'Fransız kalmak…' kimileri bu deyimin, ekmek bulamayan halkına ‘o zaman pasta yesinler’ diyen Fransız kraliçesi Marie Antoinette’nin tavrı yüzünden söylendiğini iddia ediyor.

Yaygın olan görüşse deyimin Türkiye sosyalist hareketinin liderlerinden Hikmet Kıvılcımlı tarafından geliştirildiği yönünde.

Kıvılcımlı, Marksizm’i anlatırken Karl Marx’ın ‘üç kaynak’ olarak gösterdiği İngiliz ekonomi politiği, Fransız sosyalizmi ile Alman felsefesi üzerinde dururdu.

Kıvılcımlı, teorinin önemi ve pratiğin gereğini vurgulayarak bunlardan birini veya diğerini savsaklayan çeşitli sol çevreleri eleştirirdi.

Bu süreçte Marx’ın zamanındaki hareketlerden örnekler verirken devrimci “pratiğe önem vermek ve teoriyi ihmal etmek, sırt çevirmek” anlamında “Fransızca konuşmak”; “kurama önem vermek, kuramla ilgilenmek” anlamında da “Almanca konuşmak” ifadelerini kullanırdı.

Daha sonra Dev-Genç'liler, Dr. Kıvılcımlı’nın pratiğe öncelik ve önem vermek, teoriye aldırış etmemek anlamında kullandığı “Fransızca konuşmak” ve teoriye önem vermek, özen göstermek anlamında kullandığı “Almanca konuşmak” sözlerinden hareketle “bir konuyu teorisiyle bilmemek” anlamında “Fransız olmak” / “Fransız kalmak” deyimini türettiler. Zaman içinde bu, Türkçe’ye yerleşti ve en son Türkiye başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dün Strasbourg’ta Avrupa Konseyi’ndeki konuşmasında gündeme geldi.

HAYATI İŞKENCE VE HAPİSLERDE GEÇTİ

Kıvılcımlı hayatı boyunca bir çok kez hapis cezasına ve işkenceye maruz kaldı. İlk olarak 1925'de İstiklal Mahkemelerince yargılandı. 1938 yılında Nazım Hikmet'le beraber yargılandıkları Donanma Davası sonucunda 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 1954'da Vatan Partisini, 1968'de İşsizlik ve Pahalılıkla Savaş Derneği'ni kurdu.

Yaptığı bir çok Marx, Engels ve Lenin çevirilerini 1965 yılında kurduğu Tarihsel Maddecilik Yayınları'ndan yayımladı.

12 Mart 1971 darbesinde ağır hasta olduğu için arandığı halde yurtdışına çıkmak zorunda kaldı. 11 Ekim 1971'de Belgrad'da öldü.

Kürt meselesi konusundaki çıkışlarıyla geleneksel Türk solundan ayrılan Dr. Hikmet Kıvılcımlı'nın Bilimsel Sosyalizmin Doğuşu, Türkiye İşçi Sınıfının Sosyal Varlığı, Dinin Türk Toplumuna Etkileri, Metafizik Sosyolojiler, Marksizm Kalpazanları Kimlerdir?, 27 Mayıs ve Yön Hareketinin Sınıfsal Eleştirisi gibi kitapları da bulunuyor.

ANF