Nefret suçu ve yasal düzenleme tartışmaları sürerken, Kaos GL Derneği, hazırladığı “Nefret Suçları Politika Belgesi”ni açıkladı.
Kaos GL Derneği Yönetim Kurulu tarafından onaylanan politika belgesi, Kaos Akademi Seminerleri programında, 12 Ekim 2011 Çarşamba günü, Avukat Elif Ceylan Özsoy tarafından gerçekleştirilen “Nefret Söylemi ve Nefret Suçu” başlıklı seminerde tartışıldı.

 

Tartışmanın ardından oluşan taslak metin Avukat Elif Ceylan Özsoy tarafından düzenlendi.

 

Kaos GL Derneği Nefret Suçları Politika Belgesi’nde, Türkiye’nin devlet olarak, kimlikleri, grupları hedef alan nefret suçuna karşı bir arada eşit ve özgür yaşamdan yana kendi mesajını açık ve güçlü bir şekilde ileteceği bir Nefret Suçu Yasası’nın acil gerekliliği vurgulandı.

 

Yürütülen tartışmalar sonucu ulaşılan Kaos GL’nin Nefret Suçları Politikası gerekçeleri ile açıklandı. Belge’nin Türkiye’nin Nefret Suçları Yasasına giden sürece katkı sunması bekleniyor.

 

Kaos GL Derneği Nefret Suçları Politika Belgesi

 

Nefret Suçları, klasik tanımıyla bir suçun nefret saiki ile işlenmesinin ötesinde, bireylerin eşit bir şekilde yaşama idealine karşı işlenen simgesel bir mesaj suçudur. Her toplum yapısında, nefretin ortaya konuluş şekli ve hedef aldığı kimlikler farklı olsa da karşısında durma gerekçesi aynıdır. Nefret Suçları dünyanın her yerinde yaygındır ancak Nefret Suçları Yasaları AGIT üyesi ülkelerden sadece 34’ünün mevzuatında bulunmaktadır.

 

Türkiye’nin de devlet olarak, kimlikleri, grupları hedef alan bu suç tipine karşı bir arada eşit ve özgür yaşamdan yana kendi mesajını açık ve güçlü bir şekilde ileteceği bir Nefret Suçu Yasası acilen gereklidir. Yürüttüğümüz tartışmalar sonucu ulaştığımız Nefret Suçları Politikamızı gerekçeleri ile açıklarken, ürettiğimiz bu metin ile Türkiye’nin Nefret Suçları Yasasına giden sürece katkı sunacağımızı umuyoruz.

 

NEDEN NEFRET SUÇU YASASI?

Nefret Suçları, “nefret saiki” nedeniyle diğer alelade suçlardan ayrılır. Örneğin, bir evin yakılması ile “bir Kürd’e ait olduğu için yakılması” arasında, saik yani motivasyon nedeniyle fark vardır. Bu farktan dolayı ekstra bir cezanın öngörüldüğü Nefret Suçu Yasaları, toplumsal barışa zarar veren Nefret Saikinin cezasız kalmamasını sağlar. Ayrıca, hedef aldığı kimliğe mensup diğer kişilerde de etkilerini gösterdiğinden, alelade suçlardan daha çok sayıda kişiyi etkiler. Nefret Suçu Yasaları ile sembolik olarak bu suçlara yönelik tepki ifade edilmiş olur.

 

HEDEF KİM?

Nefret suçları gruba aidiyetleri üzerinden “kişiler”i hedef alabileceği gibi, “mülkler” de nefret suçlarının hedefi olabilir. Bu bağlamda, hedef grupla ilişkilendirilebilecek mekânlar da dâhil olmak üzere; hedef gruba ait olmasa da destekleyenler; hatta hedef gruba ait olduğu zannedilenler dahi Nefret Suçunun Mağduru olabilirler. Mesela, Lezbiyen / Gey / Biseksüel / Trans (LGBT) arkadaşını desteklemek için Uluslararası Homofobi Karşıtı Buluşma veya Onur Haftasına gelen ve homofobik/transfobik bir saldırıya uğrayan kişi, L/G/B/T olmadığı halde nefret suçu mağdurudur.

 

KORUNAN KİMLİKLER –GRUPLAR

Topluma ilettiği mesaj ve motivasyon ile diğer suçlardan ayrılan Nefret Suçları ayrıca bir cezai yaptırıma tabii tutulmalıdır. Nefret Suçları Yasaları; ırk, etnik köken, dil, renk, din, cinsiyet, yaş, akıl ya da fiziksel engel, cinsel yönelim, cinsiyet kimliğini açıkça koruma altına alırken “ve benzer bir diğer faktörden dolayı” ibaresi ile açık uçlu bir şekilde düzenlenmelidir. Bu sayede, esnek bırakılan yasa metninin; çok çeşitli grup, kesim ve kimlikleri koruma altına alması garanti edilmiş olunur.

