Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Taslağı tamamlandı. Telif Yasası olarak adlandırılan 90 maddelik yasanın 51 maddesi değişiyor.

 

Avrupa Birliği (AB) telif hukukuna uyumluluğunun incelenmesi için Avrupa'ya gönderilen tasarı yeni yasama yılında Meclis'e sunulacak. Fransa'da tartışma konusu olan HADOPI yasasını örnek alarak hazırlanan yasa taslağı, cezalardan yeni haklara kadar çok önemli değişiklikler içeriyor.

 

Özellikle internetteki telif ihlalleri için önemli düzenlemeler geliyor. Hak sahipleri meslek birlikleri üzerinden ihlal yapan bireyle dolaylı yollarla muhatap olabilecek. Yasa taslağındaki 73/B maddesi bireysel kullanıcıları kapsıyor.

 

Burada ilgili eserin nereden indirildiği değil hangi İnternet Protokolü (IP) tarafından indirildiği dikkate alınıyor. Buna göre önce hak sahibinden izin almaksızın herhangi bir eseri indiren bireysel kullanıcıların İP adresleri, telif birliklerince, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından akredite edilmiş bir yazılım tarafından tespit edilecek.

 

Telif birliği daha sonra, tespit edilen IP'nin kime ait olduğunu belirlemek için Cumhuriyet Başsavcılığı aracılığıyla TİB'e başvuracak. TİB tarafından tespit edilen kimlik ve iletişim bilgileri de ihtarda bulunmak üzere Bakanlığa bildirilecek.

 

KULLANICI İTİRAZI BAKANLIĞA

Bakanlık ihtarın gönderilmesinden itibaren 6 ay içerisinde ihlal yapan kişilere önce kişilere e-posta yoluyla, sonra da iadeli taahhütlü mektupla ikinci bir ihtar gönderilecek. İkinci ihtardan sonra geçecek 6 ay içerisinde ihlal yapan bireysel kullanıcının itirazını ve ilgili yazışmaları Bakanlık tekrar Cumhuriyet Savcılığı'na gönderecek. İhlal gerçekleştirdiği belirlenen bireysel internet kullanıcıları hakkında Cumhuriyet Savcısı tarafından idari para cezası uygulanacak.

 

Söz konusu idari para cezasının ne kadar olacağı kısmı ise taslakta boş bırakıldı. Miktarı Bakanlar Kurulu belirleyecek.

 

SERVİS SAĞLAYICISINA DA YAPTIRIM VAR

Taslaktaki 73/A maddesi internet sitesi aracılığıyla gerçekleşen ihlallerde koruma tedbirleri ve cezalar başlığını taşıyor. İnternet üzerinden bir hak ihlali yapıldığında 'uyar kaldır' yöntemi gereğince önce internet servis sağlayıcısına uyarı yapılacak. İnternet sağlayıcısı söz konusu ihlalleri en fazla 2 gün gibi kısa sürede gidermediği takdirde ciddi cezalara maruz kalacak. Yani işin bu kısmında muhatap bireysel kullanıcılar değil Türk Telekom, Superonline gibi servis sağlayıcılar olacak. Gerekli önlemi almadıkları takdirde servis sağlayıcıları her bir ihlal için 1000 ile 5000TL arasında idari para cezalarıyla karşı karşıya kalabilecek.

 

Binlerce ihlalin yapıldığı düşünüldüğünde cezanın astronomik rakamlara ulaşacağı belirtiliyor. Yasayla birlikte meslek birlikleri telif birlikleri haline gelecek. Her bir sektörün ortak lisanslama birliği kurulacak. Tarifeyi bu birlik belirleyecek. Telif kavgaları için Telif Hakem Kurulu gelecek.

 

BU HALİYLE UYGULANAMAZ

Yasayı değerlendiren Telif Hakları Uzmanı Avukat Dr. Cahit Suluk, yasayı bu haliyle uygulamanın mümkün olmadığını kaydetti. Hak ihlali tespitinin bilişim teknolojileri firmaları tarafından casus yazılımlar aracılığıyla yapılacağını hatırlatan Suluk, "Bu firmalar, kimin ihlal yaptığını belirlemekle sınırlı kaldığı sürece sorun yok. Ancak bunun dışına çıkılması sorun yaratır. Çünkü firmalar bilgisayara gönderdiği yazılımla sadece IP adresini tespit etmiyor o kişinin banka dahil her türlü işlemini görebiliyor. Anayasal ihlal olan bu durumu kabul etmek mümkün değil" dedi.

 

Suluk, yasanın uygulamaya geçmesiyle birlikte özellikle iş yerleri ve kamuya açık alanlar için önemli bir problemle karşı karşıya kalınabileceğine işaret etti. Suluk, "Örneğin misafir kullanıcı hiçbir zaman mazeret olarak kabul edilmeyecek. O nedenle firmalar bu noktada çok ciddi önlem almak zorunda. Aksi halde ciddi cezalar alabilir. Anayasal hakkın ihlal edildiği gerekçesiyle özellikle Anonymous Grubu'nun düzenlemeye şiddetle karşı çıkacağını düşünüyorum" diye konuştu.

 

ABONELİKLER İPTAL EDİLİYOR

Fransa'da Sarkozy yasası olarak bilinen 'HADOPI' yasa tasarısı Fransa Senatosu tarafından kabul edilmiş ancak 10 Haziran 2009'da Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmişti. Yapılan bazı değişikliklerle HADOPI 2 adını alan yasa tasarısı 15 Eylül 2009'da Fransız Meclisi'nin olağanüstü oturumunda tekrar oylandı ve 225'e karşı 285 oyla kabul edildi. Uygulamaya geçen yasaya göre internetten müzik ve film indiren kullanıcılar tespit edildikten sonra iki kez elektronik posta yoluyla uyarılıyor.

 

Eğer kullanıcı bu uyarıları ciddiye almazsa internet abonelikleri mahkeme kararıyla iki aydan 1 yıla kadar iptal ediliyor. Benzer uygulamalar, Avrupa'nın diğer ülkelerinde de görmek mümkün. Örneğin Almanya'da indirilen veya yüklenen dosya sayısına göre ceza veriliyor. İtalya'da 2004'te yürürlüğe giren İtalyan Ceza Kanunu'na göre, kanuna aykırı müzik dosyalarının indirilmesine 154 euro idari para cezası veriliyor. Ticari kazanç olmadan kanuna aykırı yüklemede, ceza 2 bin 65 euroya kadar çıkıyor.

 

MEVCUT YASA SUÇ SAYMIYOR

Dünyada korsan indirmelerin en çok olduğu ülkelerden birisi Türkiye. Örneğin Almanya'da toplanan yıllık telif miktarı 1,2 milyar euro. Türkiye'de ise 30milyon euro.Mevcut yasaya göre Türkiye'de internetten herhangi bir veri indirmek suç değil. Yeni yasada tüm bunların bir sisteme oturtulması amaçlanıyor.