Uluslararası Af Örgütü, İran’da benzin zamlarını protesto eden en az 106 göstericinin öldürüldüğünü duyurdu. Örgütün Twitter hesabından salı günü yapılan açıklamada polisin 21 kentte göstericilerin üzerine ateş açarak onlarca kişinin ölümüne neden olduğu ifade edildi. Açıklamada, İran güvenlik güçlerinin göstericilere uyguladığı şiddetin çok sayıda video kaydı ve tanık ifadeleriyle kanıtlandığı belirtildi. İran medyasında ise cuma günü başlayan gösterilerde bugüne dek toplam dokuz kişinin yaşamını yitirdiği bilgisi paylaşıldı. Medyada yer alan bilgilere göre ölenlerin dördü gösterici, üçü Devrim Muhafızları mensubu ve ikisi de polis. Protestolara katılan bin civarında göstericinin ise gözaltına alındığı bildirildi.
Tahran hükümeti, gösterilerin kısmen etkisini azalttığını açıklasa da internet erişimine getirilen engel dördüncü gününde de devam ediyor. İnternete erişim engelinin gösterilerin yeniden artmasını önlemek amacını taşıdığı ileri sürülüyor.
BM: KÖTÜ KOŞULLARIN BİR İŞARETİ
İran’da güvenlik güçlerinin göstericilere yönelik sert tutumu uluslararası düzeyde tepkilere ve eleştirilere neden oldu. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Salı günü Tahran yönetimine diyalog çağrısı yaptı. Yapılan çağrıda, “Bu tür ve bu ölçekte protestolar, kolaylıkla geçiştirilemeyecek derecede derin ve gerekçesi bulunan kötü koşulların bir işaretidir“ ifadesine yer verildi.
Birleşmiş Milletler (BM) Sözcüsü Rupert Colville ise Cenevre’de yaptığı açıklamada, gelişmelerden duyduğu endişeyi dile getirerek, “Göstericilere gerçek mermilerle müdahaleler de dahil şiddet uygulandığı, uluslararası normların ve standartların ihlal edildiğine yönelik haberlerden dolayı endişeliyiz” dedi. Colville İran yönetimine internet ve diğer iletişim araçlarına erişimi derhal yeniden sağlaması çağrısında bulundu.
‘YURTDIŞINDAN FİNANSE EDİLDİ’ İDDİASI
Öte yandan İran medyası gösterilerin başını çeken bazı kişilerin ölüm cezasına çarptırılacaklarını iddia etti. İran’da koyu muhafazakar Kejhar gazetesinin Salı günkü baskısında, “Göstericilerin asıl amaçları benzin zamlarını protesto etmek değil, sabotaj ve yağmalama yapmak“ ifadeleri yer aldı. Haberde gözaltına alınan bazı gösteri liderlerinin protestoların yurtdışından finanse edildiğini ve yönlendirildiğini ayrıca yine yurtdışından kendilerine silah temin edildiğini itiraf ettikleri ileri sürüldü. Gösterileri organize edenlerin idam edileceklerine ilişkin herhangi bir resmi açıklama ise yapılmadı.
İran medyası ayrıca gösteriler nedeniyle ülkenin güneyi ve kuzey batısında birinci futbol ligindeki çok sayıda müsabakanın iptal edildiğini duyurdu. Eylemlerin stadyumlara da taşmasından endişe ediliyor. Bu bölgeler gösterilerin en şiddetli geçtiği yerler olarak biliniyor.
NE OLMUŞTU?
İran’da devam eden ekonomik kriz nedeniyle hükümet Cuma gecesi benzin satışına kısıtlama getirerek fiyatlara zam yapmıştı. Satın alınan ilk 60 litre benzinde fiyat yüzde 50 oranında artırılmış ve daha fazla alınması halinde fiyatın yüzde 300 oranında zamlı olmasına karar verilmişti. Zam sonrası başkent Tahran başta olmak üzere, Ahvaz, Hürremşehr, Bircend, Meşhed, Sircan, Geçsaran, Bender Abbas, İsfahan, Şiraz, Tebriz ve Kirmanşah şehirlerinde vatandaşlar protesto gösterileri düzenlemişti.
Kaynak: DW
