TSK tarafından Uludere’de 35 köylünün öldürülmesinin ardından siyaset arenası ateş gibi kaynıyor. Bugün tüm partiler grup toplantılarında olayla ilgili sert çıkışlar yaptı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın sert çıkışına BDP cephesinden de aynı sertlikle cevap geldi.

SİZİ DIŞLAMIYORUZ MESAJI

Böylesine gergin bir atmosferde gözlerden kaçan bir ziyaret vardı. O da Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Başkanı Osman Baydemir'in Çankaya Köşkü'ne olan ziyaretiydi. Ziyaret her ne kadar daha önceden belirlenmiş ve Diyarbakır Surları'yla ilgili bir proje kapsamında yapılıyor olsa da zamanlama çok daha önemliydi.

ZİYARET SONRASI BAYDEMİR'DEN AÇIKLAMA

Osman Baydemir, bir gazetecinin, Uludere'deki olayın görüşmede gündeme gelip gelmediğini sorması üzerine, ''Güncel ve ülkenin en önemli problemine ilişkin de çok kısa bir şekilde görüş alışverişinde bulunma imkanı buldum'' ifadesini kullandı.

'CAMLAR KIRILSIN AMA CANLAR TOPRAĞA DÜŞMESİN'

"Bu ülkenin tek bir canını bu ülkenin bütün camlarına tercih etmemiz gerekiyor" diyen Baydemir, "Varsın bütün camlar kırılsın ama tek bir can toprağa düşmesin" diye konuştu.

BAYDEMİR'DEN GÜL'E 21 TALEP


Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir, Diyarbakır Surları’nın onarımı başta olmak üzere pek çok konu için Çankaya Köşkü’ne çıkarak Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile görüştü. Gül’e Surların restorasyonu dahil 21 talep sunan Baydemir, destek verilmesi halinde sorumluluğu üstlenmeye hazır olduklarını da söyledi.

Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir, beraberinde Genel Sekreter Abdullah Sevinç, İmar ve Şehircilik Daire Başkanı Murat Alökmen ve KUDEB (Koruma, Uygulama, Denetim Bürosu) Müdürü Orhan Balsak’la birlikte Diyarbakır Surları için Çankaya Köşkü’ne çıktı.

Baydemir, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e Diyarbakır’ın 1939 yılında havadan çekilmiş bir fotoğrafını armağan etti. Yaklaşık bir saat süren görüşmede Baydemir “Diyarbakır Kalesi – Tespitler ve Çözüm Önerileri” başlıklı bir sunum yaptı. Cumhurbaşkanı Gül’ün sunumla ilgili sorular yönelttiği görüşmede Baydemir, 5 bin yıl önce Hurriler tarafından yapıldığı tahmin edilen Diyarbakır Surları’nın 1700 yıl önce Roma İmparatoru II. Constantius tarafından onarıldığını söyledi. Surlarda kentte varlığını sürdürmüş otuza yakın uygarlığın izlerinin bulunduğunu belirten Baydemir, ünlü arkeolog Albert Gabriel tarafından Açık Hava Yazıtlar Müzesi olarak nitelendirildiğini hatırlattı. İç Kale’deki Amida Höyük’ün, kentin ilk kurulduğu nokta özelliğini taşıdığını ve araştırmalara göre kentin tarihinin 8 bin yıl olduğunu gösterdiğini anlatan Baydemir, 5.7 kilometre uzunluğundaki Surların 82 burca sahip olduğunu belirtti.

İçkale’de Arkeopark yapılıyor

Kültür Bakanlığı’nın İç Kale Kültür Turizm Merkezi Projesi’ni başlattığını, cezaevi binasının Müze Eser Deposu ve Laboratuarı, Saint George Kilisesi’nin Sanat Galerisi, tarihi binaların Arkeoloji Müzesi ve Valilik Makamı, eski Garnizon Komutanlığı binasına da Müze kafeteryası olarak işlevlendirme çalışmasının sürdüğünü anlatan Baydemir İç Kale’nin geri kalan kısmında yer alan mahalledeki 352 adet yapının Büyükşehir Belediyesi, Sur Belediyesi ve TOKİ tarafından yıkılarak “Arkeopark” olarak düzenleneceğini bildirdi.

Suriçi’ndeki diğer bölümlerin ise 1980’lı yıllarla birlikte bozulduğunu, özellikle 1990’lardaki zorunlu göçle birlikte bu bölgedeki tarihi mekanların olumsuz etkilendiğini anlatan Baydemir, bu etkiyi azaltmak veya ortadan kaldırmak için yapılan çalışmaları şöyle özetledi.

