Millet İttifakı’nı oluşturan partiler, Kahramanmaraş Depremi’nin yaralarının sarılması için uzun vadeli, kapsamlı ve somut çözümler öngören 58 maddelik ortak kanun teklifi hazırladı.
Teklif ile konutu yıkılan ya da ağır ve orta hasar gören vatandaşların tek konutu bedelsiz olarak devlet tarafından yapılacak, depremzedelere kira yardımı yapılacak, ödeme gücü kalmayan depremzedelerin kredi kartı ve tüketici kredisi borçlarının bir bölümü silinecek.
CHP Grup Başkanvekilleri Engin Altay, Özgür Özel, Engin Özkoç, İyi Parti Grup Başkanvekilleri Dursun Müsavat Dervişoğlu ve Erhan Usta, Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Ordu Milletvekili Cemal Enginyurt, DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Saadet Partisi Gençlik Kolları Genel Başkanı ve Konya Milletvekili Abdülkadir Karaduman tarafından hazırlanan “Kahramanmaraş Merkezli Depremlerin Yol Açtığı Zararların Giderilmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi”, TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
"AKP KALICI ÇÖZÜM ÖNGÖRMÜYOR"
Teklifin gerekçesinde; şu değerlendirmelere yer verildi:
“Depremin maliyetinin 100 -150 milyar dolar aralığında olması beklenmektedir. AKP iktidarı her alanda olduğu gibi kapsamlı ve kalıcı çözümler getirmek yerine depremde ağır kayıplar yaşayan yurttaşlarımız için günü kurtarmaya dönük ve istismara açık düzenlemeler yapma yoluna gitmiştir. Yetersiz ve eksik düzenlemelerle yaraların sarılması mümkün değildir. Deprem sonrasında devleti yanında görememekten yakınan vatandaşlarımızın hayatlarını kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılması yerinde olacaktır.
Yaşanan depremin ardından ekonomik yaşama ilişkin bazı önlemlerin alınması amacıyla bu kanun teklifi hazırlanmıştır. Bu kapsamlı teklif, Millet İttifakı’nın 30 Ocak 2023 tarihinde açıklanan ‘Ortak Politikalar Mutabakat Metni’ndeki vaatlerinin ve taşıdığı ortak ruhun ışığında, yaşadığımız deprem felaketinden çıkış için yeni, uzun vadeli, kapsamlı ve somut çözümler sunmaktadır. Mutabakat Metnimizde yer alan ilkelerin ve vaatlerin ötesinde, kamuda yeni harcama önlemlerini getirmektedir.
"DEPREM BÖLGESİ GÜÇLÜ ŞEKİLDE AYAĞA KALDIRILACAK"
Teklifle; Kahramanmaraş merkezli depremlerin yaralarını sarmak ve bölgeyi daha güçlü bir biçimde ayağa kaldırmak, deprem riski yüksek bölgelerimiz ve illerimiz başta olmak üzere tüm Türkiye’yi depreme dayanıklı hale getirme amaçlı düzenlemeler önerilmektedir.
Teklifimiz, vatandaşlarımızı mali açıdan kaygı duymayacakları bir geçiş süreciyle gelir, üretim, sosyal haklar, yatırım, istihdam, vergi, fatura, kira yardımı, güçlendirme desteği, mülk ve araç edinme konusunda rahatlatabilecektir. Bölgedeki haksız fiyat uygulamalarının önüne geçmek için cezai yaptırımları ağırlaştıracak, tarım ve hayvancılıktaki kayıpları gidermek, bölgedeki yatırımları sürdürmek ve bölgeyi ‘çekim merkezi’ haline getirmek, istihdamı artırmak ve göçü engellemek için yeni bir güçlü destek paketi içermektedir. Depremzede ailelerimizin temel ihtiyaçlarının sorunsuzca karşılanması için Bakanlıklara verilecek yeni görevlerin yanı sıra, çocukların ve gençlerimizin eğitim yaşamından kopmaması için yükseköğrenim düzeyi dâhil olmak üzere yeni bir destek sağlamaktadır. Teklif, deprem bölgesindeki tarihi ve kültürel varlıkların korunması için sit alanlarına özel düzenlemeler getirmekte, tarihi mirasın korunması adına yeni mali destekler içermektedir. Teklif, deprem nedeniyle yapılan ihalelerin şeffaf bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik düzenlemeler içermektedir.
