Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Aydın koordinasyonunda yürütülen ve 10 yıldır Türkiye’nin nabzını tutan “Türkiye Eğilimleri” araştırmasının 2020 yılı sonuçları açıklandı.
26 ilde, 18 yaş üzeri 1000 kişiyle yapılan görüşmelere dayanan çalışmaya göre Türkiye’de halk, koronavirüs salgınından sonraki en önemli sorun olarak hayat pahalılığı ve işsizliği görüyor.
"Bugün seçim olsa oy vereceğiniz parti hangisi olur?" sorusuna katılımcıların verdiği yanıtlar ise şöyle oldu:
"AKP yüzde 36.8, CHP, yüzde 23.1, İYİ Parti yüzde 10.2, HDP yüzde 10.2, MHP yüzde 9.7, DEVA Partisi yüzde 0.5, Gelecek Partisi yüzde 0.2.
“Türkiye Eğilimleri 2020” araştırmasının sonuçları bugün Prof. Dr. Mustafa Aydın, Prof. Dr. Osman Zaim, Prof. Dr. Mithat Çelikpala, Prof. Dr. Banu Baybars Hawks, Prof. Dr. Murat Güvenç, Prof Dr. Erinç Yeldan, Prof. Dr. Ebru Canan Sokullu, Doç. Dr. Özgehan Şenyuva, Doç. Dr. Onurcan Yılmaz ve Sabri Deniz Tığlı’dan oluşan araştırma ekibinin düzenlediği toplantıda açıklandı.
Prof. Dr. Mustafa Aydın, “Bu çalışma ile Türkiye’nin sosyal, ekonomik, siyasi, kültürel ve yaşam alışkanlıkları objektif bir şekilde ölçülüyor” dedi.
BİRİNCİ SORUN COVID-19, İKİNCİ SIRADA HAYAT PAHALILIĞI VE İŞSİZLİK VAR
“Türkiye Eğilimleri 2020” araştırmasının sonuçlarına göre; Türkiye’nin en önemli sorunu yüzde 23.5’lik oran ile ‘koronavirüs salgını’ oldu. İkinci sorun ise bu yıl da değişmeyerek yüzde 20.7’lik oranla ‘hayat pahalılığı ve işsizlik’ olarak görülüyor. Üçüncü sırada yüzde 12.3’le ‘ekonomide yaşanan sorunlar’ yer aldı. Listeyi ‘hak ve özgürlüklerin sınırlanması’ yüzde 12.3, ‘terörle mücadele’ yüzde 8 ve ‘mülteciler’ yüzde 6’lık oran ile takip etti.
YÜZDE 51 EKONOMİK OLARAK DAHA KÖTÜYE GİTTİ
“Son bir yılda yaşanan ekonomik gelişmeler sizi nasıl etkiledi?” sorusu karşısında katılımcıların yüzde 51.8’i ekonomik olarak daha kötüye gittiğini belirtirken, yüzde 51.1 “kendimi/ailemi geçindiremiyorum” şeklinde yanıtladı.
“Borçlarımın seviyesinden endişe duyuyorum” diyenlerin oranı yüzde 48.9 oranında gerçekleşti. Katılımcıların yüzde 33.4’ü “gelirim aylık tüketim harcamalarımı karşılamaya yeterli”, yüzde 30.5’i “ekonomik olarak daha iyi durumdayım”, yüzde 29.3’ü “mevcut finansal durumumdan memnunum”, yüzde 28.6’sı ise “emekliliğim için yaptığım tasarruf ve yatırım miktarından memnunum” yanıtını verdi.
Türkiye'de yakın dönemde yaşanan ekonomik zorlukların temel nedeni olarak ise birinci sırada (yüzde 22.4) hükümet politikaları yer aldı.
PANDEMİDE EN BAŞARISIZ MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
Koronavirüs sürecine yönelik değerlendirmeler kapsamında katılımcıların yüzde 59.2’si “Covid-19 nedeniyle açıklanan destek paketlerini başarılı bulduğunu” bildirdi. “Belediyelerin aldıkları önlemleri başarılı buluyorum” diyenlerin oranı yüzde 57.7 olurken; katılımcıların yüzde 57.7’si “hükûmetin politikalarını genel olarak başarılı buluyorum”, yüzde 55’i “Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı verilere güveniyorum” şeklinde cevap verdi. Sürece yönelik başarı değerlendirmelerinde en son sırada ise yüzde 52.7 ile “Milli Eğitim Bakanlığı’nın eğitim planlamaları” yer aldı.
TÜRKİYE’NİN AŞI TERHİCİ ‘MİLLİ AŞI’ OLDU
Çeşitli ülkelerin “Covid-19 Aşısı Üretmesi Durumunda Aşı Olma İsteği” sorusuna toplumun yüzde 70.2’si üretilmesi halinde Türkiye menşeli aşıyı tercih edeceklerini belirtti. Yüzde 46.7 ile Almanya ikinci sırada yer alırken; listeyi Rusya yüzde 43.2, Çin yüzde 41.3, ABD yüzde 41.1 ve İngiltere yüzde 40.6 ile takip etti.
TTB VE TMMOB’A GÜVEN YÜKSEK
Araştırma sonuçlarına göre, toplumun en güvendiği kurumlar sıralamasında ilk üç sırada Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Jandarma ve Polis yer alırken; bu yıl ilk kez ölçülen Türk Tabipleri Birliği ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği de üst sıralardan en güvenilen kurumlar listesine girdi.