Koruma Amaçlı İmar Planı yapıldı

Suriçi 1988 yılında 1. Derece “Kentsel Sit Alanı” ilan edildiğini, 1990 yılında ise Koruma Amaçlı İmar Planı hazırlandığını ve planın 1992’de Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından onaylanıp uygulanmaya başlandığını anlatan Baydemir, “Ancak bu Koruma Planı Suriçi’ni korumamış ve yetersiz kalmıştır. Büyükşehir Belediyesi Meclis Kararı ile 2008 yılında bu planı askıya almış ve yeni Koruma Amaçlı İmar Planı hazırlanmıştır. Katılımcı bir tarzda hazırlanan Plan tamamlanmış ve Koruma Bölge Kurulu’nun onayına sunulmuştur” dedi.

Sur diplerinin temizlenmesi

2002 yılında Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi adeta bir rüya olarak görülen sur dipleri boşaltma çalışmasını başlattığını 3,5 kilometrelik uzunluktaki ve 123.570 metrekarelik alanda 500 adet işyeri ile 10 adet konutun yıkıldığını anlatan Baydemir, Surları koruma bandının çevre düzenlemesinin yapıldığını belirtti.

Sur etrafı boşaltma projesinin devamında Mardinkapı-Saraykapı arasındaki alanda devam ettiğini bu kapsamda 2007’de surlara bitişik 1.5 kilometrelik bütün yapıların kamulaştırma ve yıkım çalışmalarının tamamlandığını anlatan Baydemir alandaki peyzaj uygulamalarının sürdüğünü belirtti. Baydemir, bu çalışmalarının Tarihi Kentler Birliği tarafından da ödüllendirildiğini anımsattı.

Hayata geçirilen projeler

Baydemir, tarihi yapıları görünür kılmak ve geleceğe taşımak için yürüttükleri çalışmalar hakkında da bilgi verdi. 2007’de Melikahmed Caddesi Renovasyon Projesi, 2008’de Gazi Caddesi ve Yenikapı Renovasyonu Projesi, 2009’da Dağkapı Meydan Düzenlemesi çalışmalarının tamamlandığını belirten Baydemir, 2009’da tarihi Ongözlü Köprü’yü trafiğe kapatarak, trafik yükünü üstlenmesi için Mervani Köprüsü’nü inşa ettiklerini anlattı. 2011’de Surp Giragos Kilisesi Restorasyon Projesi’ni hayata geçirdiklerini belirten Baydemir, tarihi Cemilpaşa Konağı’nı da restore ederek Kent Müzesi haline getirme çalışmalarının devam ettiğini kaydetti.

Dicle Vadisi Projesi çalışmaları

Surların siluetini etkileyen ve bütün Diyarbakır için önemli bir peyzaj alanı olduğu için Büyükşehir Belediyesi olarak Dicle Vadisi Projesi hazırladıklarını belirten Baydemir, proje ile Diyarbakır’ı bölgesel bir spor merkezi haline dönüştürmek ve kentin kültürel, sosyal kalkınmasında sporu ve rekreasyonu ön plana çıkarmayı hedeflediklerini söyledi. Proje kapsamında 1. Etap olarak sınıflandırdıkları alanda; Amfi tiyatro, Kültür yolu, Kafe restoran ve Fiskaya Şelalesini canlandırma projesinin uygulamalarını hazırladıklarını arazilerin büyük bölümünün kamulaştırmasını gerçekleştirdiklerini Fiskaya Şelalesi, kafe göletin yapım işine başladıklarını anlattı. Baydemir, 1. Etabın ikinci aşaması olan Kültür Yolu ve Amfi Tiyatro kısmının 2012 yılında yapımına başlanacağını bildirdi.

21 adet burç ağır tahribat gördü

Baydemir Diyarbakır Kalesi ve Surları’nun bugünkü durumu ile ilgili olarak da Cumhurbaşkanı’na bilgi verdi. 21 adet burcun ağır tahribat gördüğünü 50 adet burcun içlerinin moloz ve hafriyat dolu olduğunu, dört adet burçta da kahve, depo ve kafeterya olarak kullanıldığını burçları birbirine bağlayan surlarda da tahribatlar olduğunu ve kesintisiz yürüme olanağı bulunmadığına dikkat çekti.

