Uzun zamandır gündemde olan infaz düzenlemesi dün Meclis’e sunuldu. Kanun teklifinin çalışmaları koronavirüs salgını nedeniyle hızlandırılmıştı. Ancak teklifte salgına ilişkin tedbirler bulunmuyor. İnfaz sistemine dair kalıcı hükümler yer alıyor. İnfaz süresi üçte ikiden yarıya indirilirken, “terör suçu” kapsamında değerlendirilen düşünce, ifade ve örgütlenme suçları ile cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ve uyuşturucu ticareti suçları kapsam dışı bırakıldı. Geçtiğimiz haftalarda, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu suçlarını da kapsayacağı haberleri kamuoyunun tepkisini çekmişti. MHP Grup Başkanvekili Levent Bülbül’ün de imzası olan 70 maddelik kanun teklifi, başta İnfaz Kanunu olmak üzere 11 farklı kanunda değişiklik öngörüyor. Değişikliklerden 90 bin kişinin yararlanması bekleniyor. İşte kanun teklifinin detayları… İNFAZ SÜRESİ YARIYA DÜŞÜRÜLENLER Derya Okatan'ın ArtıGerçek'te yer alan haberine göre, kanun teklifi ile daha önce üçte bir olarak uygulanan infaz süresinde değişiklik yapılıyor. Buna göre, hapis cezalarında yarısını cezaevinde geçirenler koşullu salıverilmeden yararlanabilecek. Kasten öldürme suçundan mahkûm olanlar buna dahil edilmedi. Bu mahkûmların cezalarının üçte ikisi cezaevinde infaz edilecek. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun’a eklenen geçici bir madde ile cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı, reşit olmayanla cinsel ilişki, cinsel taciz ve uyuşturucu imal ve ticareti suçlarından TCK'nın yürürlüğe girdiği 28 Haziran 2014 tarihinden önce işlenmiş olanlar için verilen hapis cezaları bakımından koşullu salıverilme oranı ise üçte iki olarak uygulanacak. Ağırlaştırılmış müebbetler için 30 yıl, müebbet hapis cezasına çarptırılanlar için 24 yıllık infaz süresi ise değişmedi. Koşullu salıverilen hükümlünün tâbi tutulacağı denetim süresi, cezaevinde geçirmesi gereken süre kadar olacak. Bu süre daha önce cezaevinde geçirmesi gereken sürenin yarısı kadar idi. DENETİMLİ SERBESTLİKTEN YARARLANACAK OLANLAR Kanun teklifi ile denetimli serbestlikten yararlanma koşulları da değiştiriliyor. Buna göre; koşullu salıverilme için cezaevinde geçirmeleri gereken sürenin beşte dördünü geçiren ve açık cezaevinde ya da çocuk eğitimevinde bulunan “iyi halli” hükümlüler, cezanın koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmını denetimli serbestlik ile dışarıda tamamlayabilecek. Buna infaz hâkimliği karar verecek. 0-6 yaş grubu çocuğu bulunan kadınlar ile ağır hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını yalnız idame ettiremeyen hükümlüler, cezaevinde geçirmeleri gereken sürenin beşte üçünü geçirmişse denetimli serbestlikten yararlanabilecek. Kanun’un geçici 6. Maddesinde de değişiklik yapılması öngörülüyor. Buna göre, 30 Mart 2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından; TCK’nın kasten öldürme, üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenen kasten yaralama, ağırlaşmış yaralama, işkence ve eziyet suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, özel hayata karşı suçlar, uyuşturucu imal ve ticareti, millete ve devlete karşı suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar hariç, cezaları 3 yıl kalan hükümlüler denetimli serbestlikle salıverilecek. Bu süre mevcut yasada bir yıldı. Yine aynı tarihe kadar işlenen suçlar bakımından, kasten öldürme, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, özel hayata karşı suçlar, millete ve devlete karşı işlenen suçlar ile TMK kapsamına giren suçlar hariç; koşullu salıverilmesine 4 yıl kalan 0-6 yaş grubu çocuğu olan kadınlar ve 70 yaşını bitirmiş hükümlüler denetimli serbestlikten yararlanacak. Cezaevinde kalamaz raporu bulunan hasta hükümlüler ile engellilik veya kocama nedeniyle hayatını yalnız idame ettiremeyen 65 yaşını bitirmiş hükümlüler de azami süre sınırına bakılmaksızın denetimli serbestlikten yararlanacak. SALIVERİLMEYE İYİ HAL ŞARTI Kanun teklifi ile açık cezaevine geçme, denetimli serbestlik ya da koşullu salıverilmeden yararlanmaya “iyi hal” şartı getiriliyor. Hükümlünün iyi halli olup olmadığına Cumhuriyet başsavcısı veya belirleyeceği bir savcı başkanlığındaki idare ve gözlem kurulu karar verecek. Kurulda; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı il veya ilçe müdürlüklerinden birer uzman da yer alacak. Toplam 10 yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkûm olanlar ile 'terör', örgüt, kasten öldürme, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ve uyuşturucu suçlarından mahkûm olanlar da bu haktan yararlanabilecek. İNFAZI ERTELENECEK OLANLAR Kanun teklifine göre, gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren 18 ayı geçmemiş bulunan kadınların infazı ertelenebilecek. Daha önce bu süre 6 aydı. Ayrıca, hükümlünün yükseköğrenimini bitirebilmesi, aile fertlerinin ölümü veya hastalığı nedeniyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülmesi veya topraklarının işlenmesinin imkânsız hâle gelmesi durumunda infaza ara verilebiliyordu. Bu maddeye hükümlünün eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları durumu da eklendi. Daha önce 6 ay olan infaza ara vermenin süresi iki kez bir yılı geçmeyecek şekilde düzenlendi. EV HAPSİNE ALINACAKLAR Teklifle cezanın infazının evde tamamlanmasının kapsamı genişletiliyor. 1 yıl ve daha az ceza alan kadın, çocuk veya 65 yaşını bitirmiş kişiler, 2 yıl ve daha az ceza alan 70 yaşını bitirmiş kişiler ile 4 yıl ve daha az ceza alan 75 yaşını bitirmiş kişiler hapis cezalarını evlerinde çekebilecek. Bu hapis cezaları daha önce sırasıyla 6 ay, 1 yıl ve 3 yıldı. 5 yıl ve altı hapis cezasına mahkûm olan hasta veya engelli hükümlüler ile doğurduğu tarihten itibaren 6 ay geçen ve 3 yıl ve altı hapis cezasına mahkûm olan kadınlar da cezasını konutunda çekebilecek. Ev hapsi, 'terör' suçları, örgüt suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, adlî para cezası hapis cezasına çevrilenler, koşullu salıverilme kararı geri alınanlar” hakkında uygulanmayacak. Ancak hasta, engelli ve çocuklu anneler bu suçlardan mahkûm olsa da ev hapsine alınabilecek. DOĞRUDAN AÇIK CEZAEVİNE GİDECEK OLANLAR Doğrudan açık cezaevinde infaz edilecek suçlar da değiştiriliyor. Daha önce ilk kez suç işleyen ve 2 yıl veya daha az süreyle hapis cezasına çarptırılanlar bu haktan yararlanabilirken, şimdi kasıtlı suçlardan 3, taksirli suçlardan 5 yıl ve altı hapis cezasına mahkûm olanlar, adlî para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler, İcra ve İflas Kanunu gereğince tazyik hapsine tabi tutulanlar doğrudan açık cezaevine gönderilecek. 