OHAL uygulamalarını yasalaştıracak "İç Güvenlik Paketi" Meclis'ten geçti. Eleştiri konusu olan ve muhalefetin geçmemesi için direndiği Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, Meclis Genel Kurulu’nda AKP oylarıyla kabul edildi. Tasarı, komisyona çekilen 63 maddenin metinden çıkarılmasıyla, 69 madde olarak yasalaştı. Önceki gün Genel Kurul’a gelen paket, yaklaşık 17 saat süren oturumun ardından, sabaha doğru 199 kabul, 32 ret oyuyla çıktı.
ERDOĞAN’A KALDI
Paket, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayının ardından Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girecek. Kamuoyundaki tepkilere rağmen paketin savunuculuğunu yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaptığı açıklamalarda birçok kez ‘İç Güvenlik Paketi’nin seçimler öncesinde mutlaka çıkartılması gerektiğini belirtmiş ve "Paket'in fazlası yok, eksiği var" demişti.
Peki, polise üst düzey yetkiler veren ve adeta OHAL’i geri getiren pakette yer alan düzenlemeler neler?
ÜST VE ARAÇ ARAMASI SERBEST
Genel Kurul’da kabul edilen maddelere göre artık vatandaşın üstü veya arabasının her yeri, bir hakim veya savcı kararı olmadan polis tarafından amirinin sözlü emriyle aranabilecek. Aramada, polis vatandaşın üstünü çıkarmasını bile isteyebilecek.
Polis, istediği kişiyi ‘koruma altı’ adı altında ‘gizli gözaltı’ yapabilecek. Bunun süresi ve sınırı da olmayacak. Kanunda gözaltı yerine sadece ‘koruma altına alır’ dendiği için polisin vatandaşı hastaneye götürme zorunluluğu da olmayacak.
Polis, potansiyel şüpheli gördüğü bir kişiyi hakim veya savcı kararına gerek duymadan bulunduğu yerden ‘uzaklaştırabilecek.’ Böylece bu kişinin belirli bir yere gitmesine veya girmesine yasak koyabilecek.
POLİSE ÖLDÜRME YETKİSİ
Polis, müşteki, mağdur veya tanık ifadelerini, talepleri halinde ev veya iş yerinde de alabilecek. Bu maddeyle polis, ‘ifade almaya geldim’ diyerek vatandaşın kapısına gelebilecek. Kapıdaki polise vatandaşın ‘hayır’ deme ihtimali oldukça zor olacak. Polis eylemlerde artık ‘boyalı’ su da sıkabilecek. Bir gün boyunca vatandaşın üzerinden çıkmayacak boyalı su ile gösterilere katılan veya eylemin yanından geçenler işaretlenmiş olacak.
Molotof, silah sayılacak ve polis, elinde molotof bulunan ya da bulunduğunu iddia ettiği kişiyi silahla vurabilecek. Eylemlerde demir bilye ve sapan kullananlara da hapis cezası getirilecek.
AMBLEM, GİYSİ, AFİŞ YASAK
Toplantı ve gösteri yürüyüşlerine, kimliklerini gizlemek amacıyla yüzlerini tamamen veya kısmen bez ve benzeri unsurlarla örterek katılmanın cezası 2,5 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası olacak. ‘Terör örgütü’ propagandasına dönüştürülen yürüyüşlerde ise yüzünü tamamen veya kısmen kapatanlara 5 yıla kadar hapis cezası verilecek. Bu suçu işleyenlerin cebir ve şiddete başvurmaları ya da her türlü silah ve molotof bulundurmaları veya kullanmaları halinde verilecek cezanın alt sınırı 4 yıldan az olamayacak.
Şiddet olaylarının yaygınlaşarak kamu düzeninin ciddi şekilde bozulmasına yol açabilecek toplumsal olaylarda, kamu mallarına verilen zararlar ile gerçek ve tüzel kişilerin mallarına verilen zararların devletçe karşılanması halinde, ilgili idare bunu sorumlulardan tahsil edecek.
GÖZALTI 48 SAAT
Polis, hakim ve savcı kararı olmadan 24 saate kadar, toplumsal olaylarda ise 48 saate kadar vatandaşı gözaltına alabilecek.
Polis ve jandarma istihbarat amaçlı dinleme yaparken dinleme kararını 24 saat içinde yetkili ve görevli hakimin onayına sunması ve hakimin de 24 saat içinde karar verme zorunluluğu, hakimin karar verme süresi açısından 48 saate çıkarıldı. Böylece hakim kararı olmadan polisin dinleme yapmasının süresi uzatıldı.
VALİYE SAVCI YETKİSİ
Vali, ‘lüzumu halinde kolluk amir ve memurlarına suç faillerinin bulunması için gereken emirleri verebilecek.’ Böylece valilere savcının görevi olan bir yargı yetkisi verilmiş olacak. Vali, kamu düzenini ve güvenliğini sağlamak amacıyla aldığı önlem ve kararların uygulanması için belediyeler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının itfaiye, ambulans, çekici, iş makinesi ve tedbirlerin zorunlu kıldığı diğer araç ve gereçlerinden yararlanabilecek, personeline görev verebilecek.
CEZA BELEDİYELERE KESİLECEK
Kamu kurum ve kuruluşları, valinin bu konudaki emir ve talimatlarını yerine getirmek zorunda olacak; aksi takdirde vali, emir ve talimatlarını polis ve jandarma aracılığıyla uygulayacak. Bunların yerine getirilmemesi veya geciktirilmesi nedeniyle oluşan kamu zararı ile gerçek ve tüzel kişilerin devlet tarafından karşılanan zararları, ilgili idarece genel hükümlere göre sorumlu kamu görevlilerinden tazmin edilecek. Valilerin bu yetkileri, ilçelerde kaymakamlar tarafından kullanılabilecek.
VALİNİN EMİRİ FERMAN
Kamu düzenini ve güvenliğini veya kişilerin can ve mal emniyetini tehlikeye düşürecek toplumsal olayların başgöstermesi halinde vali tarafından kamu düzenini sağlamak amacıyla alınan karar ve tedbirlere aykırı davrananlar, 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Bu durumda valilerin ilan edeceği sokağa çıkma yasağına uymayan 1 yıl hapisle yargılanabilecek.
