16 Nisan referandum sonuçlarıyla oynandığı gerekçesiyle anketçiliği bırakan Avrasya Araştırmalar Merkezi/AKAM’ın eski başkanı, siyasi stratejist Kemal Özkiraz, 24 Haziran seçimlerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
MHP’nin AKP seçmeninden oy alacağını savunan Özkiraz, AKP’nin yüzde 30’un altında oy alabileceğini savundu.
Özkiraz, “Tüm anketlerde cumhur ittifakında yer alan MHP’ye oy vereceğini söyleyenlerin oranı yüzde 5-7 civarında çıkıyor. Oysa en büyük değişim bu noktada olacak. AKP’nin yüzde 40’ının içindeki 10-12 puan kendini ülkücü olarak tanımlıyor. AKP-MHP ittifakının yüzde 42-43 bandında oy alacağını düşünüyorum. Bunun 13-14 puanı MHP’ye gidebilir” dedi.
Muhalefetin Abullah Gül’ü göstermesi durumunda seçi kaybetme ihtimali olduğunu savunan Özkiraz, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun bu konuda stratejik davrandığını söyledi.
Hulusi Akar ve İbrahim Kalın’ın Gül’ü aday olması için ikna etmeye çalıştığını öne süren Özkiraz, “Bence Erdoğan, bu görüşmelerle Gül’ün aday olması için uğraştı. CHP tabanından hiç oy almayan Gül’ün adaylığı, Erdoğan’a ilk turda yüzde 60-65 kazandırırdı. AKP’nin asıl korkusu Gül’ün adaylığı değildi” ifadelerini kullandı.
Kemal Özkiraz, Diken’den Minez Bayülgen’in sorularını yanıtladı.
Şu anda CHP’nin cumhurbaşkanlığı adayı için genellikle merkez sağdan birilerinin adı geçiyor. Türkiye’de sol ya da sosyal demokrat bir adayın cumhurbaşkanı seçilme şansı yok mu?
Kemal Kılıçdaroğlu sırf ideolojik kaygıyla hareket etmiyor. Ayrıca artık rakibini de çok iyi tanıyor. Biliyor ki, Erdoğan ile baş başa kalan bir CHP’li aday formülünde, Erdoğan sağ-sol kavgasını körüklemek isteyecek. Kılıçdaroğlu aday olsa, Erdoğan bu kez de mezhepçilikten vuracak. Bir de tabii muhalefet bloğunda Akşener gibi sağ bir alternatif var artık.
Akşener, AKP’nin tabanından oy alabilecek mi?
AKP’den fazla olmasa da, cumhur ittifakını (MHP-BBP) oluşturacak diğer partilerden çok oy alacak.
MHP’li bir vekil daha bu hafta İYİ Parti’ye geçti. AKP, MHP ile ittifak kurduğuna pişman mı sizce?
Sandık başında en büyük sürprizi MHP yapacak göreceksiniz
Nasıl yapacak bu sürprizi?
Tüm anketlerde cumhur ittifakında yer alan MHP’ye oy vereceğini söyleyenlerin oranı yüzde 5-7 civarında çıkıyor. Oysa en büyük değişim bu noktada olacak. AKP’nin yüzde 40’ının içindeki 10-12 puan kendini ülkücü olarak tanımlıyor.
‘CUMHUR İTTİFAKINDA 13-14 PUAN AKP’DEN MHP’YE GİDER’
Bu kitle cumhur ittifakında ne yapacak?
Bu kitle için şimdiye kadar hükümette olmak önemliydi. Bu yüzden de AKP’nin içinde yer aldılar. Ancak şimdi AKP ile ittifak kuran MHP de iktidarda. Eğer cumhur ittifakı kazanırsa, MHP artık hep iktidarda olacak. Dolayısıyla bu insanlar şimdi AKP’ye değil, MHP’ye oy verecek.
Bu durumda oylar nasıl dağılır?
AKP-MHP ittifakının yüzde 42-43 bandında oy alacağını düşünüyorum. Bunun 13-14 puanı MHP’ye gidebilir.
‘AKP yüzde 30’un altına düşebilir’ Oylar MHP’ye kayınca AKP’nin durumu ne olacak peki?
AKP yüzde 30’un altında oy alabilir.
MHP’nin oylarını artırması, muhalefeti zora sokar mı peki?
MHP, kimsenin beklemediği sayıda milletvekili çıkaracak ama bu oyu AKP’den alacağı için muhalefet açısından bir tehdite dönüşmez.
‘ERDOĞAN KAZANSA BİLE KAYBEDECEK’
Siz hem anketçi hem de siyasi analistsiniz. Üstelik sektörde, seçim sonuçlarıyla oynandığı gerekçesiyle kamuoyu araştırması yapmayı bırakmış tek kişisiniz. Sizin hesabınıza göre tam olarak ne yaşanacak?
AKP-MHP’den oluşan cumhur ittifakı kazanırsa, 300 milletvekilinden en az 100’ü MHP’li olacak. Bu durumda MHP, iktidarda çok güçlü bir konuma geleceğinden, cumhurbaşkanlığını Erdoğan kazansa bile ‘sıralı seçimler’ gündeme gelecek.
