Geçinemiyoruz kampanyası, Sahibinden.com verileri üzerinden Kadıköy’e dair bir kiralık konut raporu yayımlayarak Türkiye’nin uzunca süredir birbiri ardına yapılan zamlarla birlikte hayat pahalılığı ile boğuştuğunu söyledi. Yayımlanan raporda “Son dönemde açıklanan en çarpıcı verilerden biri Emlakjet.com verilerine göre yapılan araştırma oldu. Bu araştırmaya göre Türkiye genelinde ortalama kira rakamı 3 bin 100 TL olurken, İstanbul’da Türkiye ortalamasının iki katının üzerine çıkarak 6 bin 500 TL’yi buldu. İstanbul’da asgari ücreti aşan kira ortalaması ile birlikte hane halkı gelirinde kiraya ayrılan payın da her geçen gün arttığı görülüyor. Birleşmiş Milletler (BM) yaşamaya elverişli konut kriterlerine göre konut masraflarına ayrılan payın en fazla yüzde 30 olması gerekirken Türkiye’de ve özellikle İstanbul’da bu makas her geçen gün açılıyor” denildi. Yaşanan konut krizinin yeni konut arayanlarla sınırlı olmadığını mevcut kiracıların da ev sahipleri ve emlakçılar tarafından fahiş zamlar ve ev tahliyesi baskısı altında olduğu söylenen raporda “Sulh Hukuk Mahkemeleri’nde tahliye ve kira tespit davalarının oranı da katlanmış durumda” denildi. ‘TÜM İLANLAR DİKKATE ALINDIĞINDA 17.381 TL’ Kadıköy Geçinemiyoruz Kampanyası, önümüzdeki günlerde kira artışlarına dikkat çekmek için yapacağı etkinlikler ve kiracı örgütlenme çalışmaları için mevcut durumu saptamak amacıyla bu raporu hazırlandığını söyleyerek araştırma yöntemlerini ortaya koydu. Raporda şunlara dikkat çekildi: Kadıköy’de şuan mevcut 692 kiralık daire ilanının ortalaması hesaplandığında 17.381 TL olduğu görülüyor. Mevcut ilanlar içerisinde özellikle 50 bin TL’den 160 bin TL’ye uzanan 20 adet astronomik ilanı araştırma kapsamından çıkarmak için, filtreyi biraz daha genişleterek 30 bin TL ve altı ilanları kapsayan ikinci bir inceleme yaptığımızda ortalama kiranın 12.987 TL, filtreyi biraz daha genişlettiğimizde 20.000 TL ve altı ilanları sadece incelediğimizde ortalama kiranın 11.762 TL’ye düştüğü sonucu ulaşıldı. Ne yazık ki 20.000 TL kiralar mevcut konut fiyatları değerlendirildiği sadece Kadıköy’ün gelişmişlik ya da gelir düzeyinin İstanbul ortalamasının üstünde olması ile açıklanamaz. İstanbul’un neredeyse her semtinde bu fiyatlara özellikle yeni binalarda kiralık daire ilanlarına rastlanmakta. Özetle, Kadıköy’de tabloyu iyimser hale getirmeyi hedeflediğimizde ortalama kira 11.762 TL’ye, tüm ilanlar dikkate alındığında 17.381 TL’ye ulaşıyor. ‘ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA İLAN SAYISI SADECE 3’ Raporda bir diğer dikkat çekilen de şöyle: Kiralık daire ilanları fiyat aralıklarına dağıtıldığında bir diğer çarpıcı bulgulara ulaşıldı. Kadıköy’de şuan asgari ücretin bugünkü tutarı olan 4253 TL’nin altında sadece 3 adet dairenin kalmış durumda. Raporda İstanbul’daki kiralık konut sayısının önceki yıllara göre 3’te 1’e varan oranda düşmüş olduğu söylenerek kiralık konut kıtlığının olduğu şöyle açıklandı: Kadıköy’de sahibinden.com’da kiralanabilir 692 konutun olması ya da İstanbul genelinde 17 bin civarında konutun kalmış olması ufak bir talep artışında dahi fiyatlarda spekülatif yükselmelere yol açmakta. Son dönemde Rusya-Ukrayna arasındaki savaştan kaçarak Türkiye’ye gelmek zorunda kalanların konut ihtiyacı gibi örneklerin de fiyatları dalgalandırdığı biliniyor. Ağustos-Eylül aylarında üniversiteye kayıt yaptırmak için İstanbul’a gelecek, sayısı yüz binleri aşan üniversite öğrencilerinin de ne ile karşılaşacağını düşünen hiç kimse yok. Öğrencilerin de yoğunluklu olarak yaşamayı tercih ettiği Kadıköy’de ne kiralık daire sayısı ne de kiralık daire fiyatlarının artık buna izin vermeyeceği apaçık görülüyor. Bu durum eğitim ve barınma hakkı açısından temel haklara erişememeye kadar uzanan hak yoksunluğu yaratacak. Artan talep fahiş kiralara artış yönünde baskı uygulayacak. ‘BARINMA HAKTIR’ Bu raporun çıktılarına göre, iktidarın konut krizine önlem almak bir yana bu krizi büyüten ve inşaat şirketlerinin çıkarlarını önceliklendiren politikalarının “acil barınma hakkı temelli örgütlenmenin şart olduğunu” ortaya koyduğu şöyle açıklandı: Yaşadığımız sorunun temelinde konutun temel kamusal bir ihtiyaç ve hak temelinden çıkarılıp evden yatırım aracına dönüştürülerek, inşaat ve finans sektörünün insafına terkedilen gayrimenkul haline getirilmesi yatıyor! Türkiye’de bugün yaşanan ekonomik kriz ve kriz sürecinde iktidarın tercihleri ile bu sorun büyümeye devam ediyor. Konut fiyatlarındaki artışı önlemek için kısa dönemli üst sınır getirilmesi, tahliyelerin önüne geçmek için 10 yıllık kiracı yasası ve kira tespit davası için gereken 5 yıl uygulamasında yeni düzenlemeler yapılması, uzun dönemde kamunun yeniden halk için sosyal konut yapar pozisyona gelmesi gerekirken, 21 Nisan 2022 tarihinde Resmi Gazete’de krizi tırmandıracak bir karar yayınlandı. Bu karara göre Türkiye’deki yerleşik şirketler, ülkemizdeki gayrimenkulleri pazarlamak için yurtdışında tanıtım ve reklam yapacak, giderleri devlet karşılayacak. ‘KONUTLAR YAŞANABİLİR OLMAKTAN UZAK’ İçerisinde rutubet, nemden kaynaklı yaşama şansı bulunmayan ya da evlerin kömürlüklerinden dönüştürülen 10 metrekarelik alanların dahi fahiş kiralar istendiğine dair paylaşımları sosyal medyada sıklıkla görüyoruz. Buna dair de Birleşmiş Milletler’in “Yaşamaya elverişli konut hakkı” kriterleri hatırlatılarak “10-20 metrekare arası mutfaksız, banyosuz, penceresiz kiralık ilanlarının dahi fahiş fiyatlarla karşımızda çıktığı günümüzde öncelik kafayı sokabilecek bir dört duvara dönüşmüştür. Örneğin İstanbul’da konut stokunun afet riski oldukça yüksek olmasına rağmen şu an kiralık ev arayan bir yurttaş için öncelikli bir kriter olamamaktadır” denildi.