Sovyet Ermenistan'ındaki futbol takımlarının en eski kayıtları Tiflis'te Trans-Kafkasya Şampiyonası düzenlendiği 1926-1927 yıllarına dayanmakta ve o tarihlerde turnuvaya üç Güney Kafkasya ülkesi katılır: Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan.

Ermenistan'daki ilk profesyonel kulüp ise 1935 yılında Erivan'da "Spartak Yerevan" adıyla kurulur. 1938 yılında ismi "Dinamo Yerevan" olarak değiştirilir. Dinamo Yerevan 1949 yılında bir alt ligden SSCB Ligi'ne terfi eder, artık en iyiler arasındadır. 1954 yılında ise ismi yeniden "Spartak Yerevan" olarak değiştirilir. 1963 yılında ise bugünkü ismi olan "Ararat Yerevan"ı alır. Takım 1966’ya kadar inişli çıkışlı bir grafik çizer ancak 1966’dan itibaren SSCB üst liginde düzenli olarak yer alır. Bunun en önemli nedeni ise takımın Ermenistan dışında yer alan birçok yetenekli ve deneyimli oyuncuyu takıma kazandırması olur. Alyosha Abramyan, Alexander Syomin, Norik Demirchyan, Şirak Leninakan, İstohyan, Zanazanyan, Andriesyan ve Markarov Nefçi bu dönemde takıma katılan ve başarıda önemli paya sahip oyuncular olurlar.

SSCB ŞAMPİYONLUĞU VE FA ARARAT YEREVAN EFSANESİNİN DOĞUŞU

1971 yılında Ararat Yerevan takımı Nikolai Glebov'un rehberliğinde büyük bir sürprize imza atar ve SSCB Ligini ikinci olarak tamamlar. O sezon en iyi 33 Sovyet futbolcusu listesine altı Ararat oyuncusu girecektir: Ishtoyan, Andriasyan, Markarov, Zanazanyan, Kovalenko ve Mesropyan.

1973 yılında takım, Spartak Moskova’nın efsane oyuncusu Nikita Simonyan’ın yönetimine emanet edilir. FA Ararat o sezon bir mucizeyi gerçekleştirir ve Sparktak Moskova, Dinamo Moskova, Dinamo Kiev gibi efsane takımları geride bırakarak Sovyetler Birliği şampiyonu olur. Bununla da yetinmez, finalde Dinamo Kiev takımını yenerek SSCB Kupası'nı da kazanır. 1975 yılında bu başarısını tekrarlayacak ve yeniden SSCB Kupası'nı kazanacaktır.

SSCB Ligi'ndeki şampiyonluğundan sonra 1974-1975 sezonunda Ararat Yerevan bir mucizeyi de Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'na çeyrek finale kalarak gerçekleştirir. Çeyrek finalde ise ne yazık ki dönemin en güçlü takımlarından Batı Almanya'nın Franz Beckenbauer’li FC Bayern München’i ile eşleşir. İlk maçı deplasmanda 2-0 kaybeden Ararat Yerevan, rövanş maçını 1-0 kazansa da averajla kupadan elenecektir ve yarı finali göremeyecektir. FC Bayern München ise finalde İngilizlerin Leeds United takımını 2-0 yenerek o sezon üst üste ikinci kez olmak üzere Avrupa Şampiyonluğunu kazanır.

Bu başarılar FA Ararat’ı Ermenistanlı futbol severler arasında efsane hükmündeki futbol takımı yapacaktır.

SPARTAK MOSKOVA’NIN EFSANESİ NİKİTA PAVLOVİCH SİMONYAN

Sırası gelmişken Nikita Pavlovich Simonyan’dan bahsetmemek olmaz. Nikita Pavlovich Simonyan 12 Ekim 1926’da Krasnador Armavir’de doğar. Simonyan futbol hayatına FC Dinamo Sohum takımında başlar. 20 yaşındayken Vladamir Gorokhov onu Krylya Sovetov Moskova takımına transfer eder. Burada 52 maçta 9 gol atar.

Ne var ki 1948 yılında Krylya Sovetov Moskova takımı SSCB ligini son sırada tamamlayınca takım dağılır. Simonyan ise hem Fc. Spartak Moskova’dan hem de Fc. Torpedo Moskova’dan teklif alır. Torpedo Moskova çok daha istekli olsa da onun tercihi Spartak Moskova olur ve hikaye burada başlar. 1949’da Spartak Moskova ile sözleşme imzalar.

Simonyan Spartak Moskova ile 233 maça çıkar ve 133 gol atar. Bu rakam Spartak Moskova tarihinde henüz aşılamadı. 1949’da 26 gol ile, 1950‘de 34 gol ile, 1953’te 14 gol ile 3 kez gol kralı olur. Simonyan’ın 1950 yılında attığı 34 gol rekoru, tam 35 yıl sonra 35 gol ile 1985 yılında Oleg Protasav tarafından ancak kırılabilir. Simonyan 11 sezon giydiği Spartak Moskava forması ile 1952, 1953, 1956, 1958 tarihlerinde tam 4 şampiyonluk yaşayacaktır.

1960 yılında Simonyan futbolu bıraktıktan sonra Spartak Moskova takımının antrenörlüğüne getirilir. Burada tam 12 yıl boyunca aralıksız antrenörlük yapar. 1962 yılında Simonyan’ın antrenörlüğünde Spartak Moskova şampiyonluk yaşar. Simonyan bu başarıyı 1969 yılında bir kez daha tekrarlar. 1972 yılında Spartak Moskova’dan ayrılır. 1973 yılında ise Simonyan FA Ararat Yerevan’ı çalıştırmaya başlar. O yıl FA Ararat Yerevan mucizesi doğar ve FA Ararat Yerevan tarihinde ilk defa SSCB şampiyonluğunu yaşar.

Simonyan daha sonra Sovyetler Birliği Futbol Federasyonu, SSCB Spor Komitesi ve Rusya Futbol Birliği'nde üst düzey görevlerde bulunur. 24 Kasım 2009'da Rus Futbol Birliği'nin başkan vekili seçilir. Simonyan, 3 Şubat 2010 tarihine kadar görevde kalır.

Simonyan’ı şu anekdot ile bitirelim. UEFA Euro 2012’de Rusya ile Ermenistan arasındaki Yerevan’daki maça Simonyan da davet edilir. Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, maçtan bir önceki gün 25 Mart 2011'de Nikita Simonyan'ı "Şeref Madalyası"ı ile ödüllendirir. Ödül töreninde Simonyan şunları söyler:

“Bu değerli ödülü almaktan onur duyuyorum. Ben Ermeniyim. Ailem, bir zamanlar soykırımdan kurtuldu. Babam büyük bir vatanseverdi. Benim için, 1973'te SSCB milli takımına liderlik etmekten daha büyük bir onur, Ararat’a liderlik etmek oldu ve bu takım SSCB Şampiyonluğu ünvanını kazandı. Gerçekten harika bir takımdı. İnsanlardan karşılıksız bir şey alamazsınız. Bu yüzden bir kuşağa ve tabii ki tüm halkıma bu sevgi için minnettarım.”

FA Ararat, Ermenistan'ın 1991 yılında SSCB'den bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana Ermenistan Premier Ligi'nde oynuyor. 1993 ve 1995 yıllarında olmak üzere 2 şampiyonluğu mevcut. Takım 1997, 1999, 2000 ve 2008 yıllarında ligi ikinci, 1994 yılında ise üçüncü tamamlamış. 1993, 1994, 1995, 1997 ve 2008 yıllarında ise Ermenistan Kupası'nı 5 kere müzesine götürmüş, 2001 ve 2007 yıllarında ise sadece finale kalabilmiş. Kulübün başkanı İsviçre uyruklu Hıraç Kapriyelyan, takımın teknik direktörlüğünü Artur H. Minasyan sürdürmekte. Maçlarını ise 5.500 kişi kapasiteli Abovyan Şehir Stadyumunda oynuyorlar.

FA Ararat ne yazık ki eski gücünden çok uzakta ancak hala Ermenistan’ın en popüler ve de başarıları ile en ulaşılmaz takımı…

***

Bir önceki yazı:

Osmanlı'dan Ermenistan’a Futbol

Bir sonraki yazı:

SSCB Lig Şampiyonu FA Ararat ve Simonyan

***

Kaynakça:

Fa Ararat offical website

Armenian Footboll Federation

National Footboll Teams