Erdoğan seçim riskini tekrar niye alsın?
Çünkü muhalefet kaybetse bile Erdoğan aslında kazanamayacak. O yüzden enseyi karartmamak lazım. Erdoğan, MHP’yi “Devleti birlikte yönetelim” diye ittifaka dahil etmedi ki. Onu, “Devleti dizayn etmeme yardımcı ol” diye çağırdı. Erdoğan elinin bu kadar zayıf olduğu bir koalisyonu yürütmek istemez.
‘DÜŞÜŞE GEÇEN HER İKTİDAR MHP’YE SARILIR VE BİTER’
Arka arkaya seçimlerle seçim yorgunu bir topluma dönüşmez ve yılmaz mıyız?
Ekonomisi dalgalı seyreden toplumlarda huzur olamaz zaten. Yakın tarihe bir bakın. Milliyetçi cephe hükümetlerinden bu yana bir sağ iktidar ne zaman düşüşe geçse, düşmeden hemen önce MHP’ye sarıldı. Düşmeye yakın tüm iktidarlar da MHP çizgisine geldi. MHP çizgisine gelen her iktidar düştü. O yüzden AKP iktidarının -muhalefet saçmalamazsa- gideceğinden yüzde yüz eminim. Aksi halde altı ay sonra bir seçim daha olacak ve o zaman gidecek.
‘ERDOĞAN TEK KOŞULDA KAZANIR, O DA….’
Muhalefet bloğu ne yaparsa Erdoğan seçimi kazanır ya da kaybeder?
Muhalefet bloğundakiler, birbirlerinin adaylarını ilk turda yıpratmak için bir propaganda yaparlarsa Erdoğan kazanır. Erdoğan’ın başka türlü kazanması mümkün değil.
Sizce hiç mi ihtimal yok?
Yok. Muhalefetin seçimleri kaybetmesi için bir mucize gerekiyor. O mucize de, Abdullah Gül gibi bir ismi aday göstermek olurdu. Ve Gül, muhalefete seçim kaybettirirdi.
‘Gül aday olsaydı, Erdoğan yüzde 60-65 alırdı’ Geçen hafta Habertürk gazetesinde de yayınlanan bir habere göre Cumhurbaşkanı Erdoğan, Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar’ı, ‘aday olmasın’ telkininde bulunması için Abdullah Gül’e gönderdi. Şimdi siz tam tersini söylemiş olmuyor musunuz?
Bence Erdoğan, bu görüşmelerle Gül’ün aday olması için uğraştı. CHP tabanından hiç oy almayan Gül’ün adaylığı, Erdoğan’a ilk turda yüzde 60-65 kazandırırdı. AKP’nin asıl korkusu Gül’ün adaylığı değildi.
AKP’nin asıl korkusu neydi size göre?
Gül’ün aday olmayıp muhalefette kalmasıydı. AKP, Gül ismini bu kadar dillendirerek, kendi tabanına “Gül gibi isimlere oy vermeyin” mesajını verdi.
‘KILIÇDAROĞLU, GÜL’LE STRATEJİK HAMLE YAPTI’
Siz, Gül’e CHP’den zaten hiç oy gitmeyeceğini savunuyorsunuz. O halde CHP neden Gül ismi ortaya atıldığında sessiz kaldı? CHP, bu yolla bir tür anket yaparak kamuoyunun nabzını mı yokladı?
Evet, Kılıçdaroğlu, Saadet Partisi’nin kendisine önerdiği isme doğrudan kapıyı kapatmak yerine diyalogu sürdürmeyi tercih etti. Gül’ü, kamuoyunda tartıştırarak cumhurbaşkanlığına uygun bir aday olamayacağını hem Saadet’e hem de Gül’den umutlanan kesime, onları küstürmeden anlattı. Çok başarılı stratejik bir hamleydi.
‘PSİKOLOJİK ÜSTÜNLÜK ERDOĞAN’DA DEĞİL MUHALEFETTE’
Şu temel soruyu tekrar soralım… AKP-MHP ittifakı nasıl kaybeder?
Bu sorunun cevabını şu an Erdoğan’ın tavırlarında izliyoruz. CHP’den 15 vekilin bir anda İYİ Parti’ye geçmesiyle ortaya konan ‘15 İYİ Adam’ formülüyle, psikolojik üstünlük şimdi tamamen muhalefete geçti. Erdoğan ve cumhur ittifakının son dönemdeki söylemleri ve vaatlerine karşılık veren bir seçmen kitlesi yok artık.
Nesi var peki?
Sadece yüzde 37-38’i oluşturan en katı dindarlar ve milliyetçiler var.
Kürtlerin oy verdiği partilerden biri olan HÜDA-PAR, son anda seçimlere girmeye hak kazandı. Bu kararın arkasında kimin desteği ve hamlesi var sizce?
