İktidar milletvekillerinin imzasıyla TBMM ’ye verilen MİT kanun teklifine, eski MİT Müsteşar Yardımcısı Cevat Öneş dört somut eleştiri getirdi. Öneş, MİT’e geniş yetkiler getiren teklifte özellikle “Demokratik bir ülkede olması gereken denetlenebilirlik ve hesap verebilirlik mekanizması olmamasına” dikkat çekti. Öneş, şu değerlendirmelerde bulundu:

SINIR NET DEĞİL

MİT’in operasyonel bakımdan yetkilendirilmesi önemli bir konu. Bu konunun çerçevesi ve sınırları şu anda benim görebildiğim kadarıyla net bir şekilde ortaya çıkmıyor.

HESAP VERME YOK

Bir yetkinin karşılığı olarak demokratik bir ülkede denetlenebilirlik ve hesap verebilirlik mekanizmalarının olması gerekir. Bu bir bütünlük arz eder. Bu yasa taslağında böylesi bir mekanizmanın kurulmadığını görüyoruz. Bu mekanizma, parlamentoda siyasi partilerin oluşturacağı ve devletin istihbarat hizmetleriyle ilgili denetim işlevini getirecek bir komisyonun teşkiliyle olabilir. Örneğin bir akil komisyon, ki bu önemlidir. Ayrıca parlamento denetimi dışında gerek idari, gerekse yargı denetimi mekanizmaları gelişmiş demokratik ülkelerde olduğu gibi burada yer almıyor. Bu konunun ciddi şekilde tartışılması gerekir.

SAVUNMA VE İSTİHBARATTA BÜTÜNLÜK YOK

Benim üzerinde durduğum bir konu, devletin savunma ve istihbarat konsepti içinde Türkiye ’de bir bütünlük yok. Yani güvenlik ve savunma kuruluşlarının yasal yetkileri, birbirinin içine giren bir yapı ortaya çıkarmış. Bu da devletin istihbarat hizmeti elde etmesi ve kullanmasında sorun yaratıyor.

TARTIŞILMAZSA DEMOKRATİK BOŞLUK DOĞURUR

Böylesine bir meseleyi bütüncül şekilde ele almadan, kamuoyu ve medya dahil ciddi bir tartışma ortamı yaratılmadan, kaotik ortamlarda getirilen tekliflerin yasalaşma durumunun ortaya çıkarılması, gelecek için tartışmaları, hukuki ve demokratik boşlukları ortaya çıkarır.

İŞTE 'ÖZEL YETKİLİ MİT' DÜZENLEMESİ

AK Parti Çankırı Milletvekili İdris Şahin ve Niğde Milletvekili Alpaslan Kavaklıoğlu’nun Meclis Başkanlığı’na sunduğu ‘Devlet istihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nde dikkat çeken düzenlemeler şöyle:

MİT, gerekirse terör örgütleriyle ilişkiye geçebilecek. (MİT mensupları görevlerini yerine getirirken ceza ve infaz kurumlarındaki tutuklu ve hükümlülerle önceden bilgi vermek suretiyle görüşebilir, terör örgütleri dahil milli güvenliği tehdit eden bütün yapılarla irtibat kurabilir.)

MİT “Görev gereği yaptılar” derse, savcılar MİT mensuplarına karşı soruşturma açamayacak.

MİT, kamu kurumları ile bankalardan istediği her türlü belge/bilgiyi alabilecek.

MİT bazı suçlara ilişkin mahkemelerden de her türlü belge ve bilgiyi talep edebilecek.

Her türlü elektronik dinleme ve izlemeyi yapabilecek.

MİT belgesi yayınlandığında, sadece gazeteci ve editör değil, medya patronu da en az 3 yıl hapisle yargılanacak.

MİT, yurtdışında da dinleyebilecek. Gerekirse, yurtdışında ankesörlü telefondan yapılan konuşmalar bile dinlenecek.

MİT mevcut elemanlarını ve işe alacağı kişilere yalan makinesi gibi testler uygulayabilecek.

MİT, yabancılara ilişkin vize, sınırdışı gibi her türlü işlemde ilgililerden ‘talep’te bulunabilecek.

Tanıklığa kısıtlama: (MİT mensupları ile MİT’te görev yapmış olanlar, MİT’in görev ve faaliyetlerine ilişkin hususlarda tanıklık yapamaz. Ancak, devletin çıkarlarının zorunlu kıldığı hallerde tanıklıkları MİT müsteşarının, MİT müsteşarının tanıklığı ise başbakanın iznine bağlıdır.)

YENİ GÖREV ALANLARI

Teklifle, MİT’in mevcut görevlerine şunlar da eklendi:

Dış güvenlik, terörle mücadele ve milli güvenliğe ilişkin konularda Bakanlar Kurulu’nca verilen her türlü görevi yerine getirmek.

Dış istihbarat, milli savunma, terörle mücadele ve uluslararası suçlar ile siber güvenlik konularında her türlü teknik istihbarat.

Yabancı istihbarat teşkilatlarının kullandığı yöntem ve teknolojik gelişmeleri takip edip uygulamak. (Radikal)