Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, koronavirüs pandemisi ilan edilmesinden beri ilk yüz yüze görüşmeleri için Soçi’de bir araya geldi.
Putin hem Suriye hem Libya'da Türkiye ile olumlu işbirliği içinde olduklarını söyledi. Erdoğan da ilişkilerinin gelişmesinin gerekliliğine vurgu yaptı.
Görüşme sonrası basın toplantısı planlanmıyor.
Koronavirüs pandemisi pek çok şeyi değiştirdiği gibi Rusya lideri Putin ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görüşme sıklığını da etkiledi. Zira 2019 başından Mart 2020’ye kadar 10 ayrı görüşme gerçekleştiren liderlerin bugün Soçi’de gerçekleştirdikleri görüşme, uzun bir aranın ardından yapacakları ilk yüz yüze görüşmeleri.
Bu araya karşın Putin ile Erdoğan’ın temasları bu dönemde tamamen kesilmedi. Pek çok defa telefonda görüşen liderler, mart ayında da Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin üçüncü ünitesinin temel atma törenine video-konferans yöntemiyle katıldı.
Putin ile Erdoğan’ın bundan önceki son yüz yüze görüşmesi Mart 2020’de Rusya’nın başkenti Moskova’da gerçekleşti.
İdlib’de hükümet güçleri ile Türkiye’nin kontrolündeki gruplar arasında şiddetli çatışmaların yaşandığı bir dönemde gerçekleşen bu görüşme beş saat sürdü, sonucunda İdlib’de çatışmasızlık ilan edildi.
Rusya ile Türkiye’nin İdlib’e ilişkin 2018’de vardıkları anlaşmada bu bölgedeki teröristler ile muhalif grupların birbirinden ayrılması görevini Türkiye üstüne almıştı.
Ayrıca İdlib’den Suriye ordusu ile Rus güçlere düzenlenen saldırıların önünün kesilmesi de anlaşmanın maddelerinden birisiydi. Fakat bu noktalarda bir ilerleme olmayışı, İdlib’de nihai bir çözüme ulaşılmasının da önünü tıkıyor.
Suriye’nin başlıca gündem maddesi olması beklenen Soçi görüşmesinde, Kremlin yetkililerine göre Libya, Afganistan ve Güney Kafkasya da masada olacak.
Erdoğan’ın ‘ciddi beklentileri olduğunu’ söylediği görüşmede ikili ilişkiler bakımından, doğalgaz tedariki ve askeri-teknik işbirliğinin öne çıkacağı tahmin ediliyor.
Kremlin yetkilileri görüşme sonucunda herhangi bir anlaşma ya da belge imzalanmasının beklenmediğini söylese de iki ülkenin, Türkiye’ye yeni bir S-400 savunma sistemi partisi tedarikine ilişkin bir uzlaşıya varması beklentiler arasında yer alıyor.
“UZMANLARA GÖRE GÖRÜŞMEDEN ÖNEMLİ BİR KARAR BEKLENMEMELİ”
Rus basınına konuşan Rusya Uluslararası İlişkiler Komitesi Başkanı Andrey Kortunov, ikilinin görüşmede Türkiye’nin Ukrayna ile askeri-teknik işbirliğini, özellikle de Donbass’ta kullanılabilecek insansız hava araçlarının sevkiyatını konuşabileceğini söyledi.
Erdoğan’ın Rusya ziyareti öncesinde Kırım’la ilgili söyledikleri konusuna da değinen Kortunov, bu tutumun tekrarlanması yönündeki ısrarcılığın rahatsızlık oluşturabileceğini belirtti.
Kortunov, Rusya’nın Türkiye’nin İdlib’in radikal gruplardan arındırılmasına ilişkin sorumluluklarını yerine getirmesi konusunda endişe duyduğunu, zira militanların bu bölgelerin topraklarını kontrol ettiğini ifade etti.
Kortunov’a göre Türkiye de Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın Rusya’nın desteğiyle İdlib’e taarruzunu yeniden başlatması olasılığı konusunda çekinceleri var.
Toplantıdan atılım niteliğinde bir karar çıkmasının beklenmemesi gerektiğini, ancak liderlerin arasındaki görüşmenin kolay olmayacağını da belirten Kortunov, “İşlerin Suriye’nin gerçekten bölünmesine yol açacak seviyeye ulaşmaması için bölgenin geleceği konusunda anlaşabilirsek bu zaten ciddi bir başarı olacak. Bu toplantıda bu tür endişeler giderilirse bu çok büyük bir başarı olacak” dedi.
‘ÇIKAR DENGESİNİN SAĞLANMASI İÇİN YENİ BİR YOL BULUNMALI’
Valday Uluslararası Tartışma Kulübü’nün Bilimsel Çalışmalar Direktörü Fyodor Lukyanov’a göre ise İdlib’deki durumun gerginleşmesi ve çıkarlardaki farklılıklar göz önünde bulundurulduğunda Putin-Erdoğan görüşmesinden İdlib sorununa ilişkin tam kapsamlı bir çözüm beklememek gerekiyor: "Taraflar çıkar dengesinin sağlanması için yeni bir yol bulmalı. Belki de kimin neyi kontrol ettiğine ilişkin konularda, öncekinden farklı bir şekillendirme yapılmalı. Fakat şu an bir şeyleri çözüme kavuşturulabileceğinden şüpheliyim, bu tamamen imkansız."
