Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın geçen ay ziyaret ettiği Sudan, Mısır Büyükelçisi Abdül Mahmud Abdül Halim'i Hartum'a çağırdı. Sudan Dışişleri Bakanlığı kararın gerekçesini açıklamazken, Büyükelçinin Hartum'da ne kadar kalacağı da bilinmiyor. Mısır Dışişleri Bakanlığı ise şimdilik gerekli adımları atmak için gelişmeleri değerlendirdiğini bildirmekle yetindi. İki ülke arasındaki ilişkiler, Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'in geçen yıl Mısır'ın istihbarat servislerini, ülkesinin Darfur gibi çatışmalı bölgelerinde orduya karşı savaşan muhalifleri desteklemekle suçlamasından bu yana kötüye gidiyordu. İlişkileri düzeltmeye yönelik diplomatik çabalar da vardı. Ancak özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Aralık ayı sonunda Sudan'a yaptığı ziyaret ve bu ziyaret sırasında Kızıldeniz'de Mısır kıyılarına yakın Sevakin Adası'nın Türkiye'ye tahsis edilerek aslına uygun yeniden inşasıyla ilgili bir anlaşma imzalanması üzerine gerginlik iyice artmaya başladı. 'TÜRK ÇILGINLIĞI VE İRAN KOMPLOSU' Mısır medyası, iki ülke arasında varılan anlaşmanın amacının adada bir donanma üssü kurulması ve "Mısır Devlet Başkanı Abdül Fettah el-Sisi'nin devrilmesi" olduğu iddialarına yer verdi. Kahire'de yayımlanan El Watan gazetesi, "Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir dolar karşılığında ateşle oynuyor. Sudan, Türk çılgınlığı ve İran komplosunun, Etiyopya'nın Mısır'ı susuz bırakma ve Katar'ın Mısır'ı mali olarak çökertme planlarının gölgesinde, tarih ve coğrafya yasalarını ihlal ederek Mısır'a karşı saf tutuyor" yorumunu yaptı. Katar Genelkurmay Başkanı'nın Cumhurbaşkanı Erdoğan ile aynı tarihte Hartum'u ziyaret etmiş olması da Mısır medyasında, Kahire'ye karşı kurulduğu iddia edilen komploya kanıt olarak gösterilmişti. Mısır ile Türkiye arasındaki ilişkiler de, Mısır ordusunun 2013'te Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'yi devirmesinden bu yana gergin. Mursi'nin mensubu olduğu Müslüman Kardeşler örgütünün faaliyetleri Mısır'da yasaklandı. Mısır Devlet Başkanı Mısır Devlet Başkanı Abdül Fettah el-Sisi ise Türkiye'yi ülkesinin "içişlerine karışmakla" suçladı. DİĞER GERGİNLİK KONULARI Mısır-Sudan ilişkileri, zengin maden yatakları bulunan sınır bölgesi Halayeb ve Şalatin'in statüsü ile Nil Nehri'nin su hakları konusundaki tartışmalar nedeniyle zaten bir süredir gergin. Sudan geçen yıl Mısır'ı "içişlerine karışmakla" suçlamış ve Mısır'dan tarım ürünleri ithalatını yasaklamıştı. Bugün Mısır Devlet Televizyonu'nda Cuma namazı canlı yayınının ilk kez statüsü tartışmalı Halayeb'deki El Tawba Camii'nden verilmesi ve Cuma hutbesini de bizzat Diyanet Bakanı Muhammed Muhtar Cuma'nın okuması da gerilimin işaretleri arasındaydı. SEVAKİN ANLAŞMASI Türkiye, Sudan ile imzalanan anlaşma çerçevesinde, Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilmiş ama sonra terk edilmiş olan liman kenti Sevakin'i yeniden inşa etmeyi planlıyor. Kızıldeniz kıyılarındaki bu adaya yapılacak tersanede sivil ve askeri gemilere hizmet verilebileceği söyleniyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Sudan Dışişleri Bakanı İbrahim Ghandour 24 Aralık'ta Hartum'da bu konuda anlaşmaya vardı. Sudan Dışişleri Bakanı anlaşmanın tersane kısmına vurgu yapmış, bu anlaşmanın askeri işbirliğinin de yolunu açabileceğini söylemişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan da Türkiye'ye belirli bir süre için Sevakin'de turistik bölge ve Kızıldeniz üzerinden Mekke'ye geçen hacılar için konaklama merkezi inşası izni verildiğini, Sevakin ve diğer alanlarda Türkiye'nin yapacağı projelerin toplam tutarının 650 milyon doları bulacağını açıklamıştı. Uluslararası Ceza Mahkemesi 2008 yılında Ömer el-Beşir'in, Darfur'da yaklaşık 3 milyon kişinin yaşamını yitirdiği çatışmalarla ilgili olarak "savaş suçlarından" tutuklanmasını talep etmişti. ABD ise Sudan'a 20 yıl boyunca uyguladığı yaptırımları Ekim ayında kaldırmıştı. Sudan hızla ülkeye dış yatırım çekmeye çalışıyor. Türkiye, Sevakin anlaşmasından 3 ay önce de Somali'de de 50 milyon dolarlık bir askeri eğitim üssü açmıştı. Bu gelişme bazı kesimlerce, Ankara'nın Afrika'nın bu bölgesinde ekonomik, siyasi ve askeri etkisini artırma çabalarının parçası olarak yorumlanmıştı. Kaynak: BBC Türkçe