TİP’in ve Türkiye sosyalist hareketinin içinden gelen ve Kürt siyasetinin önemli isimlerinden Tarık Ziya Ekinci, başkanlık ve HDP'de tutuklamalar üzerine konuştu.

Ekinci HDP'nin acil kongreyi toplaması gerektiğini savundu.

Gazeteduvar'dan Hakkı Özdal'a konuşan Tarık Ziya Ekinci'nin söyleşisinin bir bölümü şöyle:

Türkiye hafta sonundan beri İstanbul’daki patlamayı konuşuyor. Daha önce de benzer şeyler yaşadık ama bu kez daha yaygın bir tepki var. Siz geçtiğimiz şubat ayında Ankara Kızılay’da meydana gelen bir patlamanın ardından “Kim yapmış olursa olsun, bu bir toplu cinayet” demiştiniz. Bu patlamanın ardından hükümet temsilcilerinin “intikam” temalı açıklamalarını ve yasal Kürt siyasetinin temsilcilerine yönelik bir gözaltı ve tutuklama furyasını görüyoruz. Şimdi içinde bulunduğumuz durum hakkında neler söylemek istersiniz?

Bir defa bunun da toplu bir cinayet ve katliam olduğunu söylüyorum ve kınıyorum. Son derece akıldışı, mantık dışı ve insanlık dışı bir eylemdir. Bu tür eylemler toplumsal nefret yaratan demokratik düzeni tahrip eden sonuçlar doğurur. Hiçbir amaç için meşru olamaz. Tasvip etmiyorum ve şiddetle kınıyorum, reddediyorum. Siyasi iktidarın bu saldırıya karşı aldığı tavır da akıldışıdır. Kabul edilemez bir tavırdır. İntikam çağrısında bulunuyorlar; bu çok çirkin bir şey…

Hele devleti temsil eden, devlet adına konuşan kişilerin intikam çağrısında bulunması, bana göre, o devleti devlet olmaktan çıkartır, bir nevi aşiret haline getirir. Devlet ancak hukuk kuralları içinde çalışır; hukuk dışına çıkan bir devlet, devlet olmak vasfını yitirir. Onun için, teessüre kapılarak hükümet ya da devlet adına bu konuşmaları yapan kişilerin bu tarz ifadeleri kullanmamalarını şiddetle tavsiye ediyorum. Ayrıca, saldırı sonrasında HDP’nin hedef alınması, saldırının arkasında HDP’nin olduğunun öne sürülmesi de akıldışıdır.

Hiçbir HDP’linin hiçbir HDP yöneticisinin böyle bir saldırının arkasında olmasına ihtimal vermiyorum. Örneğin ben İstanbul il başkanını yakından tanıyorum. Gayet aklı başında, iyi bir insan, iyi bir avukat, tanınmış bir avukat… Şimdi bu arkadaşı cumartesi günü işlenmiş olan saldırıyla bağlantılı olarak gözaltına almak akıl işi olamaz ve kabul edilemez. Tamamen intikam duyguları ile yapılmış, kınanması gereken bir davranıştır.

‘BU SÜREÇ 7 HAZİRAN’DAN DA ÖNCE BAŞLADI’

Yakın zamana kadar “çözüm süreci” gibi kavramlarla ifade edilen bir süreç vardı, PKK eylemsizlik halindeydi, operasyonlar yapılmıyordu. Ama tablo hızla değişti. Siz yakın zamandaki bir söyleşinizde “KCK Erdoğan’ın tuzağına düştü” diyorsunuz… Tam olarak ne oldu ve ne zaman oldu? Milat olarak 7 Haziran seçimleri alınıyor genel olarak; bu çatışmalı süreç 7 Haziran’la birlikte mi başladı yoksa daha önceden buna ilişkin hazırlıklar var mıydı?

7 Haziran’dan önce başladı. Bu, doğrudan doğruya Recep Tayyip Erdoğan’ın tek adam olma, başkan olma planının bozulma sürecine girdiği aşamada alınmış olan bir karardır. HDP o tarihe kadar seçimlere bağımsız adaylarla giriyordu. Bu, Kürt oylarının önemli bir bölümünün AKP’ye gitmesi demekti. Oysa HDP 7 Haziran seçimleri öncesinde Türkiye partisi olma yolunda çok önemli ve olumlu bir proje geliştirdi.

Benim de 40 yıldan beri peşinden koştuğum Türkiyelileşme projesi çok önemli bir projedir. Benim de bu amaca dönük pek çok girişimim oldu fakat başarılı olamadım. Halkların Demokratik Kongresi ismiyle başlayan sivil inisiyatifin, BDP ile birlikte Gençay Gürsoy, Ertuğrul Kürkçü vb. arkadaşların girişimiyle Türkiye partisine dönüştürülmesi takdire değer bir girişimdir. Büyük bir başarıdır, takdirle karşıladım. O zamanki BDP’nin de katılmasıyla HDP’nin kurulması ve Selahattin Demirtaş’ın cumhurbaşkanı adaylığı yeni bir hava yarattı.

