyla ilgili müzakereler sürdüğü için bir süre bunu askıya almam istendi. Ben de iyi niyetli görüşmeler yapıldığını düşündüm. Dışişleri Bakanı ilerleme sağlanabileceği görüşündeydi. Ama Erdoğan dönüş yolunda S-400’lerden vazgeçmeyeceklerini söyledi. Bir yılı aşkın süredir Dışişleri Bakanı, Savunma Bakanı ve bütün diplomatlara S-400 olursa F-35’in olmayacağını, S-400ler Türkiye’de olursa yaptırımlara maruz kalacaklarını anlattım. Erdoğan böyle bir açıklama yapınca hayal kırıklığına uğradım. ‘Tasarıyı getirme zamanı’ dedim. İnanın bana bu çok acı verici. Türkiye iyi bir NATO müttefiki oldu. Rusya’ya karşı kurulan NATO’nun bir üyesiyken neden Rusya’ya yanaştıklarını gerçekten anlamıyoruz. Her egemen devlet kendi kararını verir elbette ama bunun sonuçları olur."

Risch, Erdoğan'ı kurtarmayı sunan plana ilişkin ayrıntı vermekten kaçındı ancak teklifin Türkiye açısından bir bedel getirmeyecek bir teklif olduğunu söylemekle yetindi.

S-400 sebebiyle Türkiye’ye CAATSA yaptırımlarının uygulanması konusunda çok sabır gösterdiklerini belirten Senatör Risch, “Artık yolun sonuna gelindi. Parti sona erdi” ifadesini kullanıyor.

Risch, Erdoğan ve Trump arasındaki yakın ilişkinin Türkiye’yi yaptırıma maruz kalmaktan kurtarma olasılığına ilişkin olarak ise, “Başkan adına konuşamam” derken, “Bizim her zaman görüşlerimiz örtüşmeyebiliyor ama Başkan CAATSA diye bir yasamızın olduğunun ve yaptırımların uygulanması gerektiğinin farkında. Bence onun da sabrı azalıyor” yanıtını veriyor.

Senato’nun Çoğunluk Lideri olan Cumhuriyetçi Senatör Mitch McConnell, Türkiye’ye yönelik sert yaptırımlar konusunda temkinli konuşmuş, “Türkiye Rusya’ya daha da yaklaşabilir” uyarısında bulunmuştu.

Bu tezin kendisi açısından artık bir ağırlığının olmadığını söyleyen Senatör Risch “O fırsat çoktan kaçtı. Biraz zaman alabilir ama tasarı Senato’dan geçer. İş oraya gelirse Senatör McConnell’ın da itiraz edeceğini sanmıyorum” vurgusu yapıyor.

Senatör Risch, yaptırım tasarısı konusunda kesin bir takvim olmasa da mümkün olduğu kadar hızlı hareket etmek istediklerinin altını çiziyor.

‘S-400 TÜRKİYE’DE OLDUĞU SÜRECE F-35’LER ABD’DEN ÇIKMAYACAK’

Senatör Risch, yaptırım tasarısının her iki parti arasındaki müzakerelerin bir ürünü olduğunu, Dışişleri Bakanlığı ve Beyaz Saray’la istişare edildiğini vurguladı.

S-400 sebebiyle üretici ortağı olduğu F-35 programından çıkarılan Türkiye’ye bu konuda mesajı netti.

“Türkiye 115 adet F-35 siparişi verdi. 5’i hazır, parası ödendi bekliyor. S-400 Türkiye’de olduğu sürece bu uçaklar ABD’den ayrılmayacak” dedi.

“Türkiye’deki hükümetin bu konuları yeniden değerlendirmesini umuyoruz”

ABD Kongresi’nde Türkiye’nin Suriye operasyonu, S-400 krizi ve demokrasi kaygıları gibi pek çok sorunlu başlık nedeniyle biriken Türkiye karşıtı havanın tersine dönmesi mümkün mü? Yoksa ABD-Türkiye ilişkileri artık başka yöne doğru mu ilerliyor?

Senatör Risch bu soruya verdiği cevapta, “Bunların yaşandığını görmek çok üzücü. Liderler ülkelerini bir yöne ya da başka bir yöne götürebilir. Bazen bu yön insanların aslında istemediği bir yöndür. Türkiye’deki hükümetin bunları yeniden düşünmesini umuyoruz. Aksi halde bu işin sonuçları kendisini göstermeye başladığında, Türkiye için acı verici olacak. Bu durum tersine çevrilebilir. Türk hükümeti NATO müttefiki olmak istiyorsa, NATO müttefiki gibi davranmalıdır. Davranmazsa da bunun kötü sonuçları olur” ifadelerini kullandı.

Kaynak: Amerika'nın Sesi