Evlat edinme, evlat edindirilmeye uygun durumu olan çocuk ile evlat edinmeye uygun durumu olan kişiler arasında hukuki bağlar kurularak çocuk – ebeveyn ilişkisinin kurulmasıdır.

Evlat edinmenin yararlı ve sakıncalı tarafları vardır.

Yararları; çocuğu olmayan ya da istediği cins ve sayıda çocuk sahibi olamayan kimselerin çocuk hasretini giderir. Aynı zamanda, kimsesiz ve bakımsız veya yardıma ve bakıma muhtaç kişilerin/çocukların sıcak bir aile ortamına sığınmalarını sağlar.

Evlat edinmenin sakıncalı tarafları ise; Evlat edinme işlemi birtakım yasadışı menfaatlerin elde edilmesinde bir araç olarak kullanılabilir. Örneğin yasal mirasçılardan miras kaçırmak gibi. Bu duruma ek olarak evlatlığı bir hizmetçi veya uşak olarak kullananlar da olabilir.

I-KÜÇÜKLERİN EVLAT EDİNİLMESİ

A)GENEL ŞARTLAR

1)Küçüğün Bakılmış ve Eğitilmiş Olması

Medeni Kanunumuzun 305/I hükmü gereği; küçüğün evlat edinilebilmesi için, öncelikli olarak küçüğün, evlat edinecek kişi tarafından bir yıl süre ile bakılmış ve eğitilmiş olması şarttır.

Bu şart, tarafların birbirlerini tanımalarına olanak sağlamıştır.

2)Evlat Edinmenin Küçüğün Yararına Olması

Medeni Kanunun 305/II hükmü gereği aranılan bir şarttır. Hatta evlat edinme işleminin olmazsa olmaz şartıdır.

Kanun Koyucunun bu şartı getirmesinin amacı, küçüklerin yararına olmayacağı anlaşılan evlat edinme işlemlerine, işin başında engel olmaktır.

3)Diğer Çocukların Yararlarının Zedelenmemesi

Medeni Kanunun 305/II gereği aranılan üçüncü şartın amacı evlat edinmeyle evlat edinenin halen hayatta olan diğer çocuklarının menfaatlerinin hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmesini engellemektir.

B)ÖZEL ŞARTLAR

Medeni Kanunumuz üç tane genel şartın yanında birtakım başka şartlar da aramaktadır. Bu şartlar ‘’özel şartlar’’ olarak nitelendirilir.

1)Birlikte Evlat Edinmede

a)Eşlerin Birlikte Evlat Edinme Gerekliliği : Medeni Kanunumuzun 306/I hükmü ile; bir küçüğü birlikte evlat edinebilme hakkını sadece eşlere tanımaktadır. Örneğin, iki kardeş veya iki arkadaş birlikte evlat edinemezler.

b)Eşlerin Birlikte Evlat Edinme Şartları : İki şart aranmaktadır. Bu şartlar seçimlik olduğundan sadece birinin varlığı yeterlidir. Bu şartlar ise;

aa)ya beş yıldan beri evli olma

bb) veya otuz yaşını doldurmuş bulunma

2)Tek Başına Evlat Edinmede

a)Otuz Yaşını Doldurmuş Olma

Medeni Kanunumuz md.307 gereği evli olmayan kişilerin, tek başına evlat edinebilmeleri için otuz yaşını doldurmuş bulunmaları gerekmektedir.

b)Eşin Birlikte Evlat Edinmesinin İmkansız Olması

Otuz yaşını doldurmuş bulunan bir eş için bir küçüğü veya ergin kişiyi diğer eşiyle birlikte evlat edinmesi imkansız hale gelmiş ise, kanun koyucu istisna olarak bu eşe tek başına evlat edinebilme hakkını tanımaktadır. Bu istisna Türk Medeni Kanunu md.307/II’de ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

3) Evlat Edinen ile Edinilen Arasındaki Yaş Farkı

Medeni Kanunumuz 308/I hükmü ile , ister tek başına ister birlikte, evlat edinen ile evlat edinilen arasında en az onsekiz yaş  fark bulunması şartını aramaktadır.

4) Küçüğün Rızası

Medeni Kanunumuz 308/II hükmü; ‘’Ayırt etme gücüne sahip olan küçük, rızası alınmadıkça evlat edinilemez’’ demiştir.

5) Küçüğün Ana ve Babasının Rızası

Medeni Kanunumuz 309/I hükmüne göre ‘’ Bir küçüğün evlat edinilmesi ancak onun ana ve babasının rızasıyla mümkün olabilir.’’

Rıza, ana veya babanın oturdukları yer mahkemesinde sözlü veya yazılı şekilde ve her ikisinin de rızası olacak şekilde yapılır.

Medeni Kanunumuzun 310/I hükmü gereği de rıza, küçüğün doğumunun üzerinden altı hafta geçmeden önce verilemez. Medeni Kanunumuzun 311. Maddesinde ise rızanın aranmadığı durumlar belirtilmiştir.

6)Vesayet Dairelerinin İzni

Türk Medeni Kanunu 308/III ve 463 b.1 hükümleri, evlat edinme işlemini, evlat edinecek küçüğün vesayet altında olduğu durumda vesayet dairesinin iznine bağlamıştır.

II-ERGİNLERİN VE KISITLILARIN EVLAT EDİNİLMESİ

A)Evlat Edinenin Altsoyunun Açık Muvafakatinin Bulunması

Türk Medeni Kanunu md 313 gereği ‘’erginlerin evlat edinebilmesi için, evlat edinenin altsoyunun açık muvafakati şarttır.’’

B)Evlat Edinilenin Belli Özelliklerinin Olması

Medeni Kanunumuz 313.maddesinde ergin veya kısıtlının evlat edinilmesi için gereken bazı özellikleri düzenlemiştir.

C)Eşin Rızası

Türk Medeni Kanunu madde 313/II gereği; evlat edinilmek istenen kişi evli ise, ancak eşinin rızasıyla evlat edinebilir.

-MAHKEME KARARI-

Evlat edinme, evlat edinen ile evlatlık arasında yapılan bir sözleşmeyle değil, mahkemenin vereceği kararla tamamlanır.

Mersin Avukat, Mersin Hukuk Bürosu olarak Mersin Boşanma Avukatı hizmeti vermekteyiz.