Uluslararası Af Örgütü’nün, 6-8 Ekim Kobani’ye destek eylemleri ve sonrasında yaşanan hak ihlallerine yönelik hazırladığı rapora göre, “Bireylerin korunmasına ilişkin yükümlülüklerden aşırı güç kullanılmamasına, ihlallerin adalet karşısına çıkarılmasına ve hesap verebilirliğe kadar tüm bu alanlarda Türkiye’deki yetkililerin tepkisi yetersiz kalmıştır” denildi.<br /> <br /> Uluslararası Af Örgütü Türkiye Temsilciliği, 6-8 Ekim Kobani’ye yönelik destek eylemleri ve sonrasında yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırladığı raporu paylaştı.<br /> <br /> Bölgeyi ziyaret eden Uluslararası Af Örgütü temsilcilerinin, mağdurlar, mağdur yakınları, devlet kurumları, belediye yetkilileri, siyasi partiler, aktivistler ve STK’lar ile yaptıkları görüşmeler sonucunda hazırlanan 22 sayfalık raporun detayları, basın toplantısında kamuoyuna duyuruldu.<br /> <br /> “Kobani Protestoları: İnsan Hakları İhlalleri” isimli rapor, Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Kampanyalar ve Savunuculuk Direktörü Ruhat Sena Akşener ile Uluslararası Af Örgütü Türkiye Araştırmacısı Andrew Gardner tarafından basın mensuplarıyla paylaşıldı.<br /> Raporda, ölüm veya yaralanmalarla neticelenen vakalar, ‘bireylerin korunmasında eksiklik’, ‘polisin güç ve ateşli silah kullanımı’ ve ‘ölüm ve yaralanma olaylarının soruşturulmaması’ gibi konuları mercek altına alındı.<br /> <br /> <strong>40’DAN FAZLA KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ </strong><br /> <br /> 40’dan fazla kişi yaşamını yitirdiği eylemlerde, ölümlerin ağırlıklı olarak Diyarbakır, Antep ve Siirt kentlerinde gerçekleştiği, Adana, Batman, Bingöl, İstanbul, İzmir, Mardin, Muş ve Van’da da hayatını kaybedenler olduğu belirtildi.<br /> <br /> Raporda, aralarında 16 yaşındaki Yasin Börü’nün de bulunduğu dört gencin Diyarbakır’da öldürülmesi, Antep’de göğsünden ve sırtından dört kurşunla vurulduktan sonra belden aşağısı felç olan 19 yaşındaki S.S., Cizre’de polis kurşunuyla hayatını kaybeden 12 yaşındaki Nihat Kazanhan ve Varto’da başından vurulduktan sonra yaşamını yitiren Hakan Baksur vakalarına da ayrıntılarıyla yer verildi.<br /> Raporun sonuç kısmında, “Kobani gösterileri ve bu gösterilerle bağlantılı şiddet, Türkiye yetkilileri için herhangi bir devletin de oldukça zorlayıcı bulacağı koşullar ortaya çıkarmıştır. Bireylerin korunmasına ilişkin yükümlülüklerden aşırı güç kullanılmamasına, ihlallerin adalet karşısına çıkarılmasına ve hesap verebilirliğe kadar tüm bu alanlarda Türkiye’deki yetkililerin tepkisi yetersiz kalmıştır” denildi.<br /> Konuyla ilgili açıklama yapan Andrew Gardner, şunları söyledi:<br /> <strong><br /> ‘ŞİDDET ÖLÜM SEVİYESİNE ÇIKTI’</strong><br /> <br /> “Kobani protestolarındaki çatışmalarla ilgili raporumuz, meydana gelen ölümler ve yaralanmaları engellemekte başarısız olan yetkililerin varlığı, polisin aşırı güç kullanımı ve sonrasında yargı sisteminin mağdurlara adalet sağlama konusundaki yetersizliğini gözler önüne seriyor.<br /> <br /> “Bazı protestolarda polisin müdahalesinin gerginliği arttıracağına dair argümanlar inandırıcı, fakat bu, saldırı altındaki sivillerin korunması için polisin arandığı veya şiddetin ölüm ve yaralanmaların kaçınılmaz olduğu seviyeye ulaştığı vakit polisin neden harekete geçmediğini açıklamaz ve mazeret olmaz.<br /> <br /> “Kolluk kuvvetiyle kontrol altına alınan operasyonların bireyleri koruma becerisi çerçevesinde soruşturulması, gerekli derslerin alınması, planlamaların yapılması ve gelecekte olabilecek şiddet içerikli çatışmalarda uygulanabilmesi acilen gereklidir.<br /> “Polisin kötü niyetli olarak güç ve ateşli silah kullandığı iddia edilen olayların yetkililer tarafından etkili bir şekilde soruşturulamaması sebebiyle, birçok olayda ateşli silah kullanımına yol açan koşullar Kobani gösterilerinden neredeyse bir yıl sonra hala netlik kazanmamıştır.”