Rusya’nın Suriye’nin elindeki kimyasal silahları uluslararası denetime vermesi önerisi ardından, Suriye çatışması yeni bir boyut kazandı.

Şam yönetimi öneriyi kabul etti, ABD Başkanı Barack Obama memnuniyetle karşıladı ve müdahale tasarısının görüşülmesi ertelendi. Rusya konuya ilişkin Şam yönetimi ile “somut proje” üzerine çalışıyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Rus tarafı mevcut durumda gerçekleşebilir, belirgin, somut bir plan geliştirilmesi için çalışıyor” dedi. Bakan Lavrov, bunun için Suriye tarafıyla temas halinde olduklarını söyledi.

Lavrov, “Bu planı en kısa sürede sunmayı düşünüyoruz. BM Genel Sekreteri, BM Güvenlik Konseyi üyeleri, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü ile bunun üzerine çalışmaya hazır olacağız” diye ekledi.

“BU TAMAMEN BİR RUS GİRİŞİMİ”

Lavrov, Pazartesi günü sürpriz bir çıkış yaparak, Suriye rejimini elindeki kimyasal silahları uluslararası denetime vermesini istedi. Bu öneriye geniş dünyada olumlu tepki gelmesinden duyduğu memnuniyeti dile getiren Lavrov, Suriye kimyasal silahlarının uluslar arası denetim altına alınması önerisinin “tamamen bir Rus girişimi” olduğunu kaydetti. Lavrov, bu önerinin Amerikalılar ile yapılan temasların sonucu olduğunu da kaydetti.

Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Pazartesi günü, Suriyeli mevkidaşı Velid Muallim ile görüşmesi ardından yaptığı kısa açıklamada “Suriyeli yöneticileri kimyasal silahlarını uluslararası denetime koyması ve sonra da imhasını kabul etmekle kalmayıp, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’ne da tam katılması çağrısında bulunuyoruz” demişti.

RUSYA’NIN GİRİŞİMİ MÜDAHALE ARGÜMANLARINI BOŞA ÇIKARDI

Rusya’nın bu yeni girişimi öncesinde Londra’da bir açıklama yapan ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Başar El Esad’ın kimyasal silahlarını uluslararası denetime koyması halinde askeri müdahaleyi engelleyebileceğini belirtmişti. Kerry, bununla birlikte Suriye’nin böyle bir eyleme hazır olduğu konusunda şüphelerini dile getirmişti.

Ancak Lavrov’un açıklamasına Suriye’den yanıt gecikmedi. Muallim Pazartesi günü yaptığı açıklamada Rusya’nın girişimini selamlayarak “Suriye Arap Cumhuriyeti, Rusya'nın girişimini olumlu karşılamaktadır. Bunda Suriye yönetiminin vatandaşlarımızın can güvenliğinden ve ülkemizin güvenliğinden endişe etmemizin ve halkımıza karşı gösterilen Amerikan saldırganlığını engellemeye çalışan Rusya yönetiminin bilgeliğine olan güvenimiz etkili oldu” dedi.

SURİYE RUS ÖNERİSİNİ KABUL ETTİ

Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim bugün bir açıklama daha yaparak Rusya tarafından kimyasal silahların uluslar arası denetime verilmesi önerisini kabul ettiklerini açıkladı. Rus İnterfax ajansına göre Suriye Dışişleri Bakanı, Rusya parlamentosu alt kanadı Duma Başkanı’na şu açıklamayı yaptı: “Kimyasal silahlara ilişkin bir girişim öneren Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile dün (Pazartesi günü) çok yararlı tartışmalarımız oldu. Ve akşam saatlerinde Rus girişimi üzerine mutabık olduk” dedi. Interfax ajansı, Şam yönetiminin onay verdiğini “zira bunun bir Amerikan saldırısının tüm gerekçelerini kadük kıldığı” yorumunda bulundu.

Rusya’nın bu girişimi, kimyasal silahları gerekçe göstererek Suriye’ye askeri müdahalede bulunmak isteyen ülkelerin argümanını elinde almış oldu. Öneriye dünya genelinde olumlu tepkiler geldi.