Uzmanlar görüşmede geniş bir gündemin olacağını ancak İdlib’deki gerginliğin azaltılması konusunun toplantının kilit noktası olacağı görüşünde. İkili Taliban hükümetinin diplomatik olarak tanınmasının yanı sıra Afganistan’da terörle mücadele konusunda ortak çabaları ele alabilirler.
ERDOĞAN: GERÇEKTEN DOSTLAR BU TÜR ZOR GÜNLERDE BELLİ OLUYOR
Öncelikle benim sizlere tabi teşekkürüm var. Bu yangın ve felaketlerde bize vermiş olduğunuz destek nedeniyle çok teşekkür ediyorum. Bu arada tabi gönderdiğiniz uçaklardan, iki tane eğitici pilot ve bizim 2 arkadaşımız maalesef şehit oldular. Telefonla gerçi bu konuyu görüştük ama onun için tekrar başsağlığı diliyorum. Gerçekten dostlar bu tür zor günlerde belli oluyor.
Suriye ile ilişkili birlikte attığımız adımlar büyük önem arz ediyor. Oranın da barışı yine Türkiye ve Rusya ilişkilerine bağlı.
Bir diğer konu da tabii özellikle bizim savunma sanayinde beraber attığımız adımlar. Bunu da ayrıca zaten konuşmamızda fayda var. BM Genel Kurulu'nda malum zevat bazı konuları özellikle sordu. Biz de onlara zaten gereken cevabı verdik. Çünkü attığımız adımlardan dönmemiz mümkün değil. Özellikle şuna inanıyorum, bizim Türkiye-Rusya ilişkilerinde her geçen gün çok daha güçlenerek devam etmemizde çok büyük faydalar var.
Ticaret hacminde kısmi bazı iniş çıkışlar olsa da şu an gayet iyi bir durumda. Ben daha da iyi bir konuma geleceğine inanıyorum. Özellikle turizmde vermiş olduğunuz destek sebebiyle de çok çok teşekkür ediyorum. Rus dostlarımızın Türkiye'yi tercih edişlerinden dolayı da minnettarız.
Önümüzdeki yıl öyle zannediyorum ki Akkuyu'da birinci ünitenin açılışını yapabileceğiz. Yoğun bir çalışma var. Şu anda burada 13 bin insan çalışıyor, bunların 10 bini Türk, 3 bini Rus, ama bunların hemen hemen tamamına yakını da Rusya'da eğitim aldı. Bu da tabii yine aramızdaki ilişkilerin pekişmesine neden oluyor.
GÖRÜŞMENİN BASINA AÇIK KISMINDA PUTİN: İKİLİ TİCARET HACMİMİZ BU YILIN İLK 9 AYINDA YAKLAŞIK YÜZDE 50 ARTTI
Türkiye ile görüşmelerimiz kimi zaman zor geçiyor, ancak her zaman pozitif bir sonuçla bitiyor, uzlaşı bulmayı öğrendik.
Avrupa doğalgaz pazarında sallantılı bir dönemden geçiliyor, ancak Türkiye, TürkAkım’ın devreye girmesi ardından kendini güvende hissediyor.
İkili ticaret hacmimiz bu yılın ilk 9 ayında yaklaşık yüzde 50 arttı. Rusya ve Türkiye, pandemiden kaynaklanan ticaret kaybını telafi etmekle sınırlı kalmadı, ticaret hacmini büyüttüler de. Türkiye’nin Rusya yatırımları toplam 1.5 milyar, Rusya’nın Türkiye yatırımları 6.5 milyar dolara ulaştı. Büyük projelerin hepsi planlı şekilde devam etmektedir.
Uluslararası alanda (Türkiye ile) oldukça başarılı bir biçimde işbirliği yapıyoruz. Bunu söylerken hem Suriye’yi kastediyorum hem de Libya konusunda pozisyonlarımızı koordine etmek üzere kurduğumuz temaslardan bahsediyorum.
Karabağ'da iş birliğimiz hem ateşkesin sağlanmasında hem de ilerideki daha sağlam kalıcı bir barışın sağlanmasına yönelik önemli bir unsurdur.
Pandemi dünyanın tamamında turizm sektörüne ciddi bir darbe indirdi. Buna karşın bu sene Rusya’dan Türkiye’ye 2.5 milyon turist gitti. Rusya ile Türkiye’nin pandemi ile ortak mücadelesi ekonomi ve turizmin gelişmesine yardımcı olacak.
Ermenistan-Azerbaycan sınırında yer alan Türk-Rus Ortak Merkezi, faaliyetlerini aktif bir biçimde sürdürüyor. Bu işbirliği, istikrarın devamının ve uzlaşıya yönelik atılacak adımlar konusunda tarafların pozisyonlarının koordinesinin sağlanmasının ciddi bir garantisi.
Kaynak: Sputnik
