Hrant Kasparyan / Demokrat Haber

Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Ermenistan Meclis Başkanı Kalust Sahakyan’a yazılı başvuruda bulunarak, Türkiye ve Ermenistan arasında diplomatik ilişki kurulması ve ikili ilişkilerin geliştirilmesine yönelik olarak imzalanan protokollerinin Meclis’ten geri çekilmesine dair kararını bildirdi.

10 Ekim 2009’da İsviçre’nin Zürih kentinde imzalanan, “Ermenistan Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti Arasında Diplomatik İlişkilerin Kurulması” ve “Ermenistan Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti Arasındaki İlişkilerin Geliştirilmesi”ne ilişkin protokollerin Ermenistan Meclisi’nden geri çekilmesine karar verdiğini açıklayan Ermenistan Cumhurbaşkanı, protokollerin imzalanmasının üzerinden yaklaşık olarak altı yıl geçmesine rağmen hayata geçirilmeleri konusunda Türkiye tarafında siyasi irade eksikliği olduğunu kaydetti.  

Bu konuda, “zamanın sonsuz olmadığını” ifade eden Ermenistan Cumhurbaşkanı, iki ülke dışişleri bakanlarının imzalamış olduğu protokollerin onaylanma sürecinde de protokollerin lafzının ve ruhunun Türkiye tarafından çarpıtıldığını ve iki ülke arasında ilişkilerin tesis edilmesi için ise Türkiye tarafından önkoşul gündeme getirildiğini kaydetti.

Ermenistan Cumhurbaşkanlığı Basın ve Enformasyon Dairesi’nden yapılan açıklamaya göre,  Cumhurbaşkanı Sarkisyan, Meclis Başkanı Kalust Sahakyan’a ilettiği yazılı kararnâmede şu ifadelere yer verdi:

“Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin önkoşulsuz tesisine ilişkin sürece başlarken, olası tüm alternatiflerini tasavvur etmekteydik. Protokollerin onayı aracılığıyla ilişkilerin tesisinin olduğu gibi, bunların akamete uğramasına da hazırlıklıydık. Saklayacak bir şeyimiz yok ve uluslararası toplum için gerçekte hangi tarafın günahıyla Avrupa’nın son kapalı sınırının açılmadığı ve bu yönde bir fırsat kaçırıldığı açıklığa kavuşacaktı.

Ermenistan-Türkiye protokollerinin imzalanmasının üzerinden yaklaşık olarak altı yıl geçti. Bu süre zarfında Ermenistan, daimi surette protokollerin hayata geçirilmesi için tutarlı pozisyonunu korudu.

Ancak, Türkiye yönetiminin bu konudaki siyasi irade eksikliğini, protokollerin lafzının ve ruhunun çarpıtılmasını ve daimi surette önkoşulların gündeme getirildiğini ortaya koymak gerek. Buna paralel olarak, Ermeni Soykırımı’nın yüzüncü yıldönümü arifesinde, inkârcı ve tarihi revize edici politikalar yeni bir ivme kazanmıştır.

Eylül 2014’te Birleşmiş Milletler Genel Kurulu kürsüsü de dahil olmak üzere, zamanın sonsuz olmadığına ilişkin birçok kez konuştum. Ermenistan’ın bu tavsiyesinin Türkiye yönetimi tarafından duymazdan gelinmesinden ötürü üzgünüm.

10 Ekim 2009’da Zürih’te imzalanan, Ermenistan Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti Arasında Diplomatik İlişkilerin Kurulması ve Ermenistan Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti Arasındaki İlişkilerin Geliştirilmesine ilişkin protokollerin Ermenistan Meclisi’nden geri çekilmesine karar verdim.”




ALTI YILLIK SÜREÇTE İLERLEME KAYDEDİLEMEDİ

Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan’ın, 2008 yılında Türkiyeli mevkidaşı Abdullah Gül’ü Türkiye-Ermenistan maçını izlemek üzere Ermenistan’ın başkenti Yerevan’a davet etmesiyle başlayan ve kamuoyunda “futbol diplomasisi” olarak anılan süreç, İsviçre’nin arabuluculuğuyla, 10 Ekim 2009 tarihinde Diplomatik İlişkilerin Tesisi Protokolü ile İkili İlişkilerin Geliştirilmesi Protokolü’nün imzalanmasıyla devam etmişti. Protokoller, iki komşu ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi için bir çerçeve niteliğindeydi.

İlerleyen dönemde Türkiye, ilişkilerin gelişebilmesi için, Ermenistan’ın soykırım söylemini resmi politika olmaktan çıkarması ve Karabağ sorununun çözümü konusunda Azerbaycan yanlısı adımlar atılması konusunda Ermenistan’a önkoşul ileri sürmüştü.

Ermenistan ile Türkiye arasında imzalanan ikili protokole, üçüncü ülke olan Azerbaycan’ın da memnun olacağı bir yaklaşımda ısrarcı olan Türkiye’nin bu tutumu, Ermenistan tarafında infiale yol açmış, Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan 22 Nisan 2010’da yaptığı açıklamada, Türkiye tarafının somut adım atmadığı müddetçe, protokollerin Ermenistan’da onaylanma sürecinin dondurulduğunu duyurmuştu.  

Protokollerin Ermenistan Meclisi’nden geri çekilmesine yönelik Cumhurbaşkanı Sarkisyan’ın bugün açıkladığı karar, bu aşamada imzaların resmen çekildiği ve sürecin tamamen bittiği anlamına gelmiyor. 1915 Ermeni Soykırımı’nın yüzüncü yıldönümü olan 2015 yılında Ankara’nın bu konuda atacağı adım ise merakla bekleniyor.