En büyük telekom şirketlerinden Vodafone, dünya çapında faaliyet gösterdiği 29 ülkenin birçoğunda, devletlerin şebekede yapılan tüm konuşmaları gizli bir sistemle dinleyip kaydettiğini ifşa etti. Bu uygulamanın diğer operatörler için de geçerli olduğuna dikkat çeken şirket, ‘hükümetlerin telefon ve internet üzerinde giderek artan casusluğuna son verme‘ amacıyla bu ülkelerin listesini de verdi.

The Guardian gazetesinin haberine göre, birçok ülkede ilgili kurumlar Vodafone şebekesine doğrudan bağlanıyor; bu sistem üzerinden konuşmaların içeriğini dinleyip kaydediyor ve hatta bazı durumlarda da dinlenen Vodafone müşterisinin yerini bile tespit ediyor. Ayrıca söz konusu cihazdan kaç defa, ne zaman ve kiminle iletişim kurulduğunu tespit edilebiliyor.

The Guardian, hükümetlerin bazı vakalarda dinleme talebinde bulunmasının bile gerekmediğini, dolayısıyla taleplere dair yazılı kaydın bulunmadığını vurguladı. Buna göre, şirketlerin kendileri bile hangi müşterilerinin ya da kaç müşterisinin dinlendiğini bilmiyor. Gazeteye konuşan insan hakları aktivistleriyse, bunun ‘kâbus senaryosu’ olduğunu söyledi.

EN ÇOK İTALYA DİNLENİYOR

Altı ülkede bu tür bir sistemin kurulmasının yasal zorunluluk olduğunu belirten Vodafone, konuşmaların en çok dinlendiği ülkelerin Malta, İtalya, Çek Cumhuriyeti ve Tanzanya olduğunu açıkladı. Buna göre, nüfusu 420 bin olan Malta’da, hükümet geöen yıl sadece Vodafone’dan 3 bin 773 metadata talebinde bulundu. Mafyayla mücadelesi yıllardır süren İtalya’da tam 606 bin metadata talebinde bulunuldu.

Şirket, Türkiye’nin yanı sıra Arnavutluk, Mısır, Macaristan , Hindistan, Malta, Katar, Romanya ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nde yasadışı olduğu için bu ülkelere dair veri yayımlamadı. 

Vodafone bu ifşaatıyla birlikte, hükümetlere doğrudan çekilen hatların kesilmesi ve bu durumu yasal kılan yasaların da değiştirilmesi çağrısı yaptı. Şirketten yapılan açıklamada, “Bir ülkenin yasalarına uymamak gibi bir seçeneğimiz yok. Yasal yardım taleplerine yanıt vermezsek, hükümetler faaliyet lisansımızı elimizden alabilir ve müşterilerimize hizmetlerimizi sunmamızı engelleyebilir” denilse de şu çağrı yer aldı:

“Hükümetler, kurumlarını ve yetkililerini, yasal yetkileri bulunmadan bir operatörün iletişim bilgilerine doğrudan erişim talep etmekten vazgeçirmeli” denildi.

DİNLEME NASIL YAPILIYOR

Guardian, devletlerin ‘çektiği hat’ın, şirketlerin ana veri merkezlerinde veya yerel merkezlerinden birindeki kilitli odalarda tutulduğunu yazdı. O odada çalışan kişiler telekom şirketi tarafından da istihdam edilebiliyor. Ancak devletlerden güvenlik onayı almaları şart ve genellikle şirketin diğer çalışanlarıyla yaptıkları iş hakkında konuşmaları da yasak. Dahası, hükümetler bu sistem sayesinde trafiği daha veri merkezine ulaşmadan dinleyebiliyor.