Diyarbakır Pir Sultan Abdal Kültür ve Cem Evi’nde “Alevilikte Hakka Yürüme, Ağıt, Yas ve Cenaze-Defin Erkanı” konulu “Diyarbakır Alevi İnanç Buluşması” gerçekleştirildi. Ağıtların dinletildiği buluşmada, cenaze defin işlemleri anlatıldı. Baydemir`e plaketin verildiği buluşmada semah dönüldü, lokma dağıtıldı....
 

Diyarbakır Pir Sultan Abdal Kültür ve Cem Evi’nde düzenlenen “Alevilikte Hakka Yürüme, Ağıt, Yas ve Cenaze-Defin Erkanı” konulu Diyarbakır Alevi İnanç Buluşması’na Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir, Büyükşehir Belediyesi Meclis Başkan Vekili Hacı Haspolat, Kayapınar Belediye Başkanvekili Mahmut Dağ, Cem Evi Başkanı Cafer Koluman, sözlü kültür derleyicisi Bese Aslan, Dersim Alevi Piri Hasan Kılavuz ve Diyarbakır Alevi Piri Hasan Baykurt, DİAYDER Başkanı Zahit Çitfkuran ve melleler, Prof. Dr. İrfan Açıkgöz, pek çok Alevi ileri gelenleri ve Alevi yurttaşlar katıldı.

 

Diyarbakır Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Başkanı Cafer Koluman, yaptığı açış konuşmasında yaşadıkları coğrafyanın dinsel, etnik ve kültürel bir çeşitliliğe sahip olduğunu Aleviliğin de bu farklılıklardan biri olduğunu söyledi. Alevilik inancının merkezinde insan bulunduğunu ifade eden Koluman, sürekli egemen dinsel anlayışın dışında bulunduğunu ve yok sayılmaya çalışıldığını belirtti. Alevilerin insanda Tanrısal özellikler gördüğünü belirten Koluman, “Alevilere göre insan yaratandır ve yaşatandır. Aleviler tüm kerametin insanda olduğuna dair bir felsefe edinmişlerdir” dedi. Koluman, “Alevilere göre insana sevgi ve saygı her türlü ibaretten daha önemlidir. Bu nedenle derler ki her ne ararsan insanda ara” diye konuştu. Baskı, zulüm, inkar politikalarından dolayı Alevilerin yazılı bir kültürü olmadığını da belirten Koluman, bu dışlanmalardan dolayı sözlü kültürü bugüne getirdiğini ve inançlarını, ibadetlerini sürekli gizli yapmak zorunda kaldıklarını kaydetti. “Ali Osman” diye hitap ettiği Baydemir’e Cem Evi yapmasından dolayı teşekkür eden Koluman, yaptıkları ilk etkinlikte Cenaze Erkanı’nı açık bir şekilde anlatacaklarını söyledi.

 

Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir yaptığı açış konuşmasında “Diyarbakır kenti sizlerle bir kenttir. Diyarbakır bütün inançlarıyla birlikte kadimdir. Bize düşen siz bu kentin yaşayanlarına hizmet etmektir. Bu kentte herhangi bir inanca mensup bir insanımız varsa ve o inancını özgürce yaşayamıyorsa veya mekansal eksikliği varsa her şeyden önce o biz yerel yönetimlerin bir eksikliği bir kusuru olacaktır” dedi.

 

CAMİ, KİLİSE, CEMEVİ

Ehmedi Xane Camisi ile insanlarımıza hizmet etme adımını attıklarını belirten Baydemir, “Şüphesiz bu yetmeyecekti. Diyarbakır’da göç etmek zorunda kalan Ermeni kardeşlerimizin Ortadoğu’daki en büyük inanç merkezlerinden biri olan Surp Giragos Kilisesi’nin restorasyonu ile yolumuza devam ettik. Cem Evi ile bu hizmeti daha da ileriye götürmenin heyecanını birlikte yaşıyoruz” şeklinde konuştu.

 

ÇINARA CAN SUYU OLDUK

“Bize düşen hiçbir bitkiyi, hiçbir ağacı kurutmamaktır” diyen Baydemir, her kadim ağaç kendi kökü üzerinde büyüyüp geliştiğini söyledi. Anadolu ve Mezopotamya coğrafyasının en köklü inanç ve felsefelerinden bir tanesinin de Alevilik olduğunu vurgulayan Baydemir, “Dolayısıyla bu inancın koca çınarına sahip çıkmamız gerekiyor. Bu inancın kurumasına, solmasına asla müsaade etmememiz gerekiyor. Belki bu ulu çınar bu kentte yaprakları hafif solmuştu. Biz canlarla, dedelerle, seydalarla birlikte o ulu çınara can suyu verdik” diye konuştu.

 

ALEVİLİKTE CENAZE DEFİN İŞLEMİ

Daha sonra Cem Evi Başkanı Cafer Koluman’ın yönettiği panele geçildi. Koluman, Alevi inancında ölüm olmadığını ölümü “Hakka Yürüme” olarak adlandırdıklarını söyledi. Diyarbakır Türkmen Alevi Piri Hasan Baykurt, Alevi inancındaki cenaze defin işlemi ilgili ayrıntıları anlattı.

 

Dersim Alevi Piri Hasan Kılavuz da Kürt Alevilerdeki cenaze erkanı ve defin işlemi ile ilgili bilgiler verirken, Alevi inancının Sünni İslamın etkisinde bırakıldığını söyledi. Selçuklularda, Osmanlılarda ve Cumhuriyet Türkiye’sinde Alevi inancının gizli yapılmak zorunda kaldığını ifade eden Kılavuz, “Alevilerde ölmek bir son değildir, yeni bir başlangıçtır, Hakka yürümedir. Ulu divana hesap vermektir” dedi.

 

ASLAN AĞIT DİNLETİP SUNUM YAPTI

Sözlü tarih araştırmacısı Bese Aslan da Alevilerde ölüm ve ağıt konusunda bir sunum yaptı. Köylerde mezar başlarında yakılan ağıtları video şeklinde sunan Aslan, “Ağıt birilerinin hayatının özetidir ya da hasretidir. Ağıt dinlemek de ağıt yakmak kadar insana acı verir. İnsanın içini boşaltır, açılan yeni bir kapıdır” dedi. Aslan, “Alevi kültüründe hakka yürüyen can ruhu revan olup haktan gelip hakka dönmüştür. Öyle ki ölürse tenler ölür canlar ölesi değildir Alevilikte… Hak ve halk aşkının narına hakka yürüyen canın ardından tek bir şey kalır: Ağıt ve yası matemi…” şeklinde konuştu. Bese Aslan ilk yazılı ağıdın Sümerlerde Sümerli şairler tarafından kaydının tutulduğunu ve halen bunun Puşkin Müzesi’nde bulunduğunu belirtti.

 

Panelin ardından “Ali Osman” ve “Alevi dostu” olarak sunulan Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir’e ve Kayapınar Belediye Başkanvekili Mahmut Dağ'a birer teşekkür plaketi verildi. Daha sonra Cem Evi’nde semah dönüldü ve lokma dağıtıldı.