Deprem, bölgedeki kentlerimizin altyapısına da önemli ölçüde zarar vermiştir. Bölgedeki belediyelerin yeni altyapı yatırımlarını yapması gerekmektedir. Büyükşehirlerin bütçeden aldıkları payın büyük bir kısmı o büyükşehirden tahsil edilen vergilere bağlı bulunmaktadır. Depremin bu illerimizdeki vergi geliri tahsilatını da olumsuz etkilemesi kaçınılmazdır. Bölgedeki bazı büyükşehir belediyelerinin bu yılki bütçe paylarının enflasyona rağmen 2022 yılındaki payının altında kalması olasıdır. Bu azalmayı önlemek için teklifte, deprem bölgesiyle sınırlı olarak büyükşehir belediyelerinin vergi gelirleri tahsilatından aldığı payın, enflasyonun yüzde 50 düzeyinde gerçekleşebileceği de göz önüne alınarak önceki yılın yüzde 150’sinden daha az olamayacağına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmektedir. Bölgedeki belediyelerin yapacakları altyapı projeleri için kredi taleplerinin artacağı göz önüne alarak İller Bankasının sermayesinin tamamı hazineden karşılanacak şekilde artırılması teklif edilmektedir.”
58 MADDELİK TEKLİF
Toplam 58 maddeden oluşan kanun teklifi ile yapılacak düzenlemelerden bazıları şöyle:
“-Depremde konutu yıkılan ya da ağır ve orta hasar gören vatandaşların tek konutu bedelsiz olarak devlet tarafından yapılacak
- Evleri yıkılmış çiftçilere, modern tip ev, ahır ve ağılları ile bakıcı evleri bedelsiz verilecek
-Depremde evi yıkılanlara kalıcı konutu teslim edilinceye kadar, kiracılara iki yıl süreyle kira yardımı yapılacak
-İkamet edebileceği bir konutu bulunmayan kiracı konumundaki depremzedeler için de devletin konut yapabilecek
-Deprem bölgesinde güçlendirilebileceği teknik olarak belirlenen yapılar için hak sahiplerine uygun koşullu uzun vadeli finansman desteği verilecek
-Deprem nedeniyle inşa edilecek konut, işyeri ve altyapı ile benzeri işlere ilişkin ihaleler şeffaf bir şekilde yapılacak, gerçekleşmeleri belli aralıklarla kamuoyuna açıklanacak
-Konutu ve/veya işyeri yıkılan ya da yıkılacak olanların su ve telefon borçları silinecek
-İşini ve gelirini kaybettikleri için ödeme gücü kalmayan depremzede vatandaşların kredi kartı ve tüketici kredisi borçlarının belli bir kısmı silinecek
-Bölgedeki tarımsal üretimin canlandırılması için belli bir süre mazot da dahil tarımsal girdi desteği verilecek, çiftçilerin Ziraat Bankası ve tarım kredi kooperatiflerine olan tarımsal kredi borçları silinecek
-Küçük işletmelere ve esnafa yapacakları yeni yatırımlar için kamu bankalarından uzun vadeli finansman desteği sağlanacak
-İkameti deprem bölgesinde bulunan yükseköğrenim öğrencilerine burs ve ücretsiz barınma hakkı verilecek
-Deprem bölgesindeki vatandaşların kamuya ve kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlara olan borçlarının bir kısmı silinecek, bir kısmı da ertelenecek, vergi istisnaları getirilecek
-Deprem nedeniyle tarım arazisi kullanılamaz hale gelenlere Hazineye ait tarım arazileri bedelsiz olarak kiralanacak
-Deprem bölgesindeki bebekler için ailelerine bir yaşına kadar mama, süt ve bebek bezi desteği verilecek
-Depremde evi yıkılanların satın alacakları ilk konut harç ve KDV’den istisna tutulacak.
-Deprem bölgesindeki belediyelerin iller bankasına olan borçları terkin edilecek, deprem nedeniyle belediyelerin artacak kredi talebini karşılamak amacıyla İller bankasının sermayesi 90 milyar liraya çıkarılacak
-Depremde yaralanan veya sakat kalanlara ihtiyaç duydukları her türlü protez ve iyileştirici araçların bedelsiz sağlanacak
-Depremler nedeniyle, malul kalan sigortalı veya iştirakçiler ile ölen sigortalı veya iştirakçilerin hak sahiplerine prim veya kesenek ödeme süresi aranmaksızın, SGK tarafından aylık bağlanacak
-İşyeri yıkıldığı için işsiz kalan esnafa Esnaf Ahilik Sandığından işsizlik ödeneği verilecek
-Depremde ağır hasar görerek kullanılmaz hale gelen taşıtların hurdaya çıkarılması halinde, sahiplerine aynı cins taşıtı ÖTV’siz satınalma hakkı sağlanacak.”