İRAN OLUMLU KARŞILADI

İran Dışişleri Bakanı sözcüsü Marzieh Afgham, haftalık basın toplantısında “İran İslam Cumhuriyeti Suriye’ye yönelik tüm askeri eylemleri önlemeyi hedefleyen girişimi (Rusya’nın) olumlu karşılıyor” dedi. Sözcü, “Bölgemizin tüm kitle imha silahlarından kurtulmasını istiyoruz” diye eklerken, “Bu çabaların Suriyeli isyancı grupların elindeki kimyasal silahları da hedeflemesi gerekiyor” ifadelerini kullandı. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, “Terörist gruplar tarafından kimyasal silah bulundurulmasına ilişkin endişelerimizi daha önce de dile getirdik. Tüm girişimlerin bu grupları da içermesi gerekiyor” şeklinde konuştu.

ARAP BİRLİĞİ’NDEN DESTEK

Arap Birliği Genel Sekreteri Nabil el Arabi de bir açıklama yaparak Rusya’nın önerisine desteklerini bildirdi. El Arabi, “Arap Birliği yakında resmi bir açıklama ile bu girişime desteğini duyuracak” dedi. El Arabi, “Birkaç gündür yaptığım açıklamalarımı hatırlarsanız, siyasi bir çözüm aradığımız üzerine, belki de ABD ve Rusya arasındaki müzakerelerin bir şeye götüreceği konusunda ısrar ettim” dedi.

Kimyasal silah sorununun çözümü için yapılan öneriyi destekleyen BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, New York’ta düzenlediği bir basın toplantısında, BM Güvenlik Konseyi’ni Suriye’nin kimyasal silahlarını güvenlik bir şekilde muhafaza edebileceği ve ardından da imha edeceği bir yere yerleştirmesi yönünde bir çağrı olasılığını incelediğini söyledi. Ban Ki-Moon, “Suriye’yi kimyasal silahların yasaklanmasına ilişkin konvansiyonu imzalamaya çağırıyorum” dedi.

FRANSA GÜVENLİK KONSEYİ’NE KARAR TASARISI SUNACAK

Rusya’nın bugün “somut proje” hazırlamak için girişimlerde bulunduğu sırada Fransa da BM Güvenlik Konseyi’ne 21 Ağustos’taki katliamın mahkum edilmesi ve kimyasal silahların denetlenerek imha edilmesi için bağlayıcı bir karar tasarısı sunacağını açıkladı. ABD ve başta Fransa olmak üzere ittifakları 21 Ağustos’ta Şam’daki saldırıda rejimi kimyasal silahlar kullanarak yüzlerce kişiyi öldürmekle suçluyor. ABD, saldırıda 1400’ü aşkın kişinin öldürüldüğünü söylüyor. Şam yönetimi suçlamaları reddederken, Rusya kanıt istiyor.

Fransa Savunma Bakanı Jean-Yves Le Drian, Rusya’nın girişiminin uluslararası baskının sonucu olduğunu belirterek, “Eğer bu kararlılık olmasaydı Rusya kıpırdamayacaktı” iddiasında bulundu.

RUSYA: VİDEO VE FOTOĞRAFLAR ÖNCEDEN HAZIRLANMIŞTI

Ancak Rus Dışişleri Bakanlığı’na göre BM İnsan Hakları Konseyi’nin 24’üncü oturumunda uluslararası uzmanların sunduğu “inandırıcı” kanıtların 21 Ağustos’ta yapılan saldırıya ilişkin yayınlanan video ve fotoğrafların önceden hazırlandığını ortaya çıkardığına dikkat çekti.

Bakanlık yayınladığı yazılı açıklamada, “İnandırıcı kanıtlar 21 Ağustos’ta Şam banliyösünde gerçekleşen kimyasal saldırının kurbanlarının video ve fotoğraflarının önceden üretildiğini gösterdi. Dinleyiciler, Doğu Guta’da kimyasal silaha başvuranların açık bir şekilde teröristler olduğunu söyleyen bir çok kişinin tanıklığını dinleyebildiler. Aktivistler tarafından yürütülen soruşturmanın sonuçları ile tanıklıklar Suriye’de soruşturmayla görevlendirilen bağımsız bir komisyona teslim edildi” dedi.

Rusya’nın Sesi radyosuna konuşan Rus Doğu Araştırmalar Enstitüsü uzmanı Said Gafurov, yapılan bu anlaşmanın her şeyden önce Barack Obama için değerlendirilebilir olduğunu söylüyor. Gafurov, “Bu öneri Başkan Barack Obama’ya bir geri çekilme imkanı sunuyor. Herkes kimyasal silahların Suriye makamları tarafından kullanılmadığını zaten anladı” dedi. Obama’nın duvara doğru gittiğini söyleyen Gafurov, “Güç kullanmadan istediğimizi elde ettik denilerek bu durumdan çıkış için ona imkan verilmeli” diye ekledi. (ANF)