Muhalefet partilerinin HDP’nin desteğinin alınmadığı bir seçim senaryosu hakkında görüşü sorulan HDP’li üst düzey bir yetkili “Denemesi bedava ama faturası yüklü olur” dedi. Genel seçimlere bir seneden az kaldı. Son dönemdeki anketlerde AKP ve MHP’deki oy kaybı dikkat çekiyor. Diğer yandan önceki seçimlerde partisinden daha yüksek oy alan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da muhalefetin olası adayları karşısında geriye düştüğü görülüyor. Muhalefet, adayını henüz açıklamasa da bazı anketlere göre, muhalefetin ‘temsilcisi’ konumuna gelen CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Erdoğan karşısındaki gücü artmış görünüyor. Ama Reuters’ın görüşüne başvurduğu dört anket şirketine göre bu oyların Meclis çoğunluğu ve cumhurbaşkanlığını alabilecek güçte olup olmadığını söylemek için erken. Bazı uzmanlara göre muhalefetin iktidara gelebilmesi için HDP’nin seçimlerdeki gücünü kabul etmesi gerek. Bunun yanında ‘altılı masa’nın önemli aktörlerinden İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, HDP için “Bizim olduğumuz masada olamazlar” demişti. Milliyetçi muhalefet taban, Kılıçdaroğlu’nun olası adaylığı karşısında özellikle ülkücü arka plandan gelen popülaritesi yüksek Ankara Büyükşehir Belediyesi Mansur Yavaş’ı kamuoyu tartışmalarına konu ediyor. MetroPOLL Araştırma yöneticisi Özer Sencar’sa, Yavaş’ın, anketlerde birinci çıksa dahi seçim döneminde Erdoğan karşısında kolayca yenileceğini öne sürmüştü: “Mansur Yavaş, Erdoğan’ın karşısına çıkarsa, Erdoğan onu çok kısa bir sürede perişan eder. Devletin tüm arşivleri Erdoğan’ın emrinde.” İYİ Parti çevrelerinin seçimi HDP’siz de kazanabileceği kanısını da değerlendiren Sencar, şunları kaydetmişti: “Hiçbir şansları yok, hayal görmesinler. İYİ Partililerin ‘Biz HDP’yle masaya oturmayız’ demesi siyasi faciadır.” Kürt seçmen profili nasıl? DW Türkçe’den Gülsen Solaker’e konuşan Toplumsal Etki Araştırmaları Merkezi (TEAM) Direktörü Ulaş Tol, Kürt seçmenlerin de her seçmen kategorisi gibi ‘yekpare ve homojen’ olmadığını söyleyerek, dindar Kürtlerin de çoğunluğunun HDP’ye oy verdiğini örnek gösterdi. Tol, AKP sadece dindar Kürtlerden destek bulduğu için, “Dindar olanlar AKP’ye oy verir” gibi bir yanılgı bulunduğunu söyleyerek son yıllarda Kürt seçmen profilinin de değişmekte olduğunu şu sözlerle aktadı: “Kürt seçmenler arasındaki iki kutuplu seçmen davranışı yerini görece çeşitlenen bir fotoğrafa bırakıyor. Bugün listede iki yerine birçok parti adı var. Hatta aynı hane içinde farklı eğilimler söz konusu.” Tol, Kürt seçmenin beklentisinin ‘maksimalist olmadığını, siyasetten bir anda tüm sorunlarını çözmesini beklemediğini’, Kürtlerin daha çok reel siyaseti izlediğini ve tek başına ekonomiye ya da demokratik değerlere bakarak hareket etmediğini söyledi. Kürt seçmenlerin oy davranışlarıyla ilgili yıllardır saha çalışmaları yapan Araştırmacı Reha Ruhavioğlu da Kürt seçmenlerin genel oy davranışını şöyle özetledi: “2018 verilerine göre kabaca anlatmak gerekirse, Türkiye’de eğer 100 Kürt yaşıyor olsa, daha doğrusu oy kullanan 100 Kürt varsa yaklaşık 30’unun AKP’ye, 10-11 tanesinin CHP’ye, 55-60’ının da HDP’ye oy verdiğini tahmin ediyoruz.” CHP oylarını artırdı, AKP’ninkiler eridi Araştırmalarda görünen 2018’den beri Kürtlerin oy davranışlarında ciddi bir değişim var. Ruhavioğlu’na göre AKP’nin Kürt seçmenden 2018’de aldığı 30 puan, bugün 18-19’lara, hatta belki 16’lara kadar geriledi. “Yani AKP Kürt seçmende üçte birden fazla destek kaybetmiş” diyen Ruhavioğlu, buna karşılık CHP’ninse oylarını ikiye katladığını söyledi. Ruhavioğlu, tüm bu oranlardan bahsederken Türkiye genelindeki Kürt seçmenler için konuştuğunu, yani sadece doğu ve güneydoğu olarak düşünülmemesi gerektiğini de sözlerine ekledi. Bu arada CHP’nin oluşturduğu Doğu Masası, Örgütlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı’nın başkanlığında bölgedeki ikinci turunu sürdürüyor. DW Türkçe’ye konuşan CHP’li yetkililer son dönemde Kürt seçmenler nezdinde oylarını artırdıklarını kendilerinin de sahada bizzat gördüklerini belirterek, ismi ‘doğu’ olmakla birlikte bu etkinin yurt geneline yayılmasını beklediklerini kaydetti. Genç seçmen de önemli Ruhavioğlu ayrıca genç seçmenlerin yaklaşan seçimlerde önemini hatırlatarak alttan yeni seçmen geldikçe Kürt seçmenin oranının arttığını, “Bugün yetişkin nüfusta Kürt seçmenler yüzde 20’yse, genç seçmenler içinde yüzde 25’ten fazla” dedi. TEAM Direktörü Tol da genç Kürt seçmenin önemini şu sözlerle aktardı: “2023 seçimlerinde yüzde 10’un üzerinde bir oranda seçmen ilk kez oy kullanacak. Yeni seçmenin iktidara desteği belirgin düzeyde daha düşük. Kürt seçmenler arasındaysa hem yeni seçmen oranı Türkiye ortalamasından daha yüksek hem de iktidar desteği daha da düşük. Dolayısıyla Kürtler arasında genelde gençler özelde de yeni seçmenler iktidarın oy kaybının önemli unsurlarından.” HDP’siz denklem Ruhavioğlu, HDP’nin oyunun sadece HDP oyu demek olmadığını söyleyerek, bu hususu şöyle açıkladı: “‘HDP’nin 12 puanı gelmesin, Mansur Yavaş Erdoğan’ı yine de geçer’ demek yanlış, çünkü HDP’nin Yavaş karşısında yaratacağı sinerji ya da oraya doğru gelecek bir rüzgarı kesmesi bir sürü başka yeri etkiler. Örneğin Türkiye’de Yavaş’ı sevmeyen solcular HDP desteğiyle oy verebilecekken HDP karşısında kaldığında onların da gelmesi zorlaşır.” DW Türkçe’nin HDP’siz denklemlere ilişkin yorumunu sorduğu HDP’li üst düzey bir yetkili “Denemesi bedava ama faturası yüklü olur” sözlerini sarf etti.