Değerleri üzerinden yükselen Diyarbakır

Baydemir sunuşunun sonuç, öneri ve talepler bölümünde de Diyarbakır’ın sahip olduğu tarihi ve kültürel değerler açısından büyük bir turizm potansiyeli taşıdığına dikkat çekti. Büyükşehir Belediyesi’nin vizyonunu “Diyarbakır’ın kültürel-tarihi ve doğal varlıkları üzerinde yükselen, yerel değerleri evrenselleştiren ve evrensel değerleri kente katabilen bir belediye” olarak belirlediklerini vurgulayan Baydemir, bu vizyonuna uygun olarak kendi kısıtlı ekonomik kaynakları ile kentin tarihi ve kültürel değerlerini korumak açısından önemli uygulamalar gerçekleştirdiklerini söyledi.

Eylem planı oluşturulmalı

Ancak arzulanan hedefe ulaşmak için büyük ekonomik kaynaklar ve kurumlar arası koordinasyon gerektiğini ifade eden Baydemir, “Önümüzdeki süreçte yapılacak çalışmalar için bir eylem planı oluşturularak faaliyetlerin belirlenmesi, sorumlulukların tanımlanması ve çalışma programlarının ortaklaştırılması, aksamalar yaşanan kısımlarda ise proje bazlı yetki ve ekonomik kaynakların yerel yönetimlere aktarılması gerektiğini” vurguladı.

Koordinasyon şeması önerisi

Baydemir hedeflerin hayata geçirilmesi, takibi ve eşgüdümü için bir organizasyon ve eşgüdüm şemasına da ihtiyaç olduğunu belirterek bu organizasyon şemasının temel amacının oluşturulacak 3 yıllık Acil Eylem Planı’nın finans boyutunu oluşturmak, uygulayıcı kurum ve kuruluşların yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesine katkı sunmak olarak açıkladı.

Onaran tarihte saygın olarak anılır

“Diyarbakır kalesi bir savunma yapısı olmakla birlikte aynı zamanda büyük bir sanat eseridir” diyen Baydemir, Dünyadaki kale yapılarından farklı olarak günümüze kadar kütlesel olarak yapısını koruduğunu vurguladı. 5 bin yıl önce yapılan ve 1700 yıl önce de köklü bir onarımdan geçirilen Surların 21. yüzyılda turizm için, ekonomik ve sosyal kalkınma için, insanlık ailesinin ortak değerini korumak için restore edilerek gelecek nesillere taşımanın bir zorunluluk olduğunu kaydetti. Surların restore edilerek gelecek kuşaklara aktarılmasının herkesin “ortak ödevi” olduğunu ifade eden Baydemir, bu sürecin başarıyla gerçekleşmesine katkı sunan herkesin tarihte saygın bir şekilde anılacağını söyledi.

Destek olunursa sorumluluğu üstleniriz

Suriçi bölgesinin ve Surların kent-kimlik, insan-mekan odaklı korunması, geliştirilmesi projesinde her türlü işbirliğine paydaşlığa açık olduklarını da belirten Baydemir, “Gerekli destek ve finansman sağlandığında tüm sorumluluğu üstlenebileceğimizi vurgulamak isteriz” diye konuştu. Baydemir son olarak restore edilmiş Surlar’ın, rehabilite edilmiş ve açık hava müzesine dönüştürülmüş Suriçi bölgesinin Diyarbakır’ın ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkı sunacağını, gelişecek turizm potansiyelinin ülke barışına ve önyargıların ortadan kaldırılmasına büyük katkıları olacağını sözlerine ekledi.

Baydemir’in 21 talebi

Diyarbakır Kalesi ve Suriçi’ni korumaya dönük olarak yapılması gerekenlerle ile kentin turizm potansiyelini ortaya çıkaracak, ekonomik ve sosyal kalkınmaya katkı sunacak öneri ve taleplerini 21 madde halinde şu şekilde sıraladı:

1- Diyarbakır Surları ve Suriçi’nin Koruma Amaçlı İmar Planı doğrultusunda bütünlüklü restorasyon ve 3 Yıllık Acil Eylem Planı’nın hazırlanması;

2- Kültür Bakanlığı tarafından 2013 yılının “Diyarbakır Surları Yılı” ilan edilip ulusal ve uluslar arası tanıtım sürecini başlatması;