Demirtaş’ın cumhurbaşkalığı programı kamuoyunda da çok olumlu bir yankı uyandırdı ve HDP, Türkiye’nin en önemli muhalefet alternatifi haline geldi. Bir tarafta Türkiye’nin sermaye düzenini temsil eden, gerici siyasi partiler; onun karşısında da gerçek ve daha ileri bir demokrasiyi temsil eden, halkın arzusuna uygun bir politika izleyen ayrı bir siyasal hareket HDP oluştu.

Programı ve önerileriyle Türkiye’de rejimin tek alternatifi haline geldi. Eğer o program aksamadan devam ettirilebilseydi, HDP sadece düşünsel olarak değil, fiili bakımdan da Türkiye’nin gerçek ana muhalefet partisi olmaya adaydı. Bunu Tayyip Erdoğan gördü ve HDP’nin parti olarak seçime katılacak olmasından ürktü. Eğer HDP yüzde 10 barajını aşarsa –ki o ihtimal de ortaya çıkmıştı- bu, Kürt oylarının hemen tümünü HDP’nin alması anlamına gelecekti.

Bu koşullarda Erdoğan’ın başkanlık için arzu ettiği meclisteki üçte iki çoğunluğu elde etmesi ihtimali ortadan kalkıyordu. HDP bu esnada bir de atak yaptı, bu atak “Seni başkan yaptırmayacağız” sloganıyla ifade edildi. Bu atak, o zaman bazı ulusalcı çevrelerin yürüttüğü, “HDP seçimden sonra AKP’ye teslim olacak, Erdoğan’la işbirliği yaparak anayasayı değiştirecek ve başkanlık rejiminin kurulmasına yardım edecek” propagandasını boşa çıkarmak amacıyla yapıldı ve başarılı oldu.

Demokratların, Erdoğan’ın başkan olması seçeneğindeki tehlikeyi sezen tüm kesimlerin de HDP’ye yönelmesini sağladı. HDP’ye yönelim Erdoğan’ın planlarını fena halde sarsmıştı. Bunun karşısında Sayın Erdoğan HDP’yi dışlayarak güvenlikçi bir politika izlemeye karar verdi. O güne kadar yapılmış olan bütün barış çalışmalarını feshetti; örneğin Dolmabahçe deklarasyonunu tanımadığını açıkladı, İmralı’da kurulan masayı dağıttı. Tarafsız Cumhurbaşkanı olmasına karşın HDP’ye açıkça meydan okumaya başladı. “Dolmabahçe’deki toplantıyı da tanımıyorum” dedi. Oysa Dolmabahçe toplantısının hükümetin bir kararı olduğu ve Erdoğan’ın bunu tasvip ettiği, bizzat dönemin Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç tarafından ifade edilmişti.

‘HDP DE SAĞLIKLI BİR POLİTİKA İZLEYEMEDİ…’

Bugünkü atmosfer aslında “Seni başkan yaptırmayacağız” çıkışından itibaren başlayan bir sürecin ürünü diyorsunuz… Sıcak çatışma da bu sloganının gücünün sandıkta teyit edilmesinin ardından geldi. Peki bu önlenebilir miydi?

Evet. O slogandan sonra HDP, artık Erdoğan’ın hasmı bir parti konumuna girdi. Ve amansız şekilde saldırılara maruz kaldı. O güne kadar HDP’liler İmralı ve Kandil’e gidip geliyor hükümetle iyi münasebetler sürdürüyorlardı. Bir çözüm süreci yürüyordu. Fakat “seni başkan yaptırmayacağız” çıkışından sonra Erdoğan adeta bir yıkım politikası sürdürmeye başladı.

HDP’lilerin vatan haini olduğu, şeytana taptıkları, Zerdüşt dinine mensup kişiler oldukları gibi, akla hayale gelmez suçlamalarda bulundu. Ama bütün bunlara rağmen HDP barajı aşmayı başardı. O noktadan sonra, aynı politikanın sürdürülebilmesi ve tasfiye edilmesi için savaşa ihtiyaç vardı: Bir savaş başlayacak, HDP’yi şu ya da bu şekilde PKK’ye yandaş gösterecek ve onu kamuoyunda kriminalize edecekti. Ve istediğini de yaptı. Ama savaş tabii ki tek taraflı olmaz, savaşmak için ikinci bir taraf gerekir. Bana göre PKK tam bu noktada büyük bir hata yaptı; “artık silahın işlevi bitti” noktasına gelmiş olması gerekirdi…

HDP büyük bir başarı elde etmiş, politikası kamuoyunda kabul görmüş ve her gün de gelişme gösteriyor… Ona bu imkanı sağlamak gerekiyordu, ama PKK, her ne hikmetse, çağrıyı kabul etti ve savaşa dâhil oldu. Bu süreçte HDP’ye yönelik de “yeterince etkin rol almadığı”, “inisiyatifi PKK’ye bıraktığı” yönünde eleştiriler oldu… Bu süreçte benim kanımca HDP de sağlıklı bir politika izleyemedi. Çünkü PKK’nin tabanıyla HDP’ye oy veren geniş halk yığınları arasında bir bağlantı var; açıktan karşı çıkması mümkün değildi, dolaylı bir şekilde PKK’yi eleştirmek istedi. Bu da yeterli olmadı. Ayrı, bağımsız bir parti gibi PKK üzerinde etkili olamadı.

