'Küçük Prens' Hemşince’ye çevrildi: 'Bidzig Pirens'

Ünlü yazar Antoine de Saint-Exupéry'nin Küçük Prens isimli eserini "Bidzig Pirens" ismi ile Hemşince’ye çeviren Hemşin dili araştırmacısı Mahir Özkan, Samed Behrengi'nin Küçük Kara Balık adlı eserini de Hemşinceye çevirdiğini belirterek, "Umarım onları da yayımlayacak bir yayınevi bulabiliriz" diyor. 

Hemşin dili araştırmacısı Mahir Özkan'ın Hemşinceye çevirdiği Antoine de Saint-Exupéry'nin en ünlü eserlerinden olan Küçük Prens isimli kitap, Aras Yayıncılık tarafından "Bidzig Pirens" adı ile okuyucuyla bugün buluşturuldu. 

Kitap, Hemşince’ye çevrilen ilk kitap olma özelliğini taşıyor. Kitap, asimilasyon politikaları ile yüz tutmuş Hemşin dilinin bir "dikkat" çığlığı gibi. 

Kitabı Hemşin diline çeviren Özkan, Hemşince'ye çevirmek için bu kitabı seçmesinin nedenini Küçük Prens'in milyonlarca insanın beğenisini kazanmış olması ve kendisinin başucu kitaplarından biri olması olarak açıklıyor. Ayrıca kitabın kahramanı, Küçük Prens'in "büyük"lerin dünyası karşısında "küçük"lerin bir direnişi veya "büyük"lere yönelik bir "kendinize gelin" çağrısı olarak okunabileceğini söyleyen Özkan, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan bir dilin ilk çeviri eseri olarak bu mesajların çok anlamlı olacağını düşündüğü için bu kitabı tercih ettiğini belirtiyor. 

Klasik kitapların Hemşinceye çevrilmesinin başta Hemşin dilinin yazılı alanda var olabilmesi için özel önem teşkil ettiğini belirten Özkan, çevrilen her kitabın diller arasında ve hali ile halklar arasında bir geçişkenliğe neden olduğunu söyledi. Hemşincenin yazılı alanda pek var olamadığını söyleyen Özkan, sözel alanda var olma savaşı veren Hemşin dilinin yazılı alanda da üretilmesinin dilin varoluş mücadelesine ayrı bir katkı sunduğu belirtti. Özkan, "Bu dönemde Hemşince sözlü kültürün yazılı hale getirilmesi ve telif eserler üretmenin yanı sıra klasik eserlerin Hemşinceye kazandırılması da çok önemli. Birbirini besleyecek bu üçayak Hemşincenin yazı dili olarak da hızla kendini kurmasına, söz varlığının gelişmesine hizmet edecektir" dedi. 

Yayın faaliyetinin bir dili yaşatmak için olmazsa olmaz olduğunu ancak yeterli olmadığına dikkat çeken Özkan, daha fazla Hemşince yazınsal üretim yapılması gerektiğini vurguladı. Özkan, Samed Behrengi'nin Küçük Kara Balık adlı eserini, dünya klasik masalları ile Nasreddin Hoca fıkralarından bir seçkiyi de Hemşinceye çevirmiş. Çevirilerin dışında kendi yazdığı masalları ve Hemşin manilerini de derleyen Özkan, "Umarım yakın zamanda bunları da yayınlayacak bir yayınevi bulabiliriz" diyor. 

"Dilin günlük yaşamda daha fazla kullanılmasını sağlayacak, dilin konuşucularının dile bakışlarını değiştirecek düzenlemeler yapmak gerekiyor. Bu düzenlemelerin başında Hemşince'nin öğretilmesini sağlayacak ders müfredatının hazırlanması geliyor. Bu sürecin zamanı gelince Hemşince eğitim verilmesi perspektifiyle yürütülmesi gerekiyor " diye özetleyen Özkan, "Türkçe'nin Makedonya ve Kosova gibi ülkelerdeki haklarının Türkiye'deki Türkçe dışındaki dillere tanınmasından kaçınmamak gerekiyor" değerlendirmesinde bulundu. 

Hemşince öğretme kitabı için müfredat hazırladıklarını belirten Özkan, müfredatın önümüzdeki aylarda Hemşin dilini öğrenmek isteyenlerle paylaşılabileceği müjdesini de verdi.

Kaynak: DİHA - Evrim Kepenek