HDP Diyarbakır Milletvekili Altan Tan, Meclis’te devam eden bütçe görüşmelerinde gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu.

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) üzerine değerlendirmelerde bulunan Tan, “Efendim, terör olaylarından dolayı bunlar bitmedi. Ya, siz Kulp'un dağlarında HES'leri bitirdiniz, Kerboran'da, Tur Abdin ile Botan arasında Ilısu Barajı'nı bitirdiniz. Atatürk Barajı bitti, Karakaya bitti, Kral Kızı bitti, Dicle Barajı bitti. Ee, peki, dağda bu olaylar olmadı veya oldu da buna rağmen bu barajlar bitti de Urfa Ovası'nda, Kızıltepe Ovası'nda, Diyarbakır Ovası'nda niye bitmedi bu kanallar?” diye sordu.

GAP’ın en önemli ayaklarından birinin eğitim olduğunu söyleyen Tan, “Mesela en önemli ayaklarından birisi eğitimdir. Bugün Eskişehir, Konya ve Erzurum'daki üniversitelerde okuyan öğrenci sayısı 100 binin üzerindedir. Erzurum'un nüfusu 400 bindir; 100 bin üzerinde, 102 bin öğrenci var. Diyarbakır, şehir merkezi 1 milyon küsur, vilayet nüfusu 1 milyon 674 bin; en eski üniversitelerden birisi, 1970'lerde kurulmuş, öğrenci sayısı 32 bin; Isparta Üniversitesinden, Süleyman Demirel Üniversitesinden daha az. Bir derin akıl orada 100 bin gencin olmasını istemiyor” dedi.

Tan’ın açıklaması şu şekilde:

"Nedir bu GAP?" denildiği vakit: GAP, tabii, Türkiye'nin aşağı yukarı 60-70 yıllık bir hikâyesidir. Ta Menderes iktidarı döneminden başlayan, Süleyman Demirel iktidarları döneminde devam eden ve bütün dünyaya Türkiye'nin en büyük projesi olarak takdim edilen bir projesi.

‘GAP BARAJLARI 20 – 25 SENE EVVEL BİTİRİLDİ AMA… ‘

Yine, devletin bütün raporlarında mutat bir ifade var, deniliyor ki: GAP, Gaziantep, Adıyaman, Urfa, Mardin, Diyarbakır, Şırnak, Siirt ve Batman illerini içine alan mıntıkada, bittiği vakit sanayisi, turizmi, sağlığı, kültürü, eğitimiyle birlikte 3 milyon 800 bin kişiye iş imkânı olacak. Bunun nüfusa tekabül eden kısmı yaklaşık 20 milyon. Peki, bugün ne kadar nüfus var? Yine 31/12/2016 tarihli nüfus kayıtlarına göre bu saydığım illerde 8,5 milyon nüfus var yani dışarıdan bugün itibarıyla bu proje tamamlandığı vakit 11,5 milyon insan daha gelecek. Bundan daha güzel bir şey var mı?

Yıllardır aynı şeyleri söylüyoruz. GAP'taki barajların yüzde 90'i bitirildi şu an; mesela bir Urfa Atatürk Barajı, Keban Barajı, Karakaya Barajı, Silvan Barajı yani onlarca baraj ve gölet. Bunların bazıları 20 -25 yıl evvel bitirildi ama sulama kanallarının bugün itibarıyla yine yüzde 60'ı henüz bitmiş değil. Atatürk Barajı 20 küsur sene evvel su tuttu ama henüz o barajın suları Derik'i geçmiş değil yani Viranşehir hududunu geçmiş değil.

Her sene soruyoruz, “niye, niye” ve benzer cevaplar alıyoruz. Bazı seneler "Ödenek yok" deniliyor, bazı seneler "Ya, bu sizin bildiğiniz gibi değil, bunlar öyle bir senede, iki senede bitecek projeler değil, bunların zamanı var, müddeti var, termini var" vesaire vesaire. Bazı seneler de "Efendim, bölgede terör var, iş makineleri yakılıyor, müteahhitler engelleniyor, dolayısıyla da bu barajların esas yapılamamasının sebebi bu." Değerli arkadaşlar, bunların hiçbiri değil, maalesef değil, maalesef.