 

NASIL BİR YASA

Nefret Suçu Yasası, bağımsız bir suç olarak mevzuatımıza girmelidir. Her ne kadar “Ağırlaştırıcı Sebep” olarak dâhil etmek daha kolay ve pratik olsa da; diğer ülkelerdeki uygulamalar, ağırlaştırıcı sebeplerin idari veri toplamada zorluk yarattığını tecrübe ettirmiştir. En önemlisi de, ayrı bir suç olarak tanımlanmasıyla; kanun koyucunun, nefret suçlarına yönelik tepkisini sarih ve güçlü bir şekilde ifade etmesidir. Bağımsız bir Suç Olarak Tanımlanmış bir Nefret Suçu Yasasının varlığı; böylece caydırıcılığı da arttıracaktır.

 

NEFRET SUÇLARINDA SAİK MESELESİ

Nefret Suçu Yasalarında; suçun manevi unsuru iki farklı model uyarınca oluşturulmaktadır: Nefret saikinin varlığından bahsedebilmek için, 

Düşmanlık modeli; failin suçu işlediği andaki nefretinin ispatını ararken,

Ayrımcı Seçim Modeli; Mağdurun ne şekilde hedef alındığına odaklanır. Türkiye dinamiklerine uygun bir nefret suçu yasası için, “Ayrımcı Seçim Modeli” esas alınarak bir düzenleme yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Çünkü Ayrımcı Seçim modeli mağdur odaklıdır, failin içinde bulunduğu nefretin ispatı ile uğraşmaz, sadece korunan kimliğinden dolayı seçilmiş olması; “nefret saiki vardır” diyebilmek için yeterlidir. Kaldı ki, failin içerisinde bulunduğu “nefret”in ispat edilmesi gibi “psikolojik ve öznel” bir şartın aranması, Nefret Suçu yasasının uygulanmasını da zora koşacaktır. Bu nedenle, failin bizzat nefret duygusu içerisinde olmasa da; hedef gruba aidiyet üzerinden mağduru seçmesi, nefret saikinin tariflenmesinde metod olarak seçilmelidir. Örneğin; failin -bizzat nefret duygusu içerisinde olmasa da- eşcinsel bir mağdurun kendisini yeterince savunamayacağı ya da Ermeni olduğu için polise gitse bile suçun örtbas edileceği düşüncesiyle; işleyeceği suçun hedefini seçmesi de, nefret suçu kapsamına girer.

 

Birden fazla motivasyonun bir arada bulunması hali olan, Karma Saikin söz konusu olması halinde ise, kısmen de olsa; nefret saiki mevcut ise, suçun yine Nefret Suçu olarak cezalandırılmasına izin verecek şekilde geniş kapsamlı bir düzenleme yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu şekilde, Ahmet Yıldız cinayetinde olduğu gibi “namus “ ve “nefret” saikinin iç içe geçtiği ve birbirinden ayırt etmenin zor olduğu vakaların da Nefret Suçu kapsamına alınması söz konusu olabilecektir.

 

YASA DIŞINDA YAPILMASI GEREKENLER

Çok önemli bir diğer nokta da, “İdari Veri” toplanmasıdır. Nefret Suçunun toplumsal, sosyal boyutundan kaynaklı cezalandırılmasının yanında takip edilmesi, istatistikî verisinin tutulması da gerekmektedir. Bu veriler sayesinde, yasanın etkili ya da önleyici etkisi takip edilebilecek ve görünür hale gelecektir.

 

SONUÇ

Nefret Suçları barındırdıkları mesajlar ile hedef aldığı grupların kendilerini tedirgin ve korumasız hissetmelerine yol açarlar. Farklı sosyal kümelerin Eşit bireyler olarak birlikte yaşamasını imkânsız hale getirirler. Faillerin nefret mesajını ilettiği ve yaydığı toplumda, Nefretle Mücadele etmek bir arada yaşamanın garantörü Devlet tarafından bizzat yerine getirilmelidir. Devlet, hukuki tedbir alma ödevini yerine getirmeli ve “Nefret Suçu Yasası” biran önce Sivil Toplum Örgütlerinin de katılımı ile mevzuatımızda yerini almalıdır.

 

*Kaos GL Derneği Yönetim Kurulu tarafından Kasım 2011’de onaylanan politika belgesi, Kaos Akademi Seminerleri programında, 12 Ekim 2011 Çarşamba günü, Avukat Elif Ceylan Özsoy tarafından gerçekleştirilen “Nefret Söylemi ve Nefret Suçu” başlıklı seminerde tartışıldı. Tartışmanın ardından oluşan taslak metin Avukat Elif Ceylan Özsoy tarafından düzenlendi.