'Terör', örgüt ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar kapsam dışı bırakıldı. Ayrıca 10 yıl ve daha fazla hapis cezası alanlar ile 'terör' suçları, örgüt suçları, kasten öldürme, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ve uyuşturucu ticareti suçlarından mahkûm olanların kapalı cezaevinden açık cezaevine ayrılmalarına ilişkin idare ve gözlem kurulu kararları, infaz hâkiminin onayından sonra uygulanacak. TUTUKLAMA YERİNE ADLİ KONTROL UYGULANACAK KİŞİLER Kanun teklifine göre, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yapılacak değişiklikle, hastalık veya engellilik nedeniyle cezaevinde tek başına yaşamını idame ettiremeyecek durumda olanlar ile gebe veya doğurduğu tarihten itibaren 6 ay geçmemiş olan kadınların tutuklanması yerine adlî kontrol kararı verilebilecek. ÖRGÜTLÜ SUÇLARDA CEZA ARTTIRIMI Kanun teklifi ile örgüt suçlarında ceza artırımına gidiliyor. Buna göre, “Kanunun suç saydığı fiilleri işlemek amacıyla örgüt kuranlar veya yönetenler” 4 yıldan 8 yıla kadar hapisle cezalandırılacak. Bu süre daha önce 2 ila 6 yıldı. “Örgüt üyeliği”nin cezası da alt sınır 1 yıldan 2 yıla, üst sınır 3 yıldan 4 yıla çıkarıldı. BASIN İLAN KURUMUNDAN İLAN ALAMAYAN GAZETELER YASAK Cezaevlerinde tutuklu ve hükümlülere verilen disiplin cezaları ağırlaştırılıyor. Disiplin cezaları, eğitim, sağlık, çalışma gibi nedenlerle cezaevi dışında bulunanları da kapsayacak. Cezaevine bildirilen telefon numarası dışındaki kişilerle görüşme, haberleşme ve iletişim araçlarından yoksun bırakma cezasının gerekçelerine eklendi. Hücre cezalarına “Kuruma alkol sokmak veya kullanmak” fıkrası eklendi. Disiplin cezalarına “hücreye koymanın” yanı sıra “odaya kapatma” cezası eklendi. Ancak bu cezanın nasıl uygulanacağı, odanın koşulları belirtilmiyor. Yasak yayınlara, Basın İlân Kurumu’ndan ilan alamayan gazeteler de eklendi. Yabancı dildeki gazete ve dergilerin alınıp alınmayacağına ise Adalet Bakanlığı karar verecek. KORONA TEDBİRİ: YAKININI ARAYABİLİR Kamuoyunun asıl beklentisi olan koronavirüs salgınına dair tedbirler kanun teklifinde çok sınırlı yer aldı. 5275 sayılı kanuna eklenen geçici madde göre, COVİD-19 salgını nedeniyle açık cezaevinde olanlar ile kapalı cezaevinde olup açık cezaevine ayrılmaya hak kazanan ve denetimli serbestlikten yararlanacak hükümlüler, 31 Mayıs 2020 tarihine kadar izinli sayılacak. Salgının devam etmesi halinde bu süre, Sağlık Bakanlığının önerisi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından her defasında iki ayı geçmemek üzere iki kez uzatılabilecek. Hükümlünün denetimli serbestlik müdürlüğüne müracaat süresi de salgın nedeniyle 1 Eylül 2020 tarihine kadar 5 günden 25 güne çıkarılıyor. Ayrıca, açık cezaevinde olup mazeret iznine çıkan ve salgın hastalık, doğal afet, savaş veya seferberlik nedeniyle dönemeyen ya da geç dönen hükümlüye ceza verilmeyecek. Mevcut kanuna göre hükümlüler, yakınlarının ölüm, ağır hastalık veya doğal afet hâllerinde kuruma ait telefon ve faks cihazından derhâl yararlanabiliyor. Bu maddeye “salgın hastalık” durumu da eklendi. ÇOCUK HÜKÜMLÜYE İNFAZ YOK, HEDİYE HAKKI TANINDI Kanun teklifinde, kamuoyunun çocuk hükümlülerinin salıverilmesi talebinin de karşılık bulmadığı görülüyor. Ancak çocuklara doğum gününde hediye verilmesi “hakkı” tanındı. Cezaevinde düzenlenecek tören, anma günü ya da çocuğun doğum günü etkinliklerine aileleri de katılabilecek. Çocuk hükümlüler, ayda bir kez anne, baba, kardeş ya da vasisiyle cezaevinde 24 saate kadar vakit geçirebilecek. Ayrıca kapalı cezaevlerinde hükümlüler, iki ayda bir kez, ayrıca dinî bayram, yılbaşı veya kendi doğum günlerinde dışarıdan gönderilen hediyeleri alabilecek. Çocuk ve 65 yaşını tamamlamış hükümlüler ile çocuklu anneler belirtilen zamanlar dışında da hediye alabilecek.