‘PARA DA ZAMAN DA GAP KANALLARININ BİTİRİLMEMESİNE GEREKÇE DEĞİL’

Şimdi, zamana ve paraya gelince; Türkiye öyle işleri o kadar kısa zamanda bitirmiş ki; örnek vereyim size, üçüncü boğaz köprüsü, İzmit-Bursa yolu, işte meşhur Körfez geçişi, Avrasya Tüneli, yine aynı şekilde şu an bütün hızıyla günde 1.800 kamyon ve 200 iş makinesinin çalıştığı büyük havaalanımız yani üçüncü havaalanı… Bunların ortalama bitirilme süreleri üçer yıl ve bunların her birisi dev projeler yani 3 milyar dolarlık, 5 milyar dolarlık, 10 milyar dolarlık projeler; demek ki Türkiye'nin parası da var, zamanı da; buna gerekçe değil. Devletin parası da var, gücü de var, zamanı da var.

İşte, üçüncü bir iddia: Efendim, terör olaylarından dolayı bunlar bitmedi. Ya, siz Kulp'un dağlarında HES'leri bitirdiniz, Kerboran'da, Tur Abdin ile Botan arasında Ilısu Barajı'nı bitirdiniz. Atatürk Barajı bitti, Karakaya bitti, Kral Kızı bitti, Dicle Barajı bitti. Ee, peki, dağda bu olaylar olmadı veya oldu da buna rağmen bu barajlar bitti de Urfa Ovası'nda, Kızıltepe Ovası'nda, Diyarbakır Ovası'nda niye bitmedi bu kanallar?

‘BATIYA GÖÇÜN DEVAM ETMESİ İÇİN KANALLAR BİTİRİLMİYOR’

Bir derin devlet aklı olduğu kanaatindeyiz. Bölgede bu 20 milyon nüfusun gelmemesi, toplanmaması, sosyoekonomik durumunun, etnik yapısının, sosyal dengelerin halkın lehine değişmemesi için, göçün batıya devam etmesi için maalesef bu kanallar geciktiriliyor. Başka bir izahı yok. Bu konuyla ilgili herhangi bir bakan veya Devlet Su İşleri Genel Müdürü, o işe bakan Sayın Bakan Veysel Eroğlu çıksın desin ki: "Kardeşim, bundan dolayı bitmedi." AKP iktidara geldiği vakit 2012 yılında bunlar bitecekti, sonra 2014'e revize edildi, 2015'e, 2016'ya, 2017'ye; 2018'e geldik ne zaman bitecek belli değil.

Sadece Diyarbakır'da 500 bin kişiye yeni iş alana açılacak Silvan Projesi bittikten sonra, Silvan Barajı Projesi bittikten sonra. Bütün sosyal yapı değişecek; kültür, ekonomi, ilişkiler, eğitim. Onun için değerli arkadaşlar, bu konuda her yıl aynı şeyleri söylüyorum, benzer şeyleri söylüyorum. Lütfen bir bakan veya Başbakan çıksın, bunlar niye bugüne kadar bitirilemedi, anlatsın ama makul bir şeyler söylesin; tabii, makul bir şey varsa. Bence yok, maalesef yok.

‘BİR DERİN AKIL DİYARBAKIR’DA 100 BİN GENCİN OLMASINI İSTEMİYOR’

Bir de, bu "GAP" dediğimiz iş, işte adı üzerinde, sadece sulama kanalı ve baraj işi değil; havaalanları var, otoyollar var, üniversiteler var, demiryolları var. Birbiriyle bağlantılı büyük bir proje. Bunun bir master planı var; elli senedir, altmış senedir bir master planı var. Bunun ne kadar revize edildiğini de bilmiyoruz. Yani, ben buraya gelmeden de bütün kaynaklara baktım, bu revizeler yapıldı mı, yapılmadı mı; ciddi bir revize yok. Mesela en önemli ayaklarından birisi eğitimdir. Bugün Eskişehir, Konya ve Erzurum'daki üniversitelerde okuyan öğrenci sayısı 100 binin üzerindedir. Erzurum'un nüfusu 400 bindir; 100 bin üzerinde, 102 bin öğrenci var. Diyarbakır, şehir merkezi 1 milyon küsur, vilayet nüfusu 1 milyon 674 bin; en eski üniversitelerden birisi, 1970'lerde kurulmuş, öğrenci sayısı 32 bin; Isparta Üniversitesinden, Süleyman Demirel Üniversitesinden daha az. Bir derin akıl orada 100 bin gencin olmasını istemiyor.

GAP'ın bir bütün olarak, otobanıyla, Urfa-Habur Otabanı'yla, Urfa'dan Mardin'e, Musul'a devam edecek demir yolu hatlarıyla, her şeyiyle bir bütün olarak planlanması lazım. Makul bir cevap bekliyoruz ama bulamayacağımızı biliyoruz.

Demokrat Haber/Ankara