Dindar Kürtlerin gidebilecekleri iki parti var. Biri AKP, diğeri HDP. Bu hamle AKP’ye oy vermeyecek olan dindar Kürtleri, HDP’den uzak tutmak ve ara durak olarak HÜDA-PAR’a çekmek için yapılmış olabilir. Biliyorsunuz, HÜDA-PAR ile Saadet Partisi arasında bir ittifak ihtimali doğmuştu. Ancak İYİ Parti bunu muhtemelen istemeyecekti.
Niye?
İYİ Parti, HÜDA-PAR’ı Kürtlüğünden ötürü değil, siyasal İslamcılık’tan ötürü istemeyecekti. Çünkü İYİ Parti’nin tabanının yüzde 70’e yakını sekülerlerden oluşuyor. Saadet Partisi’ni, HÜDA-PAR’la ittifaka zorlayarak İYİ Parti’den koparmak da amaçlanmış olabilir. Ama HÜDA-PAR örgütlü çok küçük bir alana hitap eden bir partidir.
Doğu ve Güneydoğu’daki dindar Kürtler, Saadet Partisi’ne gitmezler mi ?
Giderler. Daha önce de Saadet’e oy verdiler.
Ne zaman?
DEHAP’ın 1994 seçimlerini boykot ettiği dönemlerde Siirt, Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin gibi şehirlerde Refah Partisi belediyeleri aldı. İyi de bir yönetim sergiledi. Erbakan’ın “Ne mutlu Türk’üm deme hakkı varsa, ne mutlu Kürdüm deme hakkı da vardır” sözünden de bu yana da özellikle dindar Kürtlerin Saadet Partisi ile bir bağı var. Saadet Partisi barajı geçeceği bir ittifakın içinde yer aldığı takdirde Kürtlerden büyük oy alacak.
‘KÜRTLERİN AKP’YE DÖNME İHTİMALİ ÇOK DÜŞÜK’
AKP, Kürt seçmenini kazanmak için ne yapacak sizce?
Her şeye rağmen Kürtler, tam olarak AKP’den koptular diyemiyorum. Türkiye’de seçmen, kısa süreler içinde eski konumunu yeniden kazanabilmek için küçük tavizlere bile ‘evet’ diyen bir yapıya sahiptir. Ama yine de Kürtleri AKP’ye döndürmenin yolu bu milliyetçi cepheyi bozmaktır, ki bunu da artık göze alamazlar. O açıdan Kürtlerin AKP’ye meyletme ihtimali çok çok düşük.
‘ABDÜLLATİF ŞENER, ERDOĞAN’A OY KAPTIRMAZ’
Son anketlerden birine göre, Güneydoğu ve Doğu’da Abdüllatif Şener ismine sıcak bakıldığı görülüyor. Şener, tüm muhalefet partilerini, ikinci turda gönül rahatlığıyla temsil edebilecek bir aday mı?
Evet, ekonomik modelleme, özgürlükler ve demokrasiye bakış olarak, Şener Müslüman bir solcu kimliğine sahiptir. AKP’den ayrıldığından beri CHP örgütleriyle de iç içedir. Dindarları ürkütmeyecek ve ekonomiyi toparlayacağına inanılan biri. Şu anda AKP ve muhalif partiler arasında kalan bir ‘makul seçmen’ var. Bu grup, kentli değil, tam bir orta sınıf. Şener onlara da ‘kendi içlerinden çıktığı’ için hitap ediyor.
‘CUMHUR İTTİFAKI YÜZDE 45, MUHALEFET BLOĞU YÜZDE 55’
Şener hem sağdan, hem de Kürtlerden oy alabilir mi?
Tahminime göre muhalefet bloğu yüzde 55, AKP—MHP ittifakı ise yüzde 45 oranlarında. Bu 55’ten 5 puan kopmadığı sürece zaten muhalefet kazanmış durumda.Şener’in en dikkat çeken özelliği AKP-MHP ittifakına oy kaçırmayacak biri olması.
Peki ya Kürtler?
Sağa oy kaybetmeyecek bir adayın aynı zamanda Kürtlerden de fire vermemesi gerekiyor. Çünkü en çok fire potansiyeli Kürt seçmende yaşanıyor.
Niye Kürt seçmende bu denli fire veriliyor?
Kürtler, kendilerinin sisteme dahil edilmediği durumlarda tercih yapmama eğilimi gösterebilir. Ya da daha güçlü olanı seçip kendisine pozisyon arayabilir. İşte bu noktada Şener ismine Kürtler çok sıcak bakıyor. Ve bence HDP sözcüsü Ayhan Bilgen son basın toplantısında Abdüllatif Şener tarifi yaptı.
HDP seçimleri boykot etmeyeceğinin sinyalini verdi. Kürtler, 2010 referandumunu boykot etmişti. O boykot Türkiye’ye ne kazandırmıştı?
AKP yüzde 58 ile kazanmıştı. O dönemde ‘Nasılsa bu referandumu kazanacaklar’ diye, kimse o boykotu umursamadı. Ama görüyoruz ki Kürtler oy verseymiş kazanamayabilirlermiş.
