Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun oğlu Kerem Kılıçdaroğlu, Türkiye’deki seçim barajının ‘Kürt siyasi hareketini parlamento dışında tutmak için getirildiğini ve bunun için devam ettirildiğini’ ifade etti.

“Dünyada böyle başka bir örnek yok” diyen Kılıçdaroğlu, CHP’nin ittifaklar yüzünden merkeze kaydığı şeklinde bir algı oluştuğunu, partinin sosyal kimliğini öne çıkarmak için belediyelerin bir fırsat olduğunu söyledi.

“Gelişmekte Olan Demokrasilerde Siyasi Partiler ve Parti Stratejileri” adlı bir kitap çıkaran ve Sözcü’den Özlem Gürses’e konuşan Kılıçdaroğlu, kitabında siyasi partiler üzerinden klientalizm (kayırmacılık) kavramını irdelediğini ifade etti.

Kılıçdaroğlu klientalizmi şöyle açıkladı:

“Klientalizm kısaca siyasi partilerin seçmenlere sağladıkları çıkarlar karşılığında oy alması ilişkisine dayanan bir patronaj sistemi. Aslında Türkiye’de seçmenlerin çok da yabancı olmadığı bir mevzu! Partilerin sağladığı çıkarlar genellikle ayni yardımlardan, iş sağlamaktan veya devlet hizmetlerinden faydalanmalarından oluşuyor.”

CHP KEMALİST Mİ?

“CHP hâlâ sosyal demokrat, Kemalist bir parti mi?” sorusunu “Evet, hâlâ öyle” diyerek cevaplayan Kılıçdaroğlu, belediyelerin kazanılmasının Kemalist ve sosyal demokrat kimliği öne çıkarmak için bir fırsat olduğunu söyledi.

Kerem Kılıçdaroğlu, Sözcü’den Özlem Gürses’in sorularını yanıtladı.

– Türkiye'de siyaset uzunca bir zamandır en kritik toplumsal sorunlarımıza çözüm üretemiyor. Neden?

Bunun birçok nedeni var fakat durumu siyasi partiler açısından düşünecek olursak, Türkiye'de siyasi partiler için iktidar gücünü elinde tutmak çok önemli… Çünkü bu gücü kaybettiklerinde, yani muhalefet pozisyonuna düştüklerinde kayıpları çok büyük oluyor. Genellikle de sistem içerisinde eriyip yok oluyorlar. Hal böyle olunca iktidar partileri sorunlara kalıcı çözüm üretmekten ziyade kendi konumlarını sağlamlaştırmaya yönelik adımlar atıyorlar.

– Kitabınızın konusu olan ‘Klientalizm' ya da ‘Kayırmacılık' gibi…

Aynen öyle. Bu da seçimlere yönelik geçici hamleler veya daha fazla oy hesabı yapmaya yol açıyor… Bizdeki eksikliklerden biri de sivil toplum kuruluşlarının göz ardı edilmesi veya devre dışı bırakılması. Bunun yerine siyasi partiler veya parti liderleri çok fazla ön plana çıkıyorlar.

– Klientalist politikalarla ülkenin rejimini değiştirmek mümkün mü?

Tek başına mümkün değil. Bir seçmenin ayni yardımları kabul etmesi onun illaki yardım aldığı partiye oy vereceği anlamına gelmiyor. Fakat klientalist politikalar seçmen-parti ilişkisini kuvvetlendirmek ve uzun vadede seçmende bir bağlılık oluşturması açısından önemli. Bu da klientalist politikaların sürekli olmasını gerektiriyor. Süreklilik de devlet kaynaklarının yanlış kullanılmasına, ağırlıklı olarak sadece söz konusu partinin seçmenlerine harcanmasına sebep oluyor.

PARTİ İÇİ DEMOKRASİ RİSK Mİ?

– Kitabınızda ‘gelişmekte olan ülkelerde parti içi demokrasi riskli' diyorsunuz…

Parti içi demokrasinin güçlü olması için tabandan yukarıya etkili bir karar alma mekanizmasının olması gerek. Bence burada parti üyeliği ve parti içi eğitim önemli, siyasi partilerin bu konularda ciddi sıkıntıları var. Parti içi seçimleri etkilemek adına, dışarıdan partiye üye yapılan insanlar var. Seçmenler de sadece iş veya gelecek kaygısıyla partilere üye olabiliyorlar. Kısacası üyelerin hepsinin partiye ideolojik veya katkı sunmak amacıyla geldiklerini söyleyemeyiz.

– CHP'yi “sosyal demokrat, Kemalist bir siyasi parti” olarak tanımlıyorsunuz. Hala öyle mi sizce?

Evet, hala öyle, fakat sosyal demokrat kimliğini daha fazla ön plana çıkarmalı. Son seçimlerde kazanılan belediyeler bu kimliğin öne çıkması için çok önemli bir fırsat. Kurulan ittifakların bir sonucu olarak CHP'nin merkeze kaydığı algısı var. CHP'nin merkeze kaymasından ziyade, son yıllarda muhafazakâr partilerin katılımıyla oluşan toplumsal muhalefetin liderliğini yürüttüğü için böyle bir algı oluştu.

ÜLKEYİ PRAGMATİSTLER DEĞİL İDEALİSTLER YÖNETMELİ

– Hizipçilik konusu kitabınızda önemli bir siyasi olgu olarak ele alınıyor. CHP'li bir nesil CHP'den hep, “Hizipçilik yapılıyor” diye şikâyet eder. Oysa hizipçilik parti içi demokrasinin önemli bir kavramı diyorsunuz.

Hizipler kısaca bir partinin ideolojik ve politik platformunu belirlemesi açısından önemli bir rol oynayan parti içerisindeki gruplardır. Çalışmanın kapsamından dolayı hizipçiliği iki gruba ayırdım; pragmatistler ve idealistler. Pragmatist tür hizipler klientalist (yani kayırmacı) yöntemlere daha yatkınken, idealist tür hizipler genellikle partinin ideolojik yönünden ve program tartışmalarından yola çıkarlar. Türkiye'de maalesef hizipler ideolojik tartışmalardan ziyade isimler üzerinden ilerliyor, program ve ideolojik tartışmalar da geri plana itiliyor.

– Ülkeleri idealistler mi pragmatistler mi yönetmeli?

Klientalizm göz önünde bulundurulduğunda idealistler.

– Dünyada siyasal İslam bitiyor mu?

Bence genelleme yapmak doğru olmaz. Müslüman kardeşler veya ılımlı İslam modeli düşüşte olabilir fakat Endonezya ve Malezya'ya baktığımızda İslami partiler oy oranlarının düşmesine veya düşük seyretmesine rağmen hala çok aktifler ve zaman zaman ülkelerde gündem belirleyebiliyorlar.

– Türkiye'deki yüzde 10 seçim barajı için ne düşünüyorsunuz? Dünyada benzeri var mı ?

Bildiğim kadarıyla bir benzeri yok. Yanlış hatırlamıyorsam bizden sonra yüzde 7'yle Polonya geliyor. Bu durumun özellikle Kürt siyasi hareketini parlamento dışında tutmak için getirildiğini ve aynı nedenle de devam ettirildiğini düşünüyorum.

Çıkar karşılığı oy sağlamak bir patronaj sistemi

Söyleşinin tamamı burada.