İzmir’de merkezi Sisam (Samos) Adası açıkları olan 30 Ekim 2020 tarihinde meydana gelen depremin üzerinden 9 ay geçti. AFAD verilerine göre 117 kişi yaşamını yitirdi, 1034 kişi ise yaralı kurtuldu.

Yüzlerce hasarlı binada yaşayanlar evlerini terk etmek zorunda kalırken, depremden sonra depremzedelere verilen sözlerin tutulmaması depremzedelerin mağduriyetlerinin sürmesine neden oldu.

İzmir Depremzede Dayanışma Derneği (İZDEDA) değişik tarihlerde, depremzedelerin mağduriyetlerini duyurmak için eylemler düzenledi.

İZDEDA, depremzedelerin çözüme ulaşmayan sorunları ve yaşadıkları mağduriyetlerin çözümü için 31 Temmuz Cumartesi günü Gündoğdu Meydanı’nda yapılacak eyleme hazırlanıyor.

Evrensel’den Ramis Sağlam’ın haberine göre, depremin ilk gününden itibaren tüm kamu kurum ve kuruluşlarının yaraları sarmak adına çaba sarf ettiklerini söyleyen İZDEDA Genel Sekreteri Şafak Aksoy, “Ancak bu çabalar o gün için yeterli olsa da depremin üzerinden geçen 9 aylık süre zarfında anlaşıldı ki depremzedelerin en önemli sorunları halen çözülemedi” dedi.

‘PROJE ALANLARI HAKKINDA NET BİLGİ ALAMIYORUZ’

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, kendiliğinden yıkılan binalar ve komşu parsellerinde yer alan 7 adet proje alanında, toplamda 1444 konut inşa edilmeye başlandı.

Başlayan proje alanları hakkında net bilgi alamadıklarını belirten Aksoy, projelerin net bir biçimde açıklanmaması, belirsizliklerin depremzedelerin önemli sorunlarından biri olduğunu söyledi.

Depremzedelerin, 120 metrekarelik 3+1 konutlar yerine, 75-80 metrekarelik 2+1 konutlar üretilen, kimin hangi daireyi alacağının kurayla belirleneceği ve depremzedelere ne kadar borç çıkacağının belli olmadığını ifade eden Aksoy, “Proje alanındaki bu konutlar ağustos 2021 itibariyle teslim edilecek. Buna ek olarak, Bayraklı sınırları içerisinde yer alan İzmir Şehir Hastanesinin üst kısmındaki bölge rezerv alan ilan edildi. 3 etap halinde toplam 3 bin 500 konut üretilecek. Bu konutların hiçbiri depremzedeye bedava verilmeyecek olup, bedelleri depremzedeler tarafından vadeli bir biçimde devlete ödenecektir” diye ekledi.

‘KREDİLER MALİYETİ KARŞILAMIYOR’

Depremde en yoğun yıkımın yaşandığı Bayraklı, Bornova ve Karşıyaka ilçelerinde yaşayan vatandaşların genellikle 60 yaş üzeri ve emekli, dar gelirli olduğunun bilindiğini söyleyen Aksoy, yine bu bölgelerde yaşayan genç nüfus ise evlerini krediyle almış olup halen bu kredileri ödediğini dile getirdi.

Aksoy, “Mevcut durumda İzmir sınırları içerisinde 100 metrekarelik standart bir evin yapım maliyeti 400 ile 500 bin lira arasındadır. Devlet, kentsel dönüşüm kredisi kapsamında 200 bin lira kredi vermektedir. Geri kalan tutarı depremzedeler kendi cebinden karşılamak zorundadır” dedi.

Ülke ekonomisinin zor günlerden geçtiği bir dönemde tüm sorumluluğu depremzedelerin sırtına yüklenmesinin insafsızlık olduğunu söyleyen Aksoy, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yapımına başladığı konutlar haricinde deprem sonrası hasar alan binaların yeniden yapımına başlanmamasını eleştirdi.

‘31 TEMMUZ’DA ALANDA OLACAĞIZ’

İZDEDA olarak 31 Temmuz Cumartesi günü İzmirli depremzedelerle birlikte, taleplerini duyurmak amacıyla öncelikle Gündoğdu Meydanı’nda olacaklarını aktaran Aksoy, seslerinin duyulmaması halinde Ankara’ya yürüyeceklerini söyledi.

