Kemal Ural
İstanbul 2023 Newroz kutlamalarında Nazi selamı ile gündeme gelen ve kendilerine “Kurden Nasyonalist” diyen oluşum başlangıçta bir öfke hareketi olarak adlandırıldı. Ama hem sempatizanları hem de yapının kendi sosyal medya hesaplarının içine bakıldığında tarihi bir süreçten alınan bir ilhamın varlığı ve karanlık bir fikrin temelleri açığa çıktı. Gelin Kurden Nasyonalist ’in fikri referansı ve ideolojisinin perde arkasına bakalım.
Newroz alanında Kurden Nasyonalist bayraklarında Kürtlerin tarihsel önderlerinin fotoğraflarının yanında yer alan bir isim çok dikkat çekiyor. Bu isim Remzi Nafi. Remzi Nafi 2. Dünya Savaş’ında Nazi Almanya’sı için çalışmış ve o dönem Nazilerin Irak’ta İngilizlere karşı başlatmak istediği Mammut operasyonuna liderlik etmişti. Nafi Ankara’da tanıştığı Nazi İstihbaratı ile giriştiği bu operasyonda İngilizler tarafından yakalanmış ve gördüğü işkenceler sonucu 1949’da 32 yaşında hayatını kaybetmiş biri. Nazi ideolojisine bağlılığı ile bilinen Remzi Nafi özellikle 1980’lerden sonra Irak Kürtlerinin bazı siyasi yapıları tarafından tekrar ulusal bir lider gibi gösterilmeye çalışıldı. Hakkında kitaplar yazılan Remzi Nafi üstün ırk teorileri Ortadoğu’daki fikir babalarından biri. Remzi Nafi fikir olarak Kürt toplumu içinde o dönem Türkiye’deki Nihal Atsız benzeri bir fikir akımını geliştirmeye çalışmış ama ölümünden sonra uzun süre ismi hiç bir toplumsal hareket tarafından açık bir şekilde sahiplenilmemişti. Bugün Kurden Nasyonalist ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimindeki bazı hareketlerin Remzi Nafi’yi referans alan organizasyonlara giriştiği açık bir şekilde görünüyor. Bu görüşlerin bazıları tepkisel iken bazıları bir örgütlenmeye gidiyor.
ERBİL’DE BİR GRUP “HAWPA”
Irak Kürdistan Bölgesel Yönetiminde faaliyet yürüten ve hiç bir resmi ve legal bir uzantısı olmayan Hawpa sosyal medya üzerinden propaganda yolu ile insanlara ulaşıyor. Hawpa Soranice “İşbirliği” anlamına geliyor. Kürtçenin Kurmanci lehçesindeki karşılığı Hevkarî. Organizasyonun kuruluş tarihi 1943 olarak gösteriliyor. Bu tarih Remzi Nafi’nin Irak’ta İngilizlere karşı ayaklanmasının tarihi. Bayrakları siyah zemin üzerine beyaz güneş ve içinde gamalı haç sembolü. Açılımları “Kürt Ulusal İşbirliği Derneği”. Sosyal medya hesaplarını 2022 tarihinin başından beri aktif olarak kullanan Hawpa IKBY’deki tüm Kürt partilerine muhalefet ediyor. Kürdistan Demokrat Partisi( KDP)’yi Araplaştırma ve Iraklaştırma ile suçluyor. Hawpa Barzani çizgisini bile Sosyalist ve Sol olmak ile eleştiriyor. Parlamento’daki YNK(Kürdistan Yurtseverler Birliği) ve Goran Partisi vekillerini Kürt düşmanlığı ile itham eden ve bu partileri Soydaşlık ilkesini göz ardı ettiklerini düşünüyor. Yapı yayınladığı açıklamalarda bu durumu “Uluslararası işgalcilere yaranmak” olarak nitelendiriyor. Organizasyon şekilci ve Homofobik. Yaptıkları bir çok paylaşımda kadınların ve erkeklerin nasıl giyinmelerine dahil önerilerde bulunan hareket Kürt kıyafetlerinin giyilmesine bir anlam yüklüyor ve eşcinselliğin yok edilmesi gereken bir yozlaşma olarak görüyor. Batılı güçlerin Kürt toplumunu LGBTİ üzerinden zehirlendiğini ve ırkın bunla kirletildiği fikrine inanıyorlar. Feminizm ve Kadın kimlik hareketini kökten ulus karşıtlığı olarak yorumluyorlar. Nazi Almanya’sının bir çok sembolünü kendilerine uyarlayarak paylaşan hareketin her hangi bir yasal uzantısı bulunmamakta. Liderlerinin kim olduğu ve ne zaman kurulduğu bilinmemekte.
Yakın zamanda çıkan ve pek çok batılı ülkenin de mustarip olduğu aşırı sağcılaşma bugün Kürt toplumunda içine düştüğü bir durum. Irak’ta yaşanan durumlar ve IKBY’deki çok başlılık ve bağımsızlık referandumu sonrası yaşanan süreç özellikle öğrenciler ve çalışan gençler arasında yeni arayışlara sebebiyet veriyor. Kürt gençleri Kerkük’ün kaybedilmesine son derece öfkeli yaklaşıyor. KDP’nin YNK’yi suçlaması ve YNK’nin KDP’yi suçlaması Kürt Yönetiminde yeni siyasi akımların ellerini güçlendiren başka bir etken.
Siyasi dilin başlattığı kutuplaşma yalnızlaşma siyasetinin önünü açan en önemli faktör. Hapwa’nın sosyal medya hesaplarında yayınlanan pek çok bildiride yönetici ekibin yabancı ülkelerle girdikleri ilişkilerin kendi uluslarına sırt çevirmelerine sebep olduğu ve bunun bir yabancı hayranlığına dönüştüğü dile getiriliyor. Ayrıca eğitim sorunu ve diğer meselelerde eleştirilen diğer alanlar.
Nazizm’i kendileri için içe dönüş ve yabancılaşmadan kopuş olarak gördükleri kesin. Özellikle referandum sonrası gelişen dönemi de kendi siyasilerinin uluslarına ihanet olarak görüyorlar. Ayrıca Hawpa Irak’taki Kürt partilerinin İran, Suriye ve Türkiye Kürtlerinden uzak siyasi pozisyonlarını Araplaşma ve Iraklaşma olarak okuyor. Diğer Kürt nüfusu bölgelerinde de örgütlenmeyi hedefliyor.
(Sami Abdurrahman parkında Hawpa ve Kurden Nasyonalist üyeleri)
KURDEN NASYONALİST
2023 Newroz alanlarında kendini gösteren bu hareket yine Hawpa gibi sadece sosyal medya üzerinden örgütlenen bir hareket. Dernek ve yasal bir alanları yok. İdeolojik olarak kendilerini Hawpa ile aynı yere oturtuyorlar ve önder olarak Remzi Nafi’yi kabul ediyorlar.
Organizasyonun tek resmi hesabı İnstagram hesabı. Hesaplarında ağır bir dil ile HDP ve Türkiye Soluna yönelik eleştiriler bulunuyor. Örgütün simgesi siyah zemin üzerine sarı güneş. Temel eleştirileri HDP’nin Türkiyelişme siyaseti ve sol söylemleri üzerine kuruyor. Kurden Nasyonalist açık bir dil ile faşist ideolojiye ve retoriğe kökten bağlı. Pek çok paylaşımlarında Nazi önderlerinden alıntılar veya onların sözlerine eklemeler yapılarak yeni söylemler geliştirilerek paylaşılıyor. Aşırıya kaçan bir homofobik dil yine Kurden Nasyonalist tarafından da üretiliyor.
Diyarbakır Newroz’un da LGBTİ bireylere gerçekleşen olayda ilgileri olmamasına rağmen sahiplenici üslup ve onları dışlayıcı bir tavır sergilediler. Nazi selamı ve gamalı haç önünde çekilen fotoğrafları sadece HDP’nin tutumuna yönelik bir tepkinin ürünü değildi gayet entelektüel ve programlı bir ideolojinin sonucuydu. Açık açık bir Hitler övgüsü ve ırkçı sembollere hayranlık söz konusu.
BU YOL NASIL ÇİZİLDİ
Hem Hawpa’nın hem Kurden Nasyonalist arasında organik bir bağ var mı yok mu bilinmiyor ama bilinen tek şey Hawpa ve Kurden Nasyonalist üyelerinin Ağustos ayında Erbil’de bir araya geldikleri. Sami Abdurahman Parkında çekilen fotoğrafta gözüküyor. Hawpa bayrağı ve Kurden Nasyonalist bayrağı yan yana üsteki çerçevede ise Remzi Nafi’nin fotoğrafı yer alıyor. Bu durum iki yapının iletişim halinde olduklarının kanıtı ve bu yapıların birbirinin uzantısı olma durumunun olasılığını artırıyor.
Türkiye’de mülteci meselesi ile körüklenen ve yer yer kendisini şiddet hareketine dönüştüren siyasi hareketlerin benzerleri Kürt Ulusal Hareketlerinin sol ideoloji ve ötekiler siyasetine tepki olarak Kürt halkı içinde de yaratılmaya çalışılıyor. Tarihi olarak yenilmiş karakterler ve ideolojik akımlar üzerinden yeni reflektif nesil devşirilmeye çalışılıyor.
Aynı sorun Iraklı Araplar içinde de zemin bulmaya başlıyor. Özellikle 2019’da başlayan yer yer artarak 2021 kadar süren protestoların en yaygın sebeplerinden biri Irak Milliyetçiğiydi. Bu eylemler Irak’ta Sadr’ı güçlendirirken gelişen aşırı milliyetçi organizasyonlar taban bulamadı. Ama bugün bile Irak siyasetinin mezhepsel bölünmüşlüğü ve yabancı devletlerin Irak’taki konumu Irak’ta aşırı sağın elini yükseltiyor.
NAZİLER TEKRAR MI DİRİLİYOR?
Özellikle 2014 Maidan protestoları ile Ukrayna’da zemin bulan Faşist yapılar Doğu Avrupa’da çok hızlı kitleselleşti. Belarus’ta Lukaşenko karşıtlarının Nazi amblemlerini kullanması, Estonya’da ırkçı parti EKRE’nin ikinci parti olması bu korkunç ideolojinin modern yüzyılda tekrar insanlık için tehdit haline getiriyor.
Ortadoğu’da siyasal krizlerden rant isteyen güçler siyasal krizleri derinleştirmek için aşırı sağ ve ırkçı eğilimlerin önünü açmaya başlıyor. Kritik öneme sahip dört ülkenin kaderini ilgilendiren ve uluslar arası bir soruna dönüşen Kürt Sorunu marjinal ve kriminal yapılar tarafından başka bir alana mı çekilmeye çalışılıyor? Hawpa ve Kurden Nasyonalist siyasi olarak bir alan tutabilir mi bilinmiyor ama kullandıkları dil ve üslup ile ilk hedeflerinin Kürt Ulusal siyasetinin alanı olduğunu herkese gösteriyor.