Öte yandan, listenin sonunda yer alan kuruluşlar RTÜK, TÜİK, ÖSYM ve Medya Kuruluşları oldu. En az güvenilen kurum, bu sene de değişmeyerek yüzde 31,9’luk oran ile medya kuruluşları oldu.
SİYASİ KUTUPLAŞMA ZİRVE YAPTI
Araştırmaya göre Türkiye’de siyasal kutuplaşma olduğunu düşünenlerin oranı %55,9 ile son 4 yılın en yüksek rakamına ulaşmış durumda. Kutuplaşmanın ekseni olarak ise yüzde 42,9 ile laik-dindar ve yüzde 28,6 ile sağ-sol ayrımı öne çıkıyor.
Öte yandan, hükümet politikalarına bakış, ülkenin tercih edilen siyasi sistemi ve demokrasiye destek gibi konulardaki ayrımlar da siyasi kutuplaşmaya işaret ediyor.
NATO VE AB İLE İŞBİRLİĞİ YAPILMASI İSTEĞİ ARTIYOR, ABD’DEN TEHDİT ALGISI DÜŞÜYOR
Dış politikada Türkiye’nin işbirliği yapması gerektiği ülkeler sıralamasında Türki Cumhuriyetler yüzde 19,5 ile (2019’da yüzde 24,6) ilk sırada ve Müslüman ülkeler yüzde 18,4 ile ikinci sırada yer alırken, NATO ülkeleri ve AB ülkeleri ile işbirliği yapılmasını isteyenler bir önceki yıla göre artış kaydetti. Yalnız Hareket Etmesi gerektiğini düşünenler ise geçen yıla göre 5,7 puan düşüşle yüzde 10,2 olarak gerçekleşti.
Öte yandan, Türk halkının tehdit algıladığı ülkeler sıralamasında ABD halen yüzde 60,5 ile en üst sırada yer alıyor. Bu oran 2018’de yüzde 81,9 idi.
Bu yıl tehdit algısında gerileme yaşanan ABD dışındaki tek ülke Suriye (yüzde 43,2) oldu. Bu ülkeden algılanan tehdidin de en yüksek noktasına ulaştığı 2018’deki yüzde 54,6’dan ABD’den algılanan tehdide paralel şekilde düşmesi, Türk halkının ABD’den algıladığı tehdidin büyük ölçüde Suriye’deki varlığıyla bağlantılı olduğuna işaret ediyor.
Araştırmaya katılanların yarıya yakını Türkiye’nin başka ülkelerde asker bulundurmasını ve sınır ötesi operasyonları desteklemiyor.
MUHAFAZAKÂR, MİLLİYETÇİ VE DİNDARIM DİYENLERİN ORANI DÜŞTÜ
Milliyetçilik, dindarlık ve sağ-sol cetveli üzerinden yapılan değerlendirmelerde, katılımcıların büyük kısmının kendisini orta veya ileri düzeyde milliyetçi, muhafazakâr ve dindar olarak tanımladığı görülüyor. Ancak bu orandaki düşüş dikkat çekiyor. 2017’de yüzde 47 kendisini dindar/siyasal İslamcı/muhafazakâr olarak tanımlarken, bu oran 2020’de yüzde 34,6 oldu.
18-20 yaş grubunda olanlar için de tüm bu düzlemlerde diğer yaş gruplarına göre daha düşük düzeylerde ölçümler tespit edildi.
Kendisini ‘Kemalist’ ve ‘sosyalist/komünist’ olarak tanımlayanların oranında ise artış yaşandı.
AKP VE MHP SEÇMENİ DE YARGININ SİYASALLAŞTIĞINI DÜŞÜNÜYOR
Toplumun yüzde 45,9'u Türkiye'de yargının siyasallaştığını düşünürken, bu oran CHP seçmenlerinde daha yüksek. AKP ve MHP seçmeninin çoğunluğu da yargının siyasallaştığını düşünüyor. AKP seçmenlerindeki bu algıda geçen yıla göre ciddi artış görülüyor.
Ülkenin yönetim tarzı tercihi konusunda yüzde 55.4 Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini, yüzde 44.6 parlamenter sistemi savunuyor.
Araştırmaya göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a destek yüzde 39.7 düzeyinde oldu. Desteklemeyenlerin oranı ise yüzde 33.6.
KAYYIMLAR DESTEKLENMİYOR
Araştırmada belediyelere kayyım atamaları da soruldu. Katılımcıların yüzde 38.2'si kayyım atamalarını olumsuz bulduğunu, yüzde 26.5'i olumlu bulduğunu belirtti. Bu oran AKP seçmeninde yüzde 36.5 olumlu, yüzde 28.6 olumsuz olarak gerçekleşti.
AKP'NİN OYLARI YÜZDE 36.8
Katılımcılara "Bugün seçim olsa oy vereceğiniz parti hangisi olur?" sorusu da soruldu. Sonuçlar ise şöyle:
AKP yüzde 36.8, CHP, yüzde 23.1, İYİ Parti yüzde 10.2, HDP yüzde 10.2, MHP yüzde 9.7, DEVA Partisi yüzde 0.5, Gelecek Partisi yüzde 0.2.
