Türkiye edebiyatı ve sinemasının önemli isimlerinden Vedat Türkali’nin 95 yıllık yaşam öyküsü, dostları ve kendi anlatımıyla “Yaşamın İzinden Portreler - Vedat Türkali” adlı belgesele konu oluyor.
Nâzım Alpman’ın imzasını taşıyan belgesel, Cumhuriyet’in her anına tanıklık eden Türkali’nin yaşamından kesitler sunuyor.
‘20. YÜZYILIN YAZARI’
Türkali’yi anlatan, kominist, yazar ve sinemacı yönünü öne çıkaran, üç farklı belgesel çekilebileceğini dile getiren Alpman, “Proje, Akın Birdal’ın önerisiyle aklımıza düştü. Vedat Türkali’den üç ayrı belgesel çekilebilir. Komünist, yazar, sinemacı… Türkiye’nin en baskıcı yıllarında Türkiye Komünist Partisi’ne katılmış yürekli bir militan… Bunu eşi Merih Abla ile birlikte yapmış!.. Türkiye 1950’de demokrasiye doğru bir adım atıyor. Türkali tarihe “1951 Tevkifatı” adıyla geçen TKP Davası içinde tutuklanıp, 9 yıl hapse mahkum oluyor. Devletin anti-komünist damarı hiçbir zaman yumuşamadı! Günümüzle bu şekilde bağ kurmak mümkün… Vedat Ağabey “Bitti, Bitti, Bitmedi” adlı romanını yazarken şöyle diyordu: “Bu romanla yüzyılı tamamlamış olacağım!” Türkali gerçekten de “20. yüzyılın yazarı” unvanını hak ediyor. “diyor.
DOSTLARI ANLATACAK
Suavi’nin müziklerini yaptığı yapımda, Suavi, Akın Birdal, Yalçın Yusufoğlu, Barış Pirhasan, Deniz Türkali, Ertem Göreç, Sebahat Altıparmakoğlu ve Nermin Çiçek’le yapılan röportajlara da yer alıyor.
Türkali, İZ TV kameralarına, çocuklu, gençlik yılları, tek aşkı Merih Hanım’a lisede yazdığı şiirleri, hayata karşı duruşunu, Yeşilçam’ı, romanlarını ve doğduğu yıllardan bugünlere şekillenen Türkiye’yi anlatıyor.
95. doğumgününü dostlarıyla kutladığı ve hayatından kesitlerin sunulduğu belgeselde, Türkali, özenle sakladığı Nazım Hikmet’ten hatıra kalan gömleğini, yeniden bu özel gün için giyiniyor.
Gökay Gökulu, Serdar Sönmez’in kameramanlığını üstlendiği yapımın, kurgu yönetmenliğini Sibel Göloğlu, seslendirmeyi Alp Buğdaycı yapıyor. Yapım sorumlusu ise Nazmiye Şeralioğlu.... Belgesel, İZ TV’de 22.00’da ekrana geliyor.
DÜNDEN BUGÜNE…
Vedat Türkali, doğduğu 1919 yılından bugüne Cumhuriyet’in her aşamasına tanıklık etti. O, Türk edebiyatı ve sinemasının en önemli isimlerinden... 40’ın üzerinde senaryo, üç film, 4 tiyatro oyunu ve 8 romana imza attı.
1951’de edebiyat öğretmenliği yaparken TKP davasında yargılandı, 7 yıl hapis cezası aldı. Cezaevi yılları ona sinemanın kapısını araladı. O yıllarda senaryo yazmaya başladı. Cezaevinden çıktığında değişen yalnızca hayatı olmadı. Yazdıkları sansüre takılmasın diye, Abdülkadir Pirhasan olan adını Vedat Türkali olarak değiştirdi. 1960’da Atıf Yılmaz’ın yönettiği Dolandırıcılar Şahı’nın ve Türkan Şoray’ın ilk kez başrol oynadığı Otobüs Yolcuları’nın senaryosunu yazdı. Ardından Türk Sineması’nın efsane filmi “Karanlıkta Uyananlar” geldi. Edebiyat serüveni ise, “Bir Gün Tek Başına” adlı romanıyla başladı.
Demet Yalçın / Cumhuriyet
