Sultan Kılıç / Demokrat Haber Malatya

 

Çaşır mantarının, Malatya’da kayısıya alternatif olabileceği, kentin ekonomisine büyük katkısı ve insan sağlığına da önemli yararları olabileceğini ifade eden İlhan Özdemir, sadece Malatya’da değil Türkiye’de bir ilki gerçekleştirdiğini iddia ediyor.

 

Malatya’nın Arguvan ilçesine bağlı Narmikân köyünden İlhan Özdemir’in asıl mesleği jeoloji mühendisliği. Yıllarca Avrupa’da ve Türkiye’de mesleğiyle ilgili işlerde çalışan Özdemir, dört yıl önce, “domalan” denen mantara merak sarıyor. Domalanla herkesin uğraşabileceğini görünce, kendi söyleyişiyle, zor olanla ilgileniyor. Domalan da yer altında çoğalan, patatese benzeyen bir mantar çeşidi. Çaşır ise toprak üstünde yetişen bir mantar.

 

Çocukluğu, gençliği Arguvan’ın yaylalarında ardıç ve meşe ağaçlarının arasında geçen İlhan Özdemir, zaten yabancısı olmadığı; ama evde ve yıl boyu yetiştirmeyi kimselerin beceremediği çaşır mantarını, evde yıl boyu yetiştirmeyi başarıyor.

 

SIRRINI SÖYLEMİYOR

Yetişme koşulları diğer kültür mantarlarına benzemeyen çaşır mantarını nasıl yetiştirdiğini soruyoruz. Diğer mantarlar, nemli karanlık yerlerde, çuval çuval gübrenin üzerinde yetişirken, çaşır mantarı doğrudan gübre üzerinde değil, toprak üzerinde yetişiyor.

 

Bunun nedenini İlhan Özdemir açıklıyor: “Çaşır mantarı, gübre istemez. Dağlarda belli bölgelerde bulunan çaşır otunun üzerinde beslenir. Çaşır mantarı da diğer mantarlar gibi asla hormon kabul etmez. Tamamen organiktir. Kapların dibine çaşır otu, çaşır otunun üzerine de toprak koyuyorum. Mantar sporları, çaşırdan beslendiği için bu adı alıyor. Diktikten bir ay sonra yenecek duruma geliyor; yenme süreci de iki ay sürüyor. Değişik süreçlerde dikince de aşamalı olarak yetişen çaşır mantarı, yıl boyu üretilebiliyor. Biri bitmeden diğer bölüm yetişiyor. Oysa doğadaki mantar, mayıs ayı boyunca bulunur, haziranın en geç onunda tükenir” diyor.

 

“Tohumdan mı fideden mi yetiştiriyorsunuz” sorumuzu yanıtsız bırakıyor.

 

Çaşır mantarının doğada yetişeni ile kapalı mekânda yıl boyu yetişeninin tat ve kalite açısında farkı olup olmadığı sorumuza: “Çocukluğundan beri Yama dağlarının, Çakmak yaylalarının çaşır mantarlarını yiyenlerin damak tadıyla karşılaştırttım evde yetiştirdiklerimi. Bu kişiler, evde yetiştirdiğim çaşır mantarlarının doğada yetişenden tat ve kalite olarak farklı olmadığını söylediler.”

 

Sağlık açısında yararlarını ve nasıl tüketildiğini soruyoruz. Buzdolabında on gün taze olarak saklanabildiğini… Derin dondurucuda ise bir yıl saklanabileceğini… Tazesinin, her tür yemeğinin yapılabileceğini… Yağda kavrularak ya da kurutularak da uzun süre kullanılabileceğini öğreniyoruz.

 

KANSERİ ÖNLEYEN SAĞLIK DOSTU

Şeker hastalığını, kalp- damar hastalıklarını, kanseri önleyici tıbbi mantarlardan olan çaşır mantarının sağlık dostu oluşunu… Son yıllarda mutfaklara fazlaca girdiğini, tüketiminin arttığını ifade ediyor İlhan Özdemir.

 

Böylesine yararlı ve lezzetli olduğu, besin değerinin yüksek olduğu söylenen çaşır mantarının geniş çaplı üretiminin ve pazarlanmasının düşünülüp düşünülmediği sorumuza ‘proje hazırlıyoruz, kimi kuruluşlara başvuracağız’ yanıtını alıyoruz.

 

Malatya’da ya da Arguvan’da birkaç dönümlük bir araziye 12 ay çaşır mantarı üretebilecekleri bir tesis kurmayı planladıklarını… Kayısıya alternatif ürünlerden biri olan çaşır mantarı üretimiyle pek çok insana iş olanağı sağlayarak ekonomiye katma değer sağlamak istediklerini öğreniyoruz.

 

Türkiye’de sadece İlhan Özdemir’in Arguvan’a bağlı Narmikân köyünde yetiştirmeyi sürdürdüğü çaşır mantarının Malatya sınırlarını aşacağına inandığı bilgisini alıyoruz.