Yine bir hengâme, yine ‘eyvah geç kalacağım’ ‘kaçıracağım’ ‘acaba bir şey unuttum mu?’ korkusu, rötar veya iptal olmaz duası. Uçağın kalkışına bir saat kala orada olmalıyım. Van İstanbul uçuşları sürekli İstanbul’daki hava trafiği sebebi ile gecikiyor, Van havaalanında hala düzensizlik devam ettiği için de uçak yolculuğu ile ilgili korkular çoğalıyor tabi.
Uçak yolculuklarında uçuş sırasındaki kuralların kabin görevlileri tarafından uygulamalı bir şekilde anlatılması devri artık sona eriyor. Önümüzde bir ekran açılıyor ve uçuş güvenliği hakkındaki tüm detaylar ekrandan anlatımlı bir şekilde İngilizce ve Türkçe olarak veriliyor. Tabii uçağa binen sadece Kürtçe konuşanların uçuş güvenliği önem arz etmiyor. Uçağın çoğu sadece Kürtçe konuşan olsa da İngilizce ve Türkçe anlayanların tehlike anında yapmaları gerekenleri onlara anlatalım yeter diyorlar herhalde. Neyse bu ülkenin vatandaşlarından önemli bir kısmının konuştuğu bir dilin güvenlik sebebi ile bile önemsenmemesi ve ‘bilinmeyen bir dil’ olması meselesi bu yazının konusu değil.
Bu yazının konusu uçuş anında görsel olarak ekranda beliren ve biz yolcuların daha iyi anlaması için hazırlanmış görsel malzemedeki cinsiyetçilik. Görseli izlerken oradan biz yolculara verilen cinsiyetçi kodlar cidden çok sinir bozucu. Uçuş ile ilgili tüm ‘normal’ bilgilerin gösterildiği kişiler hep erkeklerden oluşuyor. Ayrıca arada yapılmaması gerekenlerin ironik bir şekilde gösterildiği sahnelerde de hep erkekler rol almış. Tehlike anında takılacak maskeyi takan erkek ancak çocuğa nasıl maske takılacağını göstermeye sıra gelince maskeyi takan kadın. Yani baba ve çocuk birlikte yolculuk yapmaz, yapsa da maskeyi takma görevi kadına ait görüşü hemen beliriyor. Uçuş kartını okuyunuz, inceleyiniz diye bir görsel var orada da inceleyen kişi rolündeki bir erkek. Tabi kadın neden incelesin ki, ‘kadın bilmez kocası bilir’ kadının bu bilgiyi öğrenmesine gerek yok ne de olsa yanında hep bir bekçi, koruyan, kollayan, kurtaran erkeği vardır ve olmalıdır. Tehlike anında can yeleklerini de takanlar da erkekler. Emniyet kemeri hakkındaki kurallar da gösterilirken erkekler kullanılmış, kadınlar emniyet kemeri ile ilgili kurallardaki görsellerde var çünkü çocuğa emniyet kemerini takma görevi onlarda olduğu için var. Yalnız seyahat eden bir kadın olamaz, olsa olsa yanında çocuğu vardır ayrıca baba yanlarında olsa bile çocuğun emniyet kemerini takma görevi annenin yine. Uçağı acil boşaltmak gerektiğinde açılan acil çıkış kapılarından aşağı atlayanların hepsi yine erkek. 5 veya 6 kişinin atladığını ve hızlı bir şekilde kayarak uçağı terk eden yolcular gösteriliyor ancak hiç biri kadın değil.
Uçuşla ilgili verilen tüm görsel bilgilendirmelerde başrolde erkeklerin olması ve kadınların sadece çocuklar varsa mevzubahis olmaları kesinlikle bir tesadüf değildir. Toplumsal cinsiyet eşitliğinde bir adım ileri gittiğini iddia eden bu ülkede kadınlar hem havada hem karada ikincil ve çocuk bakıcısı konumundadır.
