Sultan Kılıç / Demokrat Haber Malatya
Yıllarca sürüncemede kalan, hatta restorasyonundan umut kesilen Malatya Taşhoran Kilisesi’nin ve Venk Şapeli’nin resterasyonları sürüyor.
Malatya’da Hrant Dink’in doğduğu Salköprü Mahallesi ile Çavuşoğlu Mahallesi arasında yer alan Taşhoran Ermeni Kilisesi’nin (Surp Yerrortutyun) dış cephesinin temizlik ve onarımının büyük ölçüde yapıldığı, iç mekânda ise kurulan 
iskelelerle onarıma devam edildiği görüldü. Taşhoran Ermeni Kilisesi’nin kubbesinin hangi maddeden yapılacağına karar verilmesinin ardından, onarımın hızla sürdürüleceği bilgisi de onarımda çalışanlarca verildi.
Taşhoran Kilisesi, 17. yüzyılda kesme ve moloz taştan yapılmış, bazilika planlı bir yapı. Kilisenin taşıyıcı birimleri kesme taştan. Dolgu duvarları da moloz taştan yapılmış. Doğu yönündeki apsis bölümünün üzeri kubbe ile örtülü olup buraya iki yandan çıkılan protethesis ve diakonikon (papaz hücreleri) bulunmakta.
Taşhoran Ermeni Kilisesi, bir zamanlar Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı, Hrant Dink ve ailesi gibi, Malatya’nın Salköprü Mahallesi ile yoğun olarak Alevilerin yaşadığı Çavuşoğlu Mahallesi arasında bulunmakta. Taşhoran Kilisesi’nin kitabesi silik olduğundan şimdilik okunamamakta.
VANK ŞAPELİ, DEFİNE HIRSIZLARINCA KAZILMIŞTI
Çamurlu köyünün mezrası olan Venk köyündeki kilise, aslında büyük bir manastırmış. Kala kala bir şapeli kalmış. Asıl kayıtları, Halep'te bulunan Vank, Klikya Krallığı dönemi ürünü. 1221 yılında (sanırım hicri, miladi takvimde 1865 olmalı) 
bir onarım görmüş. Halep'teki kayıtlar elimizde olmadığından, yılını kesin bilemiyoruz; ama çok eski olduğu tahmin ediliyor. Fotoğrafı çekilmiş olan kitabesinde, “Aziz Krikor Lusavoriç hatırasına”, diye yazıyor. Kitabesi şu anda yok; çalınmış. Üst katı, verem hastalarının tedavi yeriymiş. Venk köyünde tam bir sanatoryum konumu ve havası var.
UCUBE ODA HÂLÂ DURUYOR
Venk Kilisesi'nin, Malatya'da yaşayan ve şu anda Malatya dışında bulunan Ermeniler için oldukça önemli bir kilise olduğunu biliyoruz. Vank Şapeli’nin de dış cephe onarımının tamamlandığı, iç mekân onarımına sıranın geldiği görülüyor.
Venk şapelinin önüne sekiz yıl önce kondurulan “yatır odası”nın, restorasyon aşamasında oradan kaldırılacağı, resmi açıklamalarda bildirilmişti; ama henüz kaldırılmadığı ve bu iğreti yapının, şapelin ana kapısının onarımına engel olduğu görülüyor.
Malatya merkezindeki Taşhoran Ermeni Kilisesi ile Malatya merkezine üç kilometre mesafedeki Vank Şapeli’nin restorasyonlarının; tarih, kültür, inanç turizmine önemli katkıları olacağı tahmin ediliyor.
