Hrant Kasparyan / Demokrat Haber
Ermenistan’ın başkenti Yerevan’da faaliyet gösteren Batı Ermenilerinin Sorunlarını Araştırma Merkezi, 1915 ve sonrasındaki süreçte Müslümanlaştırılan Ermenilere ilişkin yeni bir kitap yayımladı. Merkezin direktörü, armenolog, filoloji doktoru Haykazun Alvırtsyan’ın kaleme aldığı 150 sayfalık kitap, yarın düzenlenecek olan tanıtım toplantısıyla okurların dikkatine sunulacak.
Türkiye Cumhuriyeti’nde Mühtedi Ermenilerin Sorunları başlığıyla yayımlanan kitaba Türkiyeli okurların erişebilmesi için Ermenice ve Türkçe iki dilde yayımlanan kitabın Türkçe çevirisini Diran Lokmagözyan üstlendi.
Cumhurbaşkanlık bünyesindeki Ermenistan Gençlik Fonu’nun katkılarıyla yayımlanan kitapta, Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlayan ve Cumhuriyet döneminde de devam eden Ermenilerin Müslümanlaştırılması süreci, safhalar halinde birkaç bölümde inceleniyor.
Hemşin Ermenileri ile Dersim Ermenilerinin sosyolojik durumları ve karılaştıkları sorunlara kitapta ayrı bölümler halinde yer veriliyor.
Kitapta, 1915 Ermeni Soykırımı süreci ve müteakiben günümüze dek uzanan ve Ermenileri etkileyen başlıca olaylar, mühtedi Ermenilerin mevcut sorunları ve Türkiye devletinin bu konudaki yaklaşımı detaylı bir şekilde ele alınıyor.
“MÜHTEDİLİK SOYKIRIMIN DEVAMIDIR”
Başkent Yerevan’daki Batı Ermenileri Araştırma Merkezi’nde yarın düzenlenecek bir toplantıyla tanıtılacak olan kitabın editörlüğünü üstlenen Türkolog Meline Anumyan, Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde uygulanan Müslümanlaştırma politikalarının, sosyolojik boyutunun yanı sıra, tarihsel referanslarla da incelenerek kitapta yer bulduğunu belirtti. Demokrat Haber’e konuşan Anumyan, Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlayan ve 1923’ten sonra Cumhuriyet döneminde devam eden, halkların İslamlaştırılması siyasetinin “ortak Türk kimliği” inşasını hedeflediğini söyledi.
İslamlaştırma süreci, mühtedi Ermeni grupları ve yerleşim yerleri, Hemşin ve Dersim Ermenilerinin kitabın ana bölümlerini oluşturduğunu bildiren Anumyan, “Kitabın yazarı Haykazun Alvırtsyan’a göre, Osmanlı’da başlayan ve Türkiye’de uygulanmaya devam eden İslamlaştırma siyaseti, Birleşmiş Milletler Soykırım Konvansiyonu’ndan da anlaşılacağı üzere, soykırımın devamı niteliğindedir” dedi.
MÜSLÜMANLAŞTIRILAN ERMENİLER KONFERANSI DÜZENLENMİŞTİ
Türkiye’de, ülkenin en büyük tabularından biri olarak gösterilen Müslümanlaştırılan Ermeniler gerçeğine ilişkin Hrant Dink Vakfı tarafından Kasım 2013’te İstanbul Boğaziçi Üniversitesi’nde önemli bir konferans düzenlenmişti.
Toplumbilimci, tarihçi, akademisyen ve araştırmacıları bir araya getiren konferans, bir ilk olması hasebiyle çığır açmış, ifade, din ve vicdan özgürlüğü konusunda yayımlanan uluslararası raporlara geçmiş olsa da, Müslümanlaştırılan Ermeniler konusunda rehabilitasyon, dini aidiyetine geri dönmek isteyenlerin karşılaştığı zorluk ve engellemeler konusunda hukuki öneriler ve somut talepler gündeme getirilemedi.
Son olarak, Norveç Helsinki Komitesi İnanç Özgürlüğü Girişimi’nin Haziran 2014’te yayımladığı Türkiye’de İnanç Özgürlüğü Hakkını İzleme Raporu’nda, Türkiye’de mevcut yasalara göre kişinin inancını değiştirmesi yasak olmasa da, inançlarını değiştiren kişilerin durumlarının çevre baskısı nedeniyle de kırılgan olmaya devam ettiği kaydedildi.
