Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Filiz Kerestecioğlu, bugün 3 Aralık Dünya Engelliler Günü vesilesiyle Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı’na engellilerin yaşadıkları sorunlarla ilgili iki soru önergesi iletti.
‘Dezavantajlılığı yaratanın, engellilik veya sakatlık olmadığı; engellilere yönelik önyargılar ve kamu politikaları’ olduğu belirtilen önerge metninde, engellilerin yaşadıkları sorunlar şöyle özetlendi:
“Kentler ve kamunun faaliyet gösterdiği binalar engelliler için erişilebilir değil, engelli nüfusun yalnızca %20.1’i bir işte çalışıyor, engelli raporu alma koşulları zorlaştırıldığından engelli olan birçok kişinin hakkı gasp ediliyor, engellilik durumu değişmeyecek engellilere dahi 1-2 yıl süreyle rapor verilerek engelliler her işlem için tekrar rapor almak zorunda bırakılıyor, evde bakım aylığı ve sakatlık maaşı kriterleri giderek ağırlaştırılarak pek çok engellinin maaşı kesiliyor. Özetle, engelliler, maalesef eğitimsiz, işsiz ve güvencesiz bırakılıyorlar; yani “engelleniyorlar”.
İstihdamda da engelliler önemli sorunlarla karşılaşmaktadır. 2014 yılı sonu itibariyle devlet kadrolarında 60 bin 731 engelli memur çalıştırılması gerekmekteyken, sadece 36 bin 165 engelli memur çalıştırılmakta; kamuda 24.566 kişilik engelli personel açığı bulunmaktadır.
Engelli öğrenciler maalesef eğitimde pek çok sorunla karşılaşmaktadır. Örneğin, 2014-2015 Eğitim yılı ortaokulda kaynaştırma eğitimi alan öğrenci sayılarına göre ortaokulda yaklaşık 90.000 civarında olan engelli öğrenci sayısı lisede yaklaşık 21 bin öğrenciye düşmektedir.
Kaynaştırma eğitimi alan öğrenciler de çeşitli zorluklar yaşamaktadırlar. Örneğin işitme engelli öğrencilerin dersleri dinlemelerine olanak veren mikrofonları takmayı pek çok öğretmenin reddetmesi gibi örnekler, öğretmen eğitimi programlarının geliştirilmediğini, eğitimcilerin de konuyla ilgili yeterli donanıma sahip olmadıklarını göstermektedir.
Yükseköğretim hizmetlerinden ise “Türkiye Özürlüler Araştırması”na göre engelli bireylerin sadece %2,42’si yararlanabilmektedir.
Eğitim kurumlarına devam edebilen öğrenciler ise akranları veya eğitimciler tarafından kötü muamele, şiddet, taciz ve istismara maruz kalabilmekte, kamu binaları engelliler için erişilebilir olmadığından fiziki erişim sorunları yaşamaktadırlar.”
Kerestecioğlu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na şunları sordu:
1) Erişilebilirlik İzleme Sistemi veri tabanında illere göre kamunun faaliyet gösterdiği kaç bina bulunmaktadır, kaçının denetimi yapılmıştır ve kaçı erişilebilirdir? İzleme ve denetleme yapması gereken EİDK’ler kaç bina için kurumlara idari para cezası kesmiştir?
2) Erişilebilirliğin artırılması için Bakanlığınızın teşvik, kampanya, toplumsal farkındalık, eğitim gibi çalışmaları var mıdır?
3) Erişilebilirlik ve evrensel tasarım gibi konuların tüm mimarlık ve mühendislik fakültelerinde zorunlu ders olarak okutulması için Bakanlığınız Yüksek Öğretim Kurumu ile herhangi bir çalışma yapmakta mıdır?
4) Bilgi ve teknolojilerinde erişilebilirlik için Bakanlığınızca ne gibi düzenlemeler yapılmıştır? Kamuda işaret dili bilen personel sayısı kaçtır?
5) Mevcut durumda, Bakanlığınızın paylaştığı verilerde görüldüğü üzere görme ve işitme engelli bireyler bakımından yapılan erişilebilirlik düzenlemeleri oldukça sınırlıdır. Görme ve işitme engelli bireyler bakımından düzenlemelerin yaygınlaştırılması için Bakanlığınızın oluşturduğu bir takvim var mıdır?
