Milliyet'ten Mert İnan'ın paket sularla ilgili "Yüzlerce kat fazla çıktı… Duş bile alınmaz! Resmen zehir" başlıklı haberine 2 farklı açıklama geldi.

MİLLİYET'İN HABERİ NEYDİ?

Bursa Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nden 4 akademisyenin gerçekleştirdiği analiz çalışması kapsamında 43 farklı markanın içme suyu örneği üzerinde 16 farklı ağır metalin analiz işlemi gerçekleştirildi. Analizler 250 ml’lik plastik ambalajlı su örneğine yapıldı.

Milliyet'ten Mert İnan'ın "Yüzlerce kat fazla çıktı… Duş bile alınmaz! Resmen zehir" başlıklı haberine göre, su örnekleri içerisinde tespit edilen en yüksek ağır metal konsantrasyonları, baryum, kurşun, stronsiyum oldu. Sularda en yüksek oran olarak baryumda 366.08, kurşunda 0,80 ve stronsiyumda ise 6,01 ppB oranları ölçüldü. İçme suyu yoluyla maruz kalma dozunun baryum için en fazla 0,004, kurşun için 0,029 ve stronisyum için de 0,0012 mikrogram olduğu belirlendi.

Araştırmada, kurşun oranlarının ambalajlı içme sularında yetişkinler için 10-6'yı aşan kanserojen indeks aralığı sergilediğine vurgu yapılarak, "Ambalajlı içme suyu tüketmenin Pb(kurşun) seviyesine göre kanserojen risk oluşturduğu gözlenmektedir. Toplum sağlığının korunması açısından uygun kontrol tedbirlerinin alınması gerekmektedir. Sularda As, Pb, Mn, Cd, Cu, Hg Cr gibi ağır metallerin bulunması ciltte incelme, böbrek hasarı, karaciğer sirozu, sinir sisteminde ileti bozuklukları, gibi sorunlara yol açabilmektedir. Toplumun bir bölümünün, su ihtiyacını sağlıklı olduğuna güvenemediği için musluk suyu yerine ambalajlı sulardan karşıladığı bir gerçektir. Ambalajlanarak tüketime sunulan doğal kaynak suları ve içme sularının bakteri içermemesi kadar ağır metal bulunma durumu ve konsantrasyonu da önem arz etmektedir" ifadelerine yer verildi.

Kimya Mühendisleri Odası Başkanı Dr. Ali Uğurlu, "Tespit edilen en yüksek baryum oranı korkutucu. Kurşun miktarı 0.010'un altında olması gerek ancak 8 katı çıkmış. Araştırma sonuçlarına göre bazı içme suları dördüncü derece su kalitesinde. Böyle bir ürün ancak banyoda kullanılır. Baryum (Ba), kurşun (Pb) ve stronsiyum (Sr) ağır metallerdir. Bu ağır metallarin kansorejen etkileri var. Bazı organlarda birikme, mutasyon, dejenerasyon etkileri söz konusu olabilir. Çünkü bu metaller vücutta birikme yapabiliyor. Ambalajlı su sektöründe korkunç derece denetimsizlik var. Standart dışı firmaların ruhsatları iptal edilmeli" ifadelerini kullandı.

ÇEVRESEL FAKTÖRLER

Araştırmada, şu bilgilere yer verildi: "Sudaki kirliliğin çoğu kimyasal kaynaklı. Sanayi atıkları, tarımsal ilaç atıkları, petrol su kimyasında önemli değişiklikler yapmaktadır Ayrıca doğal sular, mineral, cevher ve kayaçlarda etkileşim yoluyla ayrışmalara ve bu şekilde metallerin suya karışmasına sebep olabilirler. İçme suları da bu kaynaklardan temin edildiğinden kimyasal bileşimleri sürekli değişir."

SAĞLIK BAKANLIĞI AÇIKLAMASI

Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmış tüm su  markalarının piyasa ve imalathane denetimlerinde alınan son üç yıllık verilerin  incelendiği ve 41 bin 458 analizin tamamının kurşun ve baryum parametreleri  açısından mevzuat limitlerine uygun olduğunun tespit edildiği bildirildi.

Bakanlık, üretim izni verilen ve denetimleri yapılan ambalajlı suların güvenli şekilde tüketebileceğini duyurdu.

Sağlık Bakanlığından, bazı basın yayın organlarında yer alan  "Ambalajlı sularda kurşun riski" başlığıyla yer alan haberlere ilişkin yazılı açıklama yapıldı.

Türkiye'de ambalajlanarak piyasada satışa sunulan suların, kaynak ve  içme suları ile doğal mineralli sular şeklinde sınıflandırıldığı belirtilen  açıklamada, Avrupa Birliğine üyelik süreci ile tüm kurumlarda olduğu gibi Sağlık  Bakanlığında da mevzuatta uyumlaştırma çalışmaları başlatılarak gerekli  yönetmeliklerin hazırlandığı belirtildi.

