Kıbrıs’ta askıda bulunan BM çerçevesindeki müzakereler dün KKTC Cumhurbaşkanı Eroğlu ile Rum lider Anastasiadis’in Lefkoşa’da buluşmasıyla resmen başladı. Yeni çözüm sürecinde ABD Dışişleri Bakan Yardımcı Victoria Nuland, BM Temsilcisi Buttenheim ve AB Temsilcisi Ashton olmak üzere üç kadının önemli rol oynaması bekleniyor.
Yarım asırlık sorunda atılacak birinci adım, Türk ve Rum temsilcilerin karşılıklı Atina ve Ankara ziyareti olacak. Çapraz müzakere adı verilen ziyaretler önümüzdeki hafta gerçekleşecek. BM denetimindeki ara bölgede bir buçuk saat görüşen liderler yeni süreci, BM’nin Kıbrıs misyon şefi Lisa Buttenheim’ın aylar süren pazarlıklar sonucunda tarafların uzlaştığı 7 maddelik ortak metni okumasıyla başlattı. İki kesimli iki bölgeli federal bir cumhuriyet kurmayı amaçlayan müzakerelerdeki en önemli aktörler ise kadın diplomatlar ve bürokratlar olacak.
NULAND, LISA, ASHTON
Müzakerelerin seyrini belirleyecek en önemli kadın, ABD’nin Avrupa ve Avrasya işlerinden sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Victoria Nuland oldu. Nuland, BM ve ilgili tüm tarafların baskılarına rağmen görüşme masasına oturmayan Rum lideri, geçen hafta Lefkoşa’ya yaptığı günübirlik ziyaret ile ikna eden isim. Nuland’ın sürecin başarıya ulaşması için Kıbrıs sorunuyla özel olarak ilgileneceği belirtiliyor. Müzakerelerdeki ikinci önemli uluslararası aktör, dünkü görüşmeleri koordine eden BM’nin Kıbrıs misyon şefi Lisa Buttehneim.
DOWNER GELMEDİ
2008’de başlayan müzakereleri başından bu yana yürüten BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs özel temsilcisi Aleksander Downer’ın görevden ayrılacağı açıklandı. Bu görevi, Lisa Buttenheim’ın yürütmesi bekleniyor. Yeni süreçte Kıbrıs konusunda karar verecek üçüncü kadın, Avrupa Birliği’nin Dışişleri Bakanlığı konumundaki Catherine Ashton. Ashton, muhtemel çözümde yeni Kıbrıs’ın AB ile ilişkilerin belirleyecek.
EROĞLU: KISA SÜREDE ÇÖZÜM
KKTC lideri Eroğlu, görüşme sonrası Hürriyet’e verdiği demeçte, iyi bir başlangıç yaptıklarını ve Rum lidere özel temsilcilerin Ankara ve Atina ziyaretlerinin gerçekleşmesini teklif ettiklerini söyledi. Eroğlu, cuma günü Türk ve Rum özel temsilcinin buluşarak haftaya yapılması düşünülen çapraz müzakereleri ele alacaklarını kaydetti. Dışişleri Bakanı Davutoğlu, eylül ayında New York’ta Yunanlı mevkidaşı Venizelos ile Türk temsilcinin Atina’ya, Rum temsilcinin de Ankara ziyaret etmesini kararlaştırmıştı
DOĞU AKDENİZ GAZI ÇÖZÜMÜN İTİCİ GÜCÜ
Kıbrıs sorunuyla ilgili tüm kesimler, Kıbrıs müzakerelerinin başlamasındaki en önemli dinamiğinin, son yıllarda doğu Akdeniz’de ortaya çıkartılan doğalgaz ve petrol kaynakları olduğu konusunda birleşiyor. İsrail’in bölgede bulduğu ve çıkarmaya da başladığı doğalgazın Adana’ya deniz altından boru hatlarıyla ulaştırılması planlanıyor. Rumların da bulduğu doğalgazın pazarlanmasının en kısa yolu Türkiye’ye uzatılacak boru hattı, önündeki en büyük engel de Kıbrıs sorunu. İstanbul merkezli Turcas şirketinin 2.5 milyar dolarlık boru hattı projesi İsrail’in önünde bulunuyor. Kıbrıs sorununa ayrı bir parametre olarak giren doğalgaz çözüm için itici güç olacak.
OBAMA'DAN ÖVGÜ
ABD Başkanı Barack Obama'nın, Kıbrıs'ta tarihi müzakerelerin başlamasından ötürü Türk ve Yunan başbakanlarının katkılarını övdüğü belirtildi.
ABD'nin Ankara Büyükelçiliği'nden yapılan açıklamada, Obama'nın, Başbakan Erdoğan ve Samaras'ı övdüğü kaydedildi.
Büyükelçi Francis Ricciardone de Türk yetkilileri tebrik ederek; sabır, azim ve becerilerinden dolayı kutladı.
RUSYA'DAN TAM DESTEK
Kıbrıs sorununun çözümü için 18 ay aradan sonra müzakerelerin yeniden başlamasına Rusya'dan destek geldi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Aleksandr Lukaşeviç yaptığı açıklamada Kıbrıs probleminin çözümü için 1977 ve 1979 anlaşmaları çerçevesinde tarafların adil, kapsamlı ve kalıcı bir çözüm sağlamalarını ümit ettiklerini söyledi.
Herhangi bir baskı ve zaman sınırlaması olmadan görüşmelerin devamına vurgu yapan Lukaşeviç, “Biz BM Güvenlik Konseyi ve diğer ilgili taraflarla sorunun çözümüne katkı için destek vermeye hazırız. Rusya, Kıbrıs'ta çözümün Rum ve Türk toplumlarının anlaşmaya varması ile sağlanacağına inanıyor.” dedi. Lukaşeviç, dışarıdan çözüm reçeteleri ile baskı yapılmaması uyarısında da bulundu.
Lefkoşa'daki BM kontrolünde bulunan ara bölgede masaya oturan KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ve Rum Yönetimi lideri Nikos Anastasiadis'in görüşmesi bir buçuk saat sürdü. 40 yıldır devam eden 5 ayrı uzun görüşme trafiğinde bugüne kadar ilerleme sağlanamadı.
MERKEL AB'Yİ KIBRIS'TA DAHA ETKİLİ OLMAYA ÇAĞIRDI
Kıbrıs’ta çözüm için yeni umut kaynağı olan müzakereler, Avrupa'da da olumlu yankı buldu. Almanya Başbakanı Angela Merkel, süreçte Avrupa Birliği'nin daha etkin rol oynamasını istedi.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, sözcüsü Steffen Seibert aracılığıyla yaptığı açıklamada, Kıbrıs ile ilgili gelişmelerden duyduğu memnuniyeti ifade etti.
Merkel, Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis'in kendisini geçen hafta telefonla arayarak toplantı hakkında bilgi verdiğini kaydetti.
Siyasi gözlemciler, Kuzey Kıbrıs yönetimi üzerinde etkili olduğu bilinen Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın geçen hafta Berlin'i ziyareti sırasında Merkel'le yaptığı görüşmede Kıbrıs konusuna da değinildiğini tahmin ediyor.
'SONUÇ ODAKLI MÜZAKERE SÜRECİ'
Merkel, Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik müzakerelerin yeniden başlatılmasına temel oluşturacak "ortak bildiriyi" ise "sonuç odaklı bir müzakere süreci için sağlam bir zemin" sözleriyle niteledi.
Merkel, müzakere sürecinde Avrupa Birliği'nin daha aktif bir rol oynaması gerektiğini savunurken, sürece yeni dinamik katacak güven verici önlemleri de memnuniyetle karşıladığını ifade etti.
AB Komisyon Başkanı José Manuel Barroso, yeni görüşmelerin hızla bir çözüme götürmesini umduğunu söyledi.
Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, "Kıbrıs sorununda nihayet yeni bir dinamik oluştuğunu" belirterek, "İki liderin bu uzun süreli anlaşmazlıkta, kolay olmayan bir dönemde yeni bir güçle konuyu ele alma yönündeki siyasî cesaretini memnuniyetle karşıladığını" belirtti.
(Hürriyet, Samanyolu, Deutsche Welle Türkçe)
