Serdar Korucu / Agos
Cumhuriyetin ilk yıllarında müzeye dönüştürülen Anadolu’nun köklü Hıristiyanlık tarihinin mirası kiliseler AK Parti hükümeti ile yeniden gündemde.
Önce 2011 yılında 7. konsülün toplandığı, İznik’teki Ayasofya Kilisesi restore edilerek camiye çevrildi. Ardındansa sıranın diğerlerine geleceğine yönelik açıklamalar yapıldı.
İlk açıklama, 23 Temmuz 2012’de Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’tan geldi. Arınç, İznik’teki Ayasofya’nın ardından cami olarak ibadete açılacak olan bir sonraki kilisenin Trabzon’daki Ayasofya olacağını duyurdu.
Ardındansa Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, Trabzon’daki Ayasofya’nın yakında cami olacağını söyledi, Ekümenik Patrik Bartholomeos’un daha birkaç ay önce, Ağustos ayındaki ziyaretinde “Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesine ihtiyaç duyulduğunu düşünmüyorum. Ayasofya Kilisesi’nin müze olarak kalmasından yanayız” demesine rağmen...
Tartışmaların odağındaki Ayasofya Kilisesi bugün müze olarak açık ama 1964 yılında yapılan restorasyon sonrasında fresklerle ilgili duvarlarına yerleştirilen açıklamalar Hıristiyan inancı açısından hatalarla dolu. İşte bunlardan bazıları:
Tabelanın İngilizce bölümünde Hıristiyan inancına uygun olarak “Jesus Christ” yani “Mesih İsa” ifadesi kullanılırken, Türkçe çeviride “Hz. İsa” deniliyor. Buna benzer bir başka tercüme hatası Meryem Ana için de geçerli. “Virgin Mary” yani “Bakire Meryem” yazan tabelanın Türkçe bölümü “Hz. Meryem” olarak çevrilmiş durumda. Yani tabelalar sadece Türkçe’ye çevrilmiyor, aynı zamanda “Müslümanca”ya tercüme ediliyor. Müze görevlilerinin bu durumla ilgili açıklaması ise şöyle: Halk anlasın diye böyle yazılmıştır!
Dört Aziz: Sabas, Entini, Yutimison, Theodasyos
Bizans İmparatorluğu döneminden kalma bir Rum Ortodoks Kilisesi olan Ayasofya’daki fresklerde yer alan azizlerin isimleri ise Türkçe’ye İngilizce’den okunduğu gibim tercüme ediliyor. Yunanca orijinali “Antonius” yerine “Entini” yazılması gibi. Tabi bu durum Trabzon için şaşırtıcı olmasa gerek, Sümela Manastırı nedeniyle en turistik merkezlerden Maçka ilçesinin ortasında yer alan mekanlardan birinin adı hala “Törkiş fest fuud cafe”yken…
Hz. İsa öldükten sonra yüzüne bir havlu koyuyorlar ve havluda Hz. İsa’nın sureti çıkıyor.
Tabelalardaki bir başka hata en bilinen Hıristiyan anlatılarından birinde. İnanışa göre Mesih İsa’nın çarmıha gerildikten sonra sarıldığı kefende sureti çıkar. Yıllar yılı tartışılan İtalya’daki Torino kefeni de bu anlatıya dayanır. Ancak Trabzon Ayasofyası’ndaki tabelada yine İngilizce’de doğru olarak “kefen” kelimesi kullanılsa da Türkçe’ye her nedense “havlu” diye çevrilmiş durumda.
Havariler heyeti, Hz. İsa dostlarına mezhebini bütün dünyaya vaiz etmelerini söylüyor.
Ve son olarak bir başka tabela ne Hıristiyan ne de İslam inancı ile örtüşüyor. Tabelaya göre “Havariler heyeti, Hz. İsa dostlarına mezhebini bütün dünyaya vaiz etmelerini söylüyor.” Ancak her iki inanca göre de Hıristiyanlık bir mezhep değil din.