Ambalajlı suların, söz konusu yönetmelik hükümleri doğrultusunda,  tesis ve üretim izni olmak üzere iki aşamalı süreci içeren prosedür çerçevesinde  ruhsatlandırıldığının vurgulandığı açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Bu süreç içerisinde suyun hem kaynağından hem de üretim yerinden su  numuneleri alınarak adı geçen mevzuatta belirtilen kimyasal, fiziksel,  mikrobiyolojik ve radyoaktivite parametreleri yönünden Bakanlıkça yetki verilen  laboratuvarlarda analizleri yapılmaktadır.  Bu analizlere arsenik, kurşun, cıva,  kadmiyum, baryum ve bakır gibi ağır metal parametreleri de dahildir. Analiz  sonuçları adı geçen yönetmeliklerde belirtilen sınır değerlere uygun olmayan  hiçbir suya üretim izni verilmemektedir."

SINIR DEĞERLER AB ÜLKELERİYLE AYNI

Bu yönetmeliklerin AB üyesi ülkelerde uygulanan direktiflere göre  uyumlaştırıldığı ve bu ülkelerde uygulanmakta olan sınır değerlerin Türkiye'de de  aynı şekilde uygulandığına işaret edilen açıklamada, şu değerlendirmede  bulunuldu:

"Stronsiyum adı geçen direktiflerde izlenmesi gereken zorunlu  parametreler arasında yer almadığından ülkemiz mevzuatında bulunmamaktadır.  Bakanlığımız tarafından ruhsatlandırılmış olan tüm su markalarının gerek piyasa  denetimlerinde alınan, gerekse imalathane denetimlerinde alınan son 3 yıllık  (01.01.2016 -10.01.2019) veriler incelenmiş, yapılan 41 bin 458 analizin  tamamının kurşun ve baryum parametreleri açısından mevzuat limitlerine (Kurşun 10  µg/L, Baryum 1000 µg/L) uygun olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu haberlerde  ölçüldüğü belirtilen baryum ve kurşun değerleri, mevzuat limitleri içerisinde  olup denetleme ve kontrol süreçleri Bakanlığımız tarafından hassasiyetle takip  edilmektedir. Vatandaşlarımız, Bakanlığımız tarafından üretim izni verilen ve  denetimleri yapılan ambalajlı suları güvenli şekilde tüketebilir."

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ AÇIKLAMASI

Bursa Teknik Üniversitesi Kamuoyu Açıklaması: “Ambalajlı İçme Suyu Örneklerinde Ağır Metal Analizi ve Risk Değerlendirmesi”

Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Çevre Mühendisliği bünyesinde yapılan “Ambalajlı İçme Suyu Örneklerinde Ağır Metal Analizi ve Risk Değerlendirmesi” konulu araştırma sonucunda ortaya çıkan bilimsel değerlendirmelerin üniversitemiz dışındaki kaynaklarca yanlış yorumlanması sonucunda bazı basın yayın kuruluşlarında 10.01.2019 Perşembe günü yer alan haber içeriklerinin gerçeği yansıtmadığı görülmüş olup aşağıdaki açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.

BTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü akademisyenleri Doç. Dr. Perihan Binnur Kurt Karakuş ve Dr. Öğr. Üyesi Aşkın Birgül tarafından yürütülen analiz çalışmalarından elde edilen sonuçlar çeşitli sağlık ve çevre kuruluşları sınırlarına göre karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Yukarıdaki tabloya göre şişe ambalajlı sulardan ölçülen değerler kabul edilebilir limitlerin çok altındadır. Ek olarak, ilgili gazete haberinde belirtilen “kurşun miktarının limit değerlerin 8 kat üzerinde olduğu” şeklindeki ifade, ppm (mg/L) birim sistemi ile ppb (μg/L) birim sistemi arasındaki farkın gazete haberinde yanlış yorumlanmasından kaynaklanmıştır. Diğer yandan çalışmada bir insan ömrü boyunca bu değerlerden dolayı maruz kalabileceği risk değerlendirmesi ortalama bir insan ömrü üzerinden gerçekleştirilmiştir. (Hesaplamalarda elde edilen risk faktörü 2,1x10-4 olup, EPA’nın risk oluşma ihtimalini öngördüğü değer ise 10-6 dır).

Sonuç olarak, araştırmaya konu olan ambalajlı içme sularında ağır metal içeriği bakımından içilmeye engel teşkil edici bir durum mevcut değildir. Sağlık Bakanlığınca yapılan açıklamada da söz konusu haberlerde ölçüldüğü belirtilen baryum ve kurşun değerlerinin mevzuat limitleri içerisinde olduğu teyit edilmiştir. Bursa Teknik Üniversitesi olarak çevre ve insan sağlığına yönelik yüksek sorumluluk bilinci ile gelişmiş cihazlara sahip tam donanımlı araştırma laboratuvarlarımızda gerçekleştirdiğimiz bu ve benzeri bilimsel çalışma sonuçlarının olumsuz değerler içermesi durumunda ilgili resmi makamlar ve kamuoyu ile paylaşılacağının bilinmesini arz ederiz.