Pandemi gösteriyor ki Neo-liberalizm gönül rahatlığıyla gömülebilir. Sadece devlet, kapitalizmi kurtarabilir.
Corona krizinin avantajları da var ki batı dünyasını 1980 den beri hakim olduğu ve onun şimdi gömülebilir olmasıdır. İki ünlü siyasetçi bunu, piyasa radikallerin nasıl düşündüğünü, dile getirdi. Britanyalı başbakanı Margaret Thatcher şunu bildirdi: "Toplum diye bir şey yoktur." Onun dünyasında sadece bireyler yaşamakta ki bunlar tek kendilerine bakmaları gerektiğini söyler.
ABD’nin eski başkanı Ronald Reagan da, Neo-liberal düşünceyi özetleyen bir cümle kurdu: "Hükümet sorunun çözümü değildir, hükümet kendisi sorundur." Devletin kendisi küçülerek, 'serbest piyasa' sistemi devralması söz konusu. Böylece emekli sandıkları özelleştirildi, ekonomi piyasası deregüle edildi, devlet servetleri satıldı ve zenginler için vergiler indirildi. Almanya için de bu konseptler kopyalayarak uygulandı.
Corona krizi, 'serbest piyasa'nın bir kurgu olduğunu, gösterdi. Piyasa, devlet desteklediği oranda varlığını sürdürebilir. Alman borsanın endeksi olan DAX'ın düşüşü, bize şunu öğretti: alman kurları bir ay içinde neredeyse yüzde 40 oranda düşüş yaşandı - hiç böyle bir dramatik düşüş yaşanmadı şimdiye kadar.
Eğer devlet yardım elini uzatmasaydı, daha büyük bir değer kaybı yaşanırdı.
Avrupa Merkez Bankası - EZB, bankalara ve ticarete milyarları aktardı ve alman hükumeti bunlari korumak için adımlar attığı için DAX, kendini düşük seviyede sabitledi. Ücretli izni ki Almanya’da hükümet yasasına göre işlerin azaldığı veya kriz dönemlerinde, işçileri az çalıştırıp evde kalmalarını sağlıyor ama maaşları düşürüyor, şu an Kurzarbeitergeld [ücretli izin] dedikleri yükseltildi hükümet tarafından. Yüzde 60 dan yüzde 80 ne. Aynı anda tek kişilik işletmecilere fon ayırdı ciddi bir rakam olarak 500 milyon euro.
3 milyona yakın başvuru vardı geçen ayda. Bu bilgileri çeviriye ekliyorum, güncelliğini den dolayı. Ve hava yolculuğu tekeli sayılan Lufthansa şirketinde yüzde 20 ye sahip olacağını duyurdu hükumet. Almanya devleti, tekelci devlet kapitalizm dönemine girmiş sayılıyor.
Böylesi şimdiye kadar net görülmemişti.
Kriz döneminde ki piyasaların durumu şu gerçeği göstermiş oldu; Gelecek için plan yapılamıyor. Yani dayanışmanın dışında bir alternatif yok. Yani devletin dışında.
Başka bir örnekte emeklilik için özel aidat ödenmesini anlatıyor sigorta gibi, devlet teşvikiyle emekli yaşına gelindiğinde emekli maaşına ek olarak sigortadan maaş alınacak diye ek emeklilik. Ama özet olarak anlatayım:
Devlet bu işleyişe fon aktarmaya yani yine yardım eli uzatarak ki Corona krizinde rakam olarak değer kaybına uğruyor aidatlar - bir işe yaramıyor yani - ama devlet garanti veriyor ya. Bu bir kandırmacadır. Devlet, kendi kasasını doldurmayı çabalıyor. Böylece ticarete sınırsız para pompalandı, devletin yıllarca vergilerden ve dış ticaretten elde ettiği sermaye sayesinde.
Bağımsız bireyler hakkında ki anlatımlar cazibeli geldi. Sanki bir cennet dünyası: herkese bir ada, yanında komşu bulunmadan. Ama gerçek şu ki yurttaşlardan kimse kaçamaz. Piyasa kendi başına Neo-liberaller tarafından söylenilen, gerçekten yoktur. Kapitalizm, güçlü bir devlet tarafından desteklendiği, yönlendirildiği ve kurtarıldığı takdirde işliyor. Yani bir hayvanı kırbaçla kontrol ettiği gibi devlet, kapitalizmi eğitiyor.
Bu öğretti, 2008’in ekonomi krizinde görülmeliydi lakin o zaman Neo-liberaller kendilerini ve basit teorilerini son anda kurtardı. Sanki devletler borçlanmış gibi gösterildi halbuki bankalar çürük krediler dağıttı.
Bu bankalar kurtarılması gerektiği anda, borçlar devlet gözüktü. Mesela Commerzbankası, alman bankalarının tekeli dir. Hükumet belirli yüzdelik üstlendi ve banka kurtarıldı iflastan. Nedeni sormaya unutuldu sonuç önemliydi o da devletin borç krizi olarak sunuldu. Bu durumda devletin borcu yükseldiği için.
Ekonomik kriz öylesine karman çorman duruma geldi ki komplike anlamında, kimse kaynağını öğrenmek istemedi. Lakin bu Corona da farklı. Herkes için açıktır ki 'piyasa' virüs un getirdiği ekonomik sonuçlarını engelleyemez. Bu yüzden herkes, devleti imdata çağırıyor.
Kaynak: https://taz.de/Corona-Daemmerung-fuer-Neoliberalismus/!5669238/
Çeviri: Özkan Salman
Çevirenin Notu: Mart ayında yayınlandı ve bugün 2 Mayıs 2020 tarihinde, güncel bilgiler ekleyerek çevirdim.
