İran'da 12'nci dönem cumhurbaşkanlığı ve 5'inci dönem il meclisi seçimleri için oy verme işlemi başladı.
Ülke genelinde yerel saatle 08.00'de, 63 bin merkezde kurulan 130 bin sandıkta başlayan oy verme işleminin 20.00'ye kadar süreceği ancak gerek duyulduğunda bu sürenin uzatılabileceği belirtildi.
Seçmen yaşının 18'den başladığı ülkede kayıtlı 56 milyon 410 bin 234 seçmen bulunuyor.
Reformist ve muhafazakar cephelerden dört aday mercek altında.
68 yaşındaki Hasan Ruhani 19 Mayıs'taki oylamanın en büyük favorisi sayılıyor. Bunun tek nedeni 1979 yılındaki devrimden bu yana bütün cumhurbaşkanlarının iki dönemi tamamlamış olmaları değil.
Hasan Ruhani, 2013 yılında yaptığı "daha fazla özgürlük, siyasi tutukluların serbest bırakılması ve kadınlara daha fazla eşitlik tanınması" şeklindeki vaatlerini tümüyle yerine getiremedi. Ancak öncelikle eğitimli kentliler olmak üzere İran gençliği onu destekliyor.
Gençler İran'ın Batı ile barışma yolunu tutmasından memnun. BM daimi üyeleri ve Almanya (5+1) ile varılan nükleer anlaşma, İran'a uygulanan ambargoların kaldırılmasının yolunu açmıştı.
Ruhani, ılımlı ve reformcu kanada güveniyor. Bu gruplar 2016 meclis genel seçimlerinde olduğu gibi yine taraftarlarını seferber edebiliyor. Ruhani'nin ılımlı muhafazakâr aday listesi 2016'da başkent Tahran'ın 30 milletvekilliğini de kazanmıştı. Ruhani nükleer anlaşmaya bağlı kalınmasını istiyor.
İbrahim Reisi 57 yaşında ve İran'ın ruhani lideri Ali Ayetullah Hamaney'e yakınlığıyla tanınıyor. 2016 yılından bu yana İmam Rıza Türbesi'nin bakımıyla görevli Razavi Vakfı'nı yöneten muhafazakâr kanadın adayı Reisi, Ruhani'nin en güçlü rakibi sayılıyor. Vakıf bol miktarda bağış topluyor.
Razavi Vakfı, İran'ın en büyük ticari işletmesi sayılıyor. İran'da ve yurtdışında çok sayıda banka, fabrika, şirket ve otel işleten vakıf sayesinde Reisi seçim kampanyasının masraflarını karşılamakta zorlanmıyor.
İbrahim Reisi, işsizlik ve yolsuzlukla mücadele, fakirlerle ise yardım vadediyor. İran'ın en fakir bölgelerini ziyaret ediyor, sıkıntı içindeki halkla resim çektiriyor ve İmam Rıza adına un ve şeker dağıtıyor. Sıkça İran radyo ve televizyonlarının programlarına çıkıyor.
Muhafazakârlar, Reisi'ye 77 yaşındaki Hamaney'in muhtemel halefi gözüyle bakıyorlar. Reisi'nin adaylık kaydının ardından yaptığı konuşma yurtdışına yayın yapan İran televizyon kanalı tarafından naklen yayınlamıştı. İbrahim Reisi, 2016 yılına kadar başsavcılığı görevinde bulundu.
Son 30 yılda suçluların en ağır şekilde cezalandırılmasını isteyen Reisi, zina yapanların taşlanmasını talep etmişti. 1988 yılında binlerce siyasi tutukluyu idama mahkum eden heyette o da yer almıştı.
Mustafa Haşimitaba
Reformcuların tarafında Ruhani dışında seçime katılan bir başka isim Mustafa Haşimi Taba. Ancak 71 yaşındaki adayın iddiası yok. Resmen adaylıktan çekilmese de destekçilerini Ruhani'ye oy vermeye çağırdı.
Geçmişte Cumhurbaşkanı Yardımcılığı ve Sanayi Bakanlığı görevlerinde bulunan Haşimitaba 2001 yılında da adaylığını koymuş ancak başarılı olamamıştı.
Mustafa Mir Selim
Eski İran Kültür Bakanı, cumhurbaşkanlığı aday listesine kaydını yaptırtan ilk isim. Ekonomik durgunluğu yenip istihdam ve üretimi arttıracağını iddia ediyor. Petrol anlaşmalarına bağımlı İran işletmelerinde verimliliğin nasıl artırılabileceğine dair sihirli bir formülü ise yok. 70 yaşındaki Mir Selim, "bakanlık yıllarında topladığı tecrübe sayesinde İran'ın ihtiyaçlarını en iyi kendisinin tanıdığını" söylüyor.
1979 yılından bu yana İran'da kültür bakanlığı yapmış isimlerin en tartışmalılarından olan Mir Selim'in bakanlık döneminde kaleme aldığı makale sosyal medyada ilgiyle izleniyor.
Mir Selim bu yazısında gazetecilere "beyinsizler" demiş ve basın özgürlüğü Anayasa tarafından teminat altına alınmış olmasına rağmen "bu son derece değerli mücevheri, hürriyeti nasıl kullanacağını bilemeyen dar kafalı gazetecilere emanet edemeyeceğini" ifade etmişti.
