Hani telefonda “İçerdeyken Evrensel Gazetesinde seni de okuyordum ama ne sana ne de başkalarına yorum yapma şansım yoktu” diyorsun ya ağabey, bugünlerde yoğunsun biliyorum ama bu yazıyı okursan eğer istediğin gibi yorumlayabilirsin artık. 32 yıllık tutsaklık sona erdikten sonra buna benzer bir kronoloji okudun mu bilmiyorum ama bir de benden okumanı istedim. Zira 32 yıl bir insandan çok şey alıp götürebilir ama gülüşündeki o samimiyetin çok şey ifade ettiğini düşünüyorum.
Şair Orhan Veli Kanık birbirinden güzel şiirler bırakarak aramızdan ayrıldığında henüz 36 yaşındaydı. Karadeniz’in asi ve devrimci çocuğu Kazım Koyuncu unutulmaz eserler bırakarak aramızdan ayrıldığında 32.
Avusturyalı besteci Wolfgang Amadeus Mozart 35 yaşında dünyaca ünlü besteler bırakarak hayata gözlerini yummuştu. 32 yıl çok şeydir insan hayatı için. 32 yıl Tahir Canan’ın toplam tutsaklık yılıdır da aynı zamanda. Toplam içerde yattığı yıldır.
Tahir Canan içeri düştüğünde 12 Eylül askeri faşist darbesi henüz yapılmamış, Kenan Evren “Asmayalım da besleyelim mi” diye insanlık dışı bir ifade kullanmamış, henüz 17 yaşında olan Erdal Eren idam edilmemişti. Tahir Canan özgürlüğüne kavuştuğunda Kenan Evren’den sonra 4 Cumhurbaşkanı daha seçilmiş, Kenan Evren yeni nesle “Ressam” diye yutturulmaya çalışılmış, hasta yatağında öldü ölecek diye gün saymaya başlamıştı.
Tahir Canan içeri düştüğünde Turgut Özal Amerika yollarına düşmemiş, Anavatan Partisi'ni kurup Türkiye'nin 19. Başbakanı olmamış, TBMM tarafından Türkiye Cumhuriyeti'nin 8.Cumhurbaşkanı seçilip, henüz Cumhurbaşkanlığı dönemi sürerken o gün için normal bu gün için anormal bir şekilde ölmemişti. Tahir Canan özgürlüğüne kavuştuğunda Turgut Özal öleli 20 sene olmuş, mezarı DNA testi için savcılık kararı ile tekrar açılmış, o dönemde henüz doğmamış olan küçük Turgut 17 yaşına basmıştı.
Tahir Canan içeri düştüğünde Banker Kastelli kurulmamış, “Paranız Hisar Bankta çiçek açsın” diye Hisar Bank batarken bankacılık sektörünün % 20’sini peşinden sürüklememiş, Ankara’da çaycıyken Banker olan Banker Beko halkı dolandırdığı için yanlışlıkla tutuklanıp yanlışlıkla serbest bırakılmamıştı.
Tahir Canan içeri düştüğünde katma değer vergisi, vergi iadesi, vergi iade zarfı, naylon fatura ve hayali ihracat gibi kelimeler hayatımızda yoktu. Döviz taşımak suç, yabancı sigaralar ülkeye kaçak yollardan sokuluyor, Fatih Sultan Mehmet köprüsünün yerinde yeller esiyordu.
Tahir Canan içeri düştüğünde Sovyetler Birliği dağılmamış, Almanya birleşmemiş, cep telefonu icat edilmemiş, bilgisayar, internet, hayatımızın her alanına girmemişti. Tahir Canan özgürlüğüne kavuştuğunda Banker Kastelli olarak bilinen Cevher Özden öleli 5 sene olmuş, Banker Yaşar, Banker Yalçın gibi yerden bitme Bankerler çoktan unutulmuş, Sovyetler Birliği dağılmış, Almanya çoktan birleşmişti.
Tahir Canan içeri düştüğünde SODEP diye bir parti henüz kurulmamış, Erdal İnönü siyasete atılmamıştı. Tahir Canan özgürlüğüne kavuştuğunda Erdal İnönü ölmüş, SODEP SHP olmuş, SHP CHP ile birleşmiş, Baykal gitmiş Kılıçdaroğlu gelmiş, CHP geçen bu 32 sene süre içerisinde bir türlü iktidar olamamıştı. Tahir Canan içeri düştüğünde Bülent Ecevit, Necmettin Erbakan, Alpaslan Türkeş yaşıyordu. Tahir Canan özgürlüğüne kavuştuğunda her üçü de ölmüştü.
Tahir Canan içeri düştüğünde Mehmet Ağar çeşitli il ve ilçelerde kaymakamlık yapıyordu. Tahir Canan özgürlüğüne kavuştuğunda Mehmet Ağar İstanbul ve Ankara Emniyet Müdürlüğüne, Emniyet Müdürlüğünden Erzurum Valiliğine, Valililikten Emniyet Genel Müdürlüğüne atanmış, sırasıyla Elazığ Milletvekilliği, 53. hükümette Adalet Bakanı, 54. hükümette İç İşleri Bakanı, iki dönem üst üste Elazığ milletvekili, Doğru Yol Partisi genel başkanlığı yapmış, bu da yetmemiş devletin özenle seçtiği bir cezaevinde kısa bir süreliğine misafir edildikten sonra tekrardan salıverilmişti.
Tahir Canan içeri düştüğünde Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı, Çetin Emeç, Muammer Aksoy, Musa Anter, Vedat Aydın, Turan Dursun, Savaş Buldan, Behçet Cantürk, Namık Erdoğan henüz yaşıyorlardı. Tahir Canan özgürlüğüne kavuştuğunda Sivas katliamı yaşanalı 20 sene, Metin Göktepe katledileli 17 sene olmuştu. Tahir Canan içeri düştüğünde PKK’nın ilk ses getiren eylemi Eruh ve Şemdinli saldırılarına henüz 5 yıl vardı. Tahir Canan özgürlüğüne kavuştuğunda Abdullah Öcalan İmralı’ya gönderileli 14 yıl olmuş, PKK silahsızlanma ve barış görüşmeleri çerçevesinde bölgeden çekilme kararı almıştı.
Tahir Canan içeri düştüğünde belediye otobüslerine yolcular arka kapıdan biniyor orta ya da ön kapıdan iniyordu. Arka kapının hemen yanında bir belediye memuru yolculara bilet kesiyor, yolcular otobüsten inene kadar biletlerini ceplerinde muhafaza ediyorlardı. Tahir Canan özgürlüğüne kavuştuğunda Belediye otobüslerine ön kapıdan biniliyor orta ya da arka kapıdan iniliyor, otobüslerde bilet yerine kredi kartı ya da otobüs kartı kullanılıyor.
Tahir Canan içeri düştüğünde Recep Tayip Erdoğan Camialtı Spor Kulübünden İ.E.T.T'ye transfer olmuş, Abdullah Gül lisans ve doktora çalışmalarını yürütmek için yurt dışına gitmişti. Tahir Canan özgürlüğüne kavuştuğunda Recep Tayip Erdoğan 10 yıllık başbakan, Abdullah Gül 4 dönem milletvekillik yaptıktan sonra 6 yıllık Cumhurbaşkanıydı.
Aslına bakılırsa lafı fazla uzatmaya gerek yok gibi. Tahir Canan içeri düştüğünde oğlu İlhan Canan 2 yaşındaydı. Tahir Canan özgürlüğüne kavuştuğunda İlhan Canan 34 yaşına basmış, Tahir Canan’ın yüzünü hiç görmediği torunları olmuştu.
Hoş geldin Tahir ağabey, hoş geldin…