<br /> <br /> <strong>TAVSİYELER</strong><br /> <br /> Raporda son olarak eylemler sırasında kolluk kuvvetlerin tutumu, güç ve ateşli silah kullanımı ve hesap verebilirlik hususunda yetkililere bir dizi tavsiyelerde bulunuluyor.<br /> <br /> <strong>GÖSTERİLER SIRASINDA KOLLUK KUVVETLERİNİN TUTUMU</strong><br /> <br /> * Kobani ile ilgili gösteriler ve çatışmalara yönelik, kolluk kuvvetleri de dahil olmak üzere kamu yetkililerine tavsiye verme yetkisine sahip, şiddet içeren gösterilerin insan haklarına uygun şekilde kontrol altına alınması ve gerilimi azaltacak daha geniş önlemler alınması konusunda bağımsız bir kamu soruşturması oluşturun;<br /> <br /> * Kolluk kuvvetlerinin uluslararası insan hakları hukukuna ve olayların kontrol altına alınmasına ilişkin standartlara, özellikle BM Kolluk Güçleri Görevlilerinin Davranışlarına İlişkin Kurallara ve BM Kolluk Güçleri Görevlileri Tarafından Kuvvet ve Ateşli Silah Kullanılması Hakkında Temel İlkeler’e daima uymasını sağlayın. Kolluk kuvvetleri özellikle yaşam, özgürlük, kişisel güvenlik ve fiziksel bütünlük haklarına saygı göstermeli, bu hakları korumalı ve sağlamalıdır;<br /> <br /> * Kolluk kuvvetleri ve yetkililer, gerilimi azaltmak, kolluk kuvvetleri ve göstericiler arasındaki gereksiz karşı karşıya gelmekten kaçınmak ve şiddeti önleme yollarını bulmak amacıyla toplanmadan önce ve toplanma sırasında gösteri ve karşıt gösteri yapmayı planlayan gruplarla iletişim ve ilişki kurmalıdır;<br /> <br /> * Ayrım yapmaksızın çatışmanın yaşandığı siyasi parti binaları, dernekler ve diğer yerler için gerekli korumayı sağlayın.<br /> <br /> <strong>GÜÇ VE ATEŞLİ SİLAH KULLANIMI</strong><br /> <br /> * Toplanma sırasında şiddet varsa ve güç kullanımı kaçınılmaz ise, örneğin kendilerini, katılımcıları, olay yerinde bulunanları şiddete karşı korumak için gerekebileceği gibi, kolluk kuvvetleri sadece durumu kontrol altına almak için gerekli asgari düzeyde güç kullanmalı ve BM Temel İlkeleri’ne uygun hareket etmelidir;<br /> <br /> * Kolluk kuvvetlerine ve yetkililere, geniş çaplı saldırgan gösteriler ve karşıt görüşlü gösterileri kontrol altına alacak yeterli kaynak ve uygun ve farklılaştırılmış güç ve silah kullanımı konusunda etkili bir eğitim verilmelidir. Kolluk kuvvetleri güç kullanımı sebebiyle yaralanan kişilerin en kısa sürede destek ve tıbbi yardım almasını sağlamalı ve söz konusu olayı üstlerine derhal bildirmelidir;<br /> <br /> * “İç güvenlik paketi” içerisinde yer alan ve kolluk kuvvetlerine ateşli silah kullanmaları için daha fazla yetki veren hükümleri yürürlükten kaldırın. Güç ve ateşli silah kullanımının uluslararası insan hakları hukukuna tam anlamıyla uygun olmasını ve güç ve silahın sadece kesin surette gerekli durumlarda ve sadece gerektiği ölçüde kullanılmasını sağlayın.<br /> <br /> <strong>HESAP VEREBİLİRLİK</strong><br /> <br /> * Güç kullanımı sebebiyle meydana gelmiş olabilecek tüm ölümler için etkili soruşturmalar yapılmasını ve sorumluların adalet önüne çıkarılmasını sağlayın;<br /> <br /> * Kobani gösterileri sırasında kolluk kuvvetleri tarafından gereksiz ya da aşırı güç kullanılan tüm olaylar için hızlı, tarafsız ve etkili soruşturmalar yürütün ve uygun olduğu takdirde sorumlular hakkında ceza ve disiplin soruşturması yürütün;<br /> <br /> * İşkence ya da başka bir kötü muamele ya da başka şekillerde ciddi insan hakkı ihlalleri sebebiyle haklarında soruşturma açılan kolluk kuvvetleri soruşturma boyunca aktif görevlerinden alınmalıdır;<br /> <br /> * Kolluk kuvvetlerinin yaptığı iddia edilen ihlalleri araştırmak üzere gecikmeden bağımsız bir polis şikayet kurumu kurun ve savcılık ve polis arasında genel cezai konulardaki yakın işbirliğinin bu tür olayları soruşturma ve kovuşturmada bağımsızlığı ya da tarafsızlığı bozmaması için etkili önlemler alın;<br /> <br /> * Kolluk kuvvetleri tarafından insan hakları ihlal edilen mağdurların etkili hukuki çözümlere ulaşmasını ve tazminat, rehabilitasyon, tatmin ve olayların yenilenmemesine ilişkin güvence verilmesi de dahil olmak üzere yeterli düzeyde bir telafi elde etmesini sağlayın.<br />