3- Ağır tahribat görmüş 21 adet burç bütünlüklü bir program dahilinde acilen restore edilmesi; 50 adet burcun içleri hafriyat ve molozlardan temizlenmesi; Temizlik işlemi Koruma Kurulu kararı ile Müze Müdürlüğü denetiminde yapılması sağlanması; Temizlik sonrası yeniden kirlenmesini ve işgalini önlemek amacıyla kırık kapıların bir an önce onarılması; Kahve, kafeterya gibi amaçlarla işgal edilen burçlar tahliye edilmesi; Burçlar arasındaki sur bağlantılarının onarımının yapılması; Onarım, temizlik ve tahliye işlemi bir program dahilinde yürütülmesi;

4- Suriçine yönelik geliştirilecek bütün projelerde merkezi-yerel yönetimlerin koordinasyonu sağlanması;

5- Mülkiyeti vakıflara ait olan anıtsal yapıların çevresinde bulunan yüksek katlı yapıların vakıflar tarafından kamulaştırılarak temizlenmesi;

6- Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından restore edilen Ulu Camiinin önündeki Celal Güzelses Yeraltı Çarşısı’nın caminin siluetini bozduğu gerekçesiyle yıkılması. Ulu Cami restorasyon programına çarşının yıkımı projesinin eklenmesi. Büyükşehir Belediyesi buradaki 10 adet mülkiyetini bila bedelle yıktıracaktır. Çarşı alanı caminin peyzaj alanı olarak düzenlenmesi;

7- Mülkiyeti vakıflara ait olan Çiftehan’ın acilen projesi hazırlanıp restore edilmesi;

8- Suriçi’nde bulunan tescilli sivil mimari yapıların restorasyonu için merkez-yerel yönetimler ortak çalışma yürütmesinin sağlanması;

9- Sur içindeki 1531 adet yüksek katlı yapı Büyükşehir Belediyesi ve TOKİ tarafından ortak proje ile ele alınarak öncelikle kamulaştırılması ve Suriçi’nin dokusuna uygun hale getirilmelsi; (Mardin kent merkezindeki kentsel SİT alanında olduğu gibi).

10- Sur koruma bandında bulunan Şehitlik Mahallesi Benusen Vadisi’ndeki 1160 adet gecekondu yine TOKİ ile birlikte kamulaştırılarak peyzaj düzenlenmesinin yapılması;

11- Sur içinde bulunan tescilli 345 adet tescilli sivil mimari yapının restorasyonu Kültür ve Turizm Bakanlığı, Büyükşehir Belediyesi ve Sur Belediyesi ile birlikte projelendirilerek uygulanması;

12- Surlarla bütünlük oluşturan Dicle Vadi Projesi’nin en önemli ayağı olan su tutma işleminin gerçekleştirilmesi için DSİ Genel Müdürlüğü tarafından Dicle Nehri üzerinde iki adet regülatörün yapılmasının sağlanması;

13- Dicle Vadi Projesi kapsamında öngörülen Su Sporları Tesisleri, Botanik Park ve Üniversite Çarşı ve Göleti, Dicle Üniversitesi mülkiyetinde olup söz konusu projelerin üniversite tarafından yapılması ya da yapımı için arazi mülkiyetinin Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmesinin sağlanması;

14- Diyarbakır’ın Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2010-2023 Stratejik Planı’na Kültür ve Marka Şehirler Listesi, İnanç Koridoru Turizmi ve Termal Turizm şehirleri listesine alınması;

15- Kentimizde bulunan tarihi ve tescilli bir yapının Cumhurbaşkanlığı tarafından kamulaştırılarak restore edilmesi;

16- Kısa vadede mevcut Askeri Havaalanı’nın uluslar arası trafiğe açılması, orta vadede uluslar arası sivil havalimanı Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılması;

17- Yapımına başlanan Çevre Yolu’nun Elazığ-Silvan, Silvan-Mardin bölümü Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından programa alınması;

18- Karayolları Genel Müdürlüğü’nün otoban güzergahını Diyarbakır’a ulaştırılmasının sağlanması;

19- Devlet Demir Yolları tarafından planlanan Hızlı Tren Projesi’nin yapım çalışmasının hızlandırılması;

20- Otel yapımında teşviklerin geliştirilmesi;

21- Dicle Üniversitesi bünyesinde Turizm ve Otelcilik Yüksek Okulu ile Mimarlık Fakültesi bünyesinde Restorasyon Ana Bilim Dalı’nın kurulmasının sağlanması şeklindedir. (ANF)