Aksoy son olarak, “Depremin ardından 9 ay geçmesine rağmen ne emsal artışı ne de uzun vadeli faizsiz kredi talebimiz gerçekleşmedi. Depremzedeler müteahhitlerin insafına terk edildi ve kiralarını bile ödeyemez konuma geldi. Bir de belirlenen 7 adet proje alanının 6’sında inşaat neredeyse tamamlanmasına rağmen hak sahipleri evlerinin projesini, büyüklüğünü ve ödeme planını bilmek istiyor” dedi.

‘KORKA KORKA OTURUYORUZ’

Çevre Şehircilik Bakanlığının gözle bakıp önce az hasarlı sonra hasarsız dediği binada 9 aydır ailesiyle birlikte korka korka oturduğunu ifade eden Jale Bereket, zemin raporlarında zeminin “sütlaç gibi” olduğunu öğrendiklerini söyledi.

Bereket, “Komşularla çekişmeli ve davalı süreçlerle risk tespitlerini ancak yapabildik. Sonuç zeminle uyumsuz, c9 kalitesiz beton riskli yapı çıktı. Tebligatlar geldi. Burada herkes emekli ve dar gelirli, yüzde 30 emsal artışı ve 0 faizli 20 yıl vadeli kredi verilmediği için ağır, orta hasarlı binaların bir kısmı yıkıldı. Depremzedeyiz bize 6306 Kentsel Dönüşüm Yasası uygulanmasın” dedi.

‘DEPREMDEN 5 AY ÖNCE 10 YILLIK KREDİYİ BİTİRMİŞTİM’

Depreme annesinin evinde yakalanan Hülya Davascan, ev tek katlı olmasına rağmen çok uzun süre sallandıklarını anlattı.

Davascan, “Herkes evinin aslında oturmaya uygun olmadığını biliyor. Güncel yönetmeliklere uygun yenilenmesi gerektiğinin farkındayız. Ama kimsede para yok. Kentsel dönüşümle yenilemek istiyoruz. Ama müteahhitlerden alınan fiyatlar 450 bin lira civarında. Bu kadar kredinin aylık ödemesi 7 bin lira üzerinde. Yani satacak bir malınız, ailenizden gelen bir yardım yoksa ya da ayda 15 bin lira kazanmıyorsanız ödemek olanaksız. Ben ödemesi olanaksız olanlar grubundayım. Emekliyim ve birikimim yok. Depremden 5 ay önce 10 yıllık krediyi bitirdim ve hayatım boyunca ekonomik zorlukla yaşadım” diye konuştu.

‘ADALET VE EŞİTLİK İSTİYORUZ’

31 Temmuz’da Gündoğdu Meydanı’nda depremzedelerin sesinin daha gür çıktığı bir gün olacağını söyleyen Davascan, “Çözüm bizden bekleniyor ve bedel bize ödetilmek isteniyor, itirazımız buna. Adalet ve eşitlik istiyoruz. 100 metre ötemizde 50 katlı binalar varken, birçoğunun da inşaatı devam ederken bizden esirgenen emsal artışını istiyoruz. Eğer verilmezse ben bütün itiraz edenlerin gökdelen müteahhitleriyle iş birliği içinde olduğunu ve amaçlarının beni evimden sürmek olduğunu düşüneceğim” dedi.

‘EMEKLİ MAAŞIYLA HEM KİRA HEM DE EV TAKSİTİNİ NASIL ÖDERLER?’

Fatma Koruyucu, 80 yaşındaki annesinin ve 85 yaşındaki babasının mağduriyetini anlattı. Babasının emeğiyle aldığı evin orta hasarlı olduğunu belirten Koruyucu, anne ve babasını kendi yaşadığı site hasarsız olduğu için 2 bin lira kira ile bir daireye yerleştirdiğini söyledi.

Anne ve babasının sağlık problemleri nedeniyle evden bile çıkamadıklarını ifade eden Koruyucu, “Bir emekli maaşıyla hem kira hem de ev taksitini nasıl öderler? 120 metrekare evi 75 metrekareye indirsek bile 400 bin lira civarında maliyet kredi verir, nasıl ödenir?” diye sordu.