Marie Curie, radyoaktivite konusundaki çalışmalarda öncüydü. Bilim alanında Nobel Ödülü alan ilk kadın, bu ödülü iki kez kazanan ilk kişi, radyasyon yüzünden ölen ilk insandı. Marie Curie'nin bulduğu, kansere karşı çok etkili sonuçlar veren radyoterapi, uzun yıllar boyunca milyonlarca insanın hayatını kurtardı.
İSTANBUL (Nadiye Gürbüz/ETHA)- 7 Kasım 1867'de Polonya'da dünyaya gelen Manya Sklodowski, herkesçe bilinen adıyla Marie Curie, okumak için uzun bir süre çalışmak zorunda kaldı. Lise yıllarını birincilikle tamamladı. Daha sonra Paris'e giden Marie, Sorbonne Üniversitesi'nde eğitim gördü, bu dönemde Pierre Curie ile evlendi.
Pierre Curie ile birlikte çalıştıkları ortak laboratuvarda radyum elementini buldu. Radyum buluşu, 1902'de Curie'lerin, Nobel Ödülü'nü Henri Becquerel'le birlikte almaları tartışmalarını başlattı. Ancak, Fransız Bilim Akademisi'nde tamamı erkek üyelerden oluşan bilim insanları yazdıkları tavsiye mektuplarında bilerek ve açıkça Marie Curie'nin adına yer vermedi.
1897'de, daha önce Henri Becquerel'in duyurduğu, uranyum tuzlarının yaydığı, sonraları radyoaktivite olarak adlandırılacak ışın üzerine detaylı araştırmalara başladı. Eylül 1897'de ilk kızı Irene'in dünyaya gelmesi üzerine çalışmalarına ara verdi. 1898 başlarında çalışmalarına yeniden hız verdi, toryumun da bu ışınları yaydığını farketti. Pierre Curie de kendi çalışmalarını bırakarak Marie'ye yardım etmeye başladı.
Uranyumla yaptığı deneyler sonucu radyoaktiviteyi keşfetti. Toryumun rayoaktif özelliğini buldu ve radyum elementini ayrıştırdı. Radyoloji biliminin kurucusu Curie, radyumun tıbbi uygulamalarda kullanılmasına öncülük etti. Kansere karşı çok etkili sonuçlar veren "radyoterapi", uzun yıllar boyunca milyonlarca insanın hayatını kurtardı.
POLONYUMU BULDU
Bu arada Becquerel, iki farklı uranyum mineralinin daha aktif olduğunu keşfetti. Mineralleri çeşitli kimyasal işlemlerden geçirdikten sonra polonyum ve radyum elementlerini elde etti. Temmuz 1898'de Curie'ler yeni radyoaktif bir element olan ve uranyumun radyoaktif bozunmasından ortaya çıkan polonyumu bulduklarını duyurdular. (İsmini Marie'nin vatanı Polonya'dan esinlenerek koydular). Eylül 1898'de Fransız kimyacı Eugene Demarçay'ın spektroskopi yöntemi ile tanımlanmasına yardım ettiği, doğal radyoaktif element radyumu duyurdular.
NOBEL ÖDÜLÜNÜ ALAN İLK KADIN
Marie, 1903 yılında doktorasını vererek Fransa'da, gelişmiş bilim alanında doktora unvanı alan ilk kadın oldu. Aynı yıl kocası ve Becquerel ile paylaştığı Nobel Fizik Ödülü'nü alarak, tarihte Nobel Ödülü alan ilk kadın oldu.
1904 yılında Marie ve Pierre, radyasyondan kaynaklanan rahatsızlıklar geçirmeye başladı. Radyumun dokuya verdiği zarar, araştırmacılar tarafından kabul edilmeye başlanmıştı. Aynı zamanda, radyumun etkisinin kötü dokulara uygulanarak tedavide kullanılabileceği fikri de oluşmaya başlamıştı. Amerikalı mucit Alexander Graham Bell, kanserin tedavisi için tümöre radyum verilmesini önermişti.
SORBONNE'DAKİ İLK KADIN PROFESÖR
19 Nisan 1906'da Pierre Curie geçirdiği kaza sonucu yaşamını yitirdi. Marie Curie, Sorbonne'da öğretmenlik görevine başladı ve 1908'de Sorbonne'daki ilk kadın profesör oldu.
İKİNCİ NOBEL
1911 yılında radyum ve polonyumun keşfi ve araştırılmasındaki rolünden ötürü Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü. Böylece tarihte iki Nobel ödülüne sahip ilk kişi oldu. Yaptığı çalışma bir elementin radyoaktif işlemlerden sonra başka bir elemente dönüşebileceğini gösteriyordu. Bu kimya alanında yepyeni bir sayfaydı.
AYRIMCILIĞA MARUZ KALDI
Bu başarılarının yanı sıra kişisel saldırılara maruz kaldı. İlk olarak tümü erkeklerden oluşan Fransız Bilim Akademisi bir oyla üyeliğini reddetti. Önemli başarılarına karşın Curie, özellikle eşinin ölümünden sonra toplumun ona yüklediği 'dul' etiketi altında büyük zorluklar yaşadı. Eşinin ölümünün ardından türetilen dedikodular, adı bilimsel olan çeşitli kuruluşlar tarafından sürdürülen karalama kampanyaları, Curie'nin bilimsel anlamda ölümsüzleşmesini engelleyemedi.
Marie Curie, Aralık 1911'de Nobel ödülünü almak için Stokholm'e gitti. Buradaki konuşmasında, Pierre Curie'nin yardımlarını küçümsemediğini de belirterek, radyoaktivitenin atomun bir özelliği olduğu hipotezinin kendi çalışması olduğunu duyurdu.
RADYUM ENSTİTÜSÜNÜ KURDU
1914 yılında Paris Üniversitesi'nde Radyum Enstitüsü kuruldu ve Marie Curie ilk müdür olarak atandı. Hayatı boyunca radyumun tıptaki önemine dikkat çekti. 1920'li yıllarda bilime katkısını sürdürdü. Varşova'daki Radyum Enstitüsü'nün kurulmasında önemli rol oynadı.
Uzun yıllar üzerinde çalıştığı radyum nedeniyle kan kanserine yakalanan Curie, 4 Temmuz 1934'te Fransa'nın Savoy kentinde yaşamını yitirdi. Radyasyon zehirlenmesinden ölen ilk insan da o olmuştu. Bu yüzden ona "bilim için ölen kadın" denildi. Radyokaktivite çalışmalarından dolayı, radyokativite birimine "curie" denilmektedir.