6) Tanıdıkları ve tanımadıkları tarafından fiziksel, cinsel, sözel ve psikolojik şiddete maruz kalan, kadın oldukları için daha fazla zorlukla karşılaşan kadın engellilere yönelik Bakanlığınızın özel bir çalışması var mıdır?
7) Kamu kesiminde boş engelli kadroları için yerleştirme yapılacak mıdır?
8) Kamuda istihdam edilen engellilerin çoğu, düşük eğitim seviyelerinden bireylerin istihdam edildiği yardımcı hizmetlerde çalışmaktadır. Bakanlığınızın engellilerin üst ve orta düzeyde görevlendirilmesini engelleyen faktörlerle ilgili bir araştırması var mıdır? Bakanlığınız, engelli personelin üst ve orta düzeyde görevlendirilmesini teşvik eden bir çalışma yürütmekte midir?
9) İşyerinde yaygın biçimde mobbinge maruz kalan engelli bireylerin istihdam süreçlerindeki haklarının engelli işçilere ve patronlara anlatılması yönünde Bakanlığınızın bir planı var mıdır?
10) Engellilerin rapor alırken karşılaştığı sorunları çözmek; raporların engellinin bireysel yeteneklerini değerlendirmeye dahil edebilecek sosyal hizmet uzmanı, özel eğitim uzmanı gibi alanda yetkin uzmanlarca verilmesini sağlamak için Bakanlığınız bir çalışma yürütmekte midir?
11) Evde bakım aylığı ve sakatlık maaşından gelire bağlı olmaksızın tüm engelli bireylerin faydalanması; böylece engellilerin yaşadığı mağduriyetlerin giderilmesi için Bakanlığınızın bir çalışması var mıdır?
Kerestecioğlu, Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı’ya ise şu soruları yöneltti:
1) Kaynaştırma eğitiminin önündeki sorunların aşılması için bireysel ders programları hazırlanması, özel eğitim materyalleri sağlanması, öğretmenlere ve okul yönetimine engelli çocukların eğitimi için eğitim verilmesi, özel eğitim okullarında üretilen profesyonel bilgi ve deneyimin genel eğitim okullarına aktarılması gibi çalışmalar Bakanlığınız tarafından yürütülmekte midir?
2) Bakanlığınızın lise eğitimini engelli öğrenciler için erişilebilir hale getirmek için yürüttüğü herhangi bir çalışma var mıdır?
3) Mesleki ve teknik eğitim liselerine, güzel sanatlar, konservatuar ve spor liselerine yapılan yerleştirmelerde engelli öğrencilerin durumlarını gözeten bir düzenleme yapılması için Bakanlığınızın yürüttüğü bir çalışma var mıdır?
4) Rehberlik ve Araştırma Merkezleri farklı engelli grupların erişimine uygun mudur?
5) Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde çalışan psikolog ve pedagoglar üniversite yıllarında engelli gruplarla çalışabilmek için gerekli olan eğitimi yeterince almışlar mıdır? Bu uzmanlar RAM’da çalışırken yeterli düzeyde hizmet içi eğitime tabi tutulmakta mıdırlar?
6) Özellikle kamu binalarında engelliler için yapılan düzenlemelerin yeni yapı ve sistemlerin standartlara aykırı bir şekilde imal edildiği de görülmektedir. Söz konusu düzenlemelerin imalatların hatalı yapıldığı, başta engelli kişiler olmak üzere herkes bakımından tehlikeler arz ettiği görülmüştür. Teknik kadroların yetersizliklerinin giderilmesi için erişilebilirlik ve evrensel tasarım gibi konuların tüm mimarlık ve mühendislik fakültelerinde zorunlu ders olarak okutulması için Bakanlığınız Yüksek Öğretim Kurumu ile herhangi bir çalışma yapmakta mıdır?
7) Engelli öğrencilere yönelik kötü muamele, şiddet, taciz ve istismara karşı eğitimciler ve öğrencilere yönelik Bakanlığınızca herhangi bir çalışma yürütülmekte midir?
(Demokrat Haber)