Türkiye’deki Zaytung benzeri yabancı sitelerdeki haberlerin nasıl ciddiye alınıp, manşet yapıldığına Demokrat Haber yer vermişti.
Eylül 2014 itibariyle yeni bir yalan haber hızla yabancı medyada yayılıyor; Türkiye'de de çevirilerine ve paylaşımlarına giderek artan bir hızla rastlanmaya başladı.
Habere göre Alman bilim insanları ölümden sonra yaşamın varlığını ispatlamışlar. Böyle bir şey elbette ki gerçekleşmedi. Evrim Ağacı sitesi, bu yalan haberi çok fazla yayılmadan önce çürüttü.
Haberin orijinaline buradan, Türkçe çeviri örneklerinden birine buradan, ciddiye alarak binlerce kişiye yayanlara bir örneğe ise buradan ulaşabilirsiniz.
Bu yalanı çürütmesi açıkçası çok kolay ve artık Türkiye insanının da bazı yalan içerikli siteleri tanımayı öğrenmesi gerekiyor: Haberin orijinalinin yayınlandığı World Daily News Report, ABD'de bulunan, bizdeki Zaytung'a benzeyen sitelerinden birisidir. Bu tür ABD sitelerinin bir diğer örneği meşhur Onion News sitesidir!
Tüm bunların içeriği; sırf insanları kandırmak, hatalı yönlendirmek, ciddiye alanlarla eğlenmek ve benzeri üzerine kuruludur. Sitede yer alan haberlerin hepsi sahtedir ve eğlence amaçlı hazırlanmaktadır. Çoğu zaman amaç, insanların inanmaya meraklı oldukları konularda sahte içerikler hazırlayarak onları aldatmaktır. Kimi zamansa güncel politik ve magazinsel olaylarla dalga geçecek içerikler hazırlarlar. Ancak her içeriği ciddi ve gerçekmiş gibi hazırlarlar; çünkü amaç hem gündemle satir denen edebiyat türünü kullanarak alay etmek, hem de saf insanları kandırarak onların bu konuları ciddiye alarak etraflarıyla paylaşmaları ile eğlenmektir. Sitenin "Sorumluluk Reddi / Feragatname" (Disclaimer) kısmında şu sözlere yer verilmekte:
"World Daily News Report bir haber ve politik satir kanalıdır. Site, gerçek isimler kullanabilir veya kullanmayabilir. Bunu genellikle yarı-gerçek ya da tamamen kurgu çerçevesinde yapar. World Daily News Report sitesinde yer alan bütün haberler kurgusaldır ve muhtemelen sahte haberlerdir. Gerçekle olan herhangi bir benzerlik, politikacılara veya ünlülere yapılan referanslar haricinde tamamen tesadüfidir. Sadece bu durumlarda haberler gerçek insanlara dayanır; ancak bu durumda bile yine de neredeyse tamamen kurgusal haberler hazırlanmaktadır."
Bu net açıklamadan sonra sanıyoruz ki herhangi bir ek açıklamaya gerek yok konuyla ilgili. Ancak yine de tatmin olmayanlar için bazı gerçeklerden bahsedelim (sanki haber gerçekmiş gibi varsayarak izah edeceğiz):
1) Dr. Berthold Ackermann diye bir profesör bulunmamaktadır. Kişi, tam da feragatnamede belirtildiği gibi tamamen kurgusaldır. Google'ın genelinde ve Berlin Teknik Üniversitesi'nin resmi internet sitesinde arama yapılarak test edilebilir.
2) Kimse ölüm deneyine gönüllü olmaz. Metnin içeriğinde hastaların nasıl seçildiği ve ne durumda oldukları, nasıl hayata döndürüldükleri, böyle bir deneye katılmak için rızalarının alınıp alınmadığı belirtilmemektedir. Metinden anlaşılan, zaten ölmekte olan hastaların geri döndürüldüğüdür; ancak ne olduğu açıkça izah edilmemiştir. Eğer ki sağlıklı insanlar üzerinde böyle bir araştırma yapılacaksa, kim böyle bir deney için denek olur?
3) AutoPulse sıradan bir CPR aracıdır; ölüyü döndürmeye yaramaz. Metin içerisinde 40-60 dakika boyunca ölü olan insanların AutoPulse denen kardiyopulmoner resüsitasyon (CPR) ile geri getirilebileceği iddia edilmektedir. Böyle bir şey mümkün değildir. CPR, kalbin durmasından sonraki ilk birkaç dakikada işe yarar; sonradan uygulanmaz. Hiçbir makina 40-60 dakika ölü olan birini hayata döndüremez. Bunu yapan çok özel deneyler vardır (buradan izlenebilir); ancak fizyolojik olarak hiçbir destek almadan ölen birinin geriye döndürülmesi şu anda imkansızdır.
4) Etik kurulları asla böyle bir deneye izin vermez. Dünya üzerindeki hiçbir üniversitenin etik kurulu insanlar üzerinde böyle bir deneyin yapılmasına izin vermeyecektir. Hatta çoğu zaman insan-dışı hayvanlarda bile böyle bir deneyin yapılması mümkün değildir.
5) Görgü şahitliği bilimin en az güvenilir veri türüdür! Deneyde "özel bir CPR cihazı ile" geri döndürülen kişilerin gördüklerine ve deneyimlediklerine başvurdukları bildirilmektedir. Ölüm sırasında elbette bazı deneyimler yaşanmaktadır ve artık bunların sinirbilimsel nedenleri açık bir şekilde bilinmektedir. Ancak sadece hastaların tanıklıklarına başvurmak bilimsel açıdan son derece geçersiz bir yaklaşımdır. Her bir hastanın EEG gibi sinirbilimsel verileri kaydedilerek veriler analiz edilmelidir.
6) Deneyin kurgusu bilim dışıdır. Bilimde bir deney yaparken kontrol edip test edebileceğimiz parametreler üzerine deneyi kurar ve hipotezlerimizi buna göre sınarız. Söz konusu deneyde bilimsel prosedürler takip edilmemektedir. Ölüm veya ölüm sonrasında yaşandığı iddia edilen unsurların hiçbiri kontrol edilebilir veya önceden tahmin edilebilir parametreler değildir.
7) Ölüme Yakın Deneyim yaşamak (ki bu yaşanabilir, gerçektir); ölümden sonrasında bir hayatın varlığının ispatı değildir. Zira sayısız psikologun ve sinirbilimcinin net bir şekilde ortaya koyduğu gibi ölüme yakın deneyimlerin tek sebebi beynin ölmeden önceki çırpınışları sırasında oluşan deneyimler olmasıdır. Bu sırada görülen, duyulan, işitilen, kısaca duyu organlarına dayanan hiçbir veri gerçek değildir. Hatta kimi zaman ölümle yaşam arasındaki ince çizgide, gerçekte etrafta olanlarla beyin içerisindeki çırpınışlar sırasında olanlar birbirine karıştığı için gerçekçi deneyimler yaşanır. Ancak ölüme yakın hiçbir deneyim, doğası gereği ölüm sonrasını ispatlamaz. Konuyla ilgili olarak "Ölmeye Yakın 'Bir Işık' Görür Müyüz?" başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.
8) Makalesi nerede? Bilimde her sonuç hakemli ve olabildiğince güvenilir dergilerde yayınlanır. Ancak ondan sonra bilim camiası tartışmaya açar ve konuyu ele alır. Makalesi yayınlanamayan hiçbir iddia bilimsel olarak geçerli değildir. Böylesine "önemli" bir "bulgu" (!), mutlaka yayınlanmalıdır. Bu sayede diğer bilim insanları da konuyu ele alarak geçerliliğine karar verebilirler. Elbette, haber ve araştırma uydurma olduğu için, ortada bir makale de yoktur. Eğer ki bir iddia makalelere dayanmıyorsa ve o makaleler gerçekten de iddiaları destekeleyecek içerikte değilse, bu iddiayı geçerli kabul etmek için tek bir neden bulunmamaktadır.
Sonuç olarak; haber tüm içeriğiyle birlikte tamamen uydurmadır ve hiçbir geçerliliği bulunmamaktadır.
Hazırlayan: ÇMB (Evrim Ağacı)
Teşekkür: İG (Evrim Ağacı)
Kaynaklar ve İleri Okuma:
Haberin kaynağı: http://www.evrimagaci.org/fotograf/44/6358