Örneğin İrlanda’da Sinn Fein örgütü sivil bir kuruluş olarak, silahlı örgüt (IRA) üzerinde etkindi, onu yönlendirebiliyordu. Ama buradaki pozisyon öyle değil. Hatta tersine, 7 Haziran’dan sonra bazı PKK yöneticileri, seçimlerdeki başarıyı HDP’nin değil kendi başarıları gibi gösterdiler ki bu bence haksız bir değerlendirmeydi. Seçim sonuçları HDP’nin doğru ve tutarlı politikalarının başarısıydı. Bu yeterince takdir edilmedi. Bunun yerine Erdoğan’ın kurduğu tuzağa düşüldü. Sonuç olarak hem Kürt siyaseti ve Kürt halkı, hem de Türkiye toplumu kaybetti.

‘HDP VARKEN BAŞKA ARAYIŞLARA GEREK YOK’

Türkiye’nin en önemli sorunu Kürt sorunu elbette ama ülkenin kalanı için de ciddi demokrasi sorunları var. Siz de HDP’nin Türkiye demokrasi mücadelesine öncülük etmesi gerektiğini söylediniz hep. Şimdi geldiğimiz bu durumda hâlâ böyle bir imkan var mı?

Mevcut koşulları tersine çevirme ve toplam bir demokrasi mücadelesinin öncülüğünü üstlenme şansı var mı HDP’nin? Bence bu şans var ve bu şansın yeniden elde edilebilmesi için Türkiye’deki demokratların Erdoğan’ın tuzağına düşmemesi, onun HDP’yi dışlama politikasına alet olmaması gerekiyor. Bakıyorum, bizim aklı başında aydınlarımız bile HDP’yi yok sayarak yeni arayışlara giriyor. HDP dışında yeni bir demokrasi mücadelesi örgütlemeye çalışıyorlar, toplantılar düzenliyorlar…

Demokrasi için birlik girişimini mi kastediyorsunuz?

Evet. Oysa ortada bir parti var. Güçlü bir parti, seçimlere girmiş, olumlu sonuçlar almış. Üstelik devlet yardımı almaya hak kazanmış bir siyasal parti var. Kimsenin itiraz etmediği tutarlı bir programı var… O program çerçevesinde bütünleşmek ve bu partiyi içine düşürüldüğü durumdan elbirliğiyle çıkarmak lazım. Bugün ben ‘demokratım’, ‘aydınım’ diyen, Türkiye’nin düzlüğe çıkmasını isteyen herkesin HDP’nin yanında yer alması gerektiğini düşünüyorum.

Bunun dışında bir çıkış yoktur. Görüyorum, bazı arkadaşlar “artık yazı da yazmayacağım” diyor. Yazı da yazmadın, ne oldu, “evimde oturacağım, Erdoğan’ın politikasıyla baş etmek mümkün değildir” diye düşünüyorlar. Oysa ortada demokratik gelişmeyi temsil eden bir siyasal parti ve onu siyasal yaşamdan silmeye çalışan bir güç var. O gücün Türkiye’ye tek başına hâkim olmasını istemiyorsanız ülkenin bir felakete sürüklenmesini istemiyorsanız, HDP’nin yanında yer almanız ona destek olmanız, ona yol göstermeniz gerekir. Ben bu kanaatteyim ve bunu tavsiye ediyorum demokrat dostlarıma, arkadaşlarıma.

‘HDP SÜRATLE BİR KONGRE TOPLAMALI’

HDP ne yapmalı? Evet, Selahattin Demirtaş, Ahmet Türk gibi çok önemli isimler, neredeyse tüm belediye başkanları tutuklu. Yerel yönetimlere kayyım atandı. Olağanüstü koşullar var ama HDP’nin de bu yeni koşullara uygun bir başka pozisyon alma şansı var mı?

Erdoğan olağanüstü hale götüren süreç için “Allah’ın bir lütfudur” demişti. Şimdi HDP’yi yok etmek için olağanüstü halin bütün imkânlarını kullanıyor.

HDP’nin süratle bir kongre toplaması ve yeni koşullara uygun programını açıklaması ve onu benimseyen, bu programı yaşama geçirecek yeni bir kadroyla, yeni isimlerle kamuoyunun önüne çıkması en doğru yoldur bence. Evet, arkadaşlar tutukludur ve bununla ilgili her türlü girişim ve mücadele sürdürülmelidir. Ama temel sorunların da beklemeye tahammülü yoktur. Geçen her gün HDP’nin aleyhine oluyor.

SÖYLEŞİNİN